Tito Sotto PUMALAG sa PASABOG ni Anjo Yllana tungkol sa KABIT NIYA! Tito Sotto May NILINAW!

Sa panahon ngayon, hindi na bago ang biglaang pagsabog ng balita sa social media. Minsan, isang screenshot lang, isang post, o isang vlog ang sapat para gumiling ang buong komunidad. Ang mga artista, pulitiko, influencer, at maging simpleng tao ay nagiging sentro ng usapan sa loob ng ilang minuto. Isang halimbawa nito ang nag-trending na isyu tungkol kina Tito Sotto at Anjo Yllana—hindi dahil malinaw ang katotohanan, kundi dahil mabilis ang pagkalat ng tsismis at opinyon. Dahil sa sobrang lakas ng social media, minsan nauuna ang hatol kaysa sa katwiran.

Sa isang banda, may mga naniniwalang ang social media ay boses ng masa. Sa kabilang banda, may nagsasabing ito ang pinakamalaking pinanggagalingan ng maling impormasyon. Kaya mahalagang pag-usapan: paano ba nagiging totoo sa mata ng publiko ang isang alegasyon? At bakit kahit walang ebidensya, nagiging viral pa rin ang mga akusasyon? Ang sagot: kultura ng tsismis, instant reaction, at kawalan ng pag-fact check.

Lumakas pa ang usapan nang pumasok ang mga personalidad tulad ni Cristy Fermin, isang showbiz columnist na kilalang nagbibigay-komento tungkol sa isyu ng mga artista. Kapag may sinabi ang isang kilalang personalidad, dumadagdag ito sa bigat ng kuwento—kahit minsan opinion lang at hindi kumpirmadong impormasyon. Dito nagiging komplikado ang sitwasyon, dahil sa halip na luminaw ang katotohanan, mas lalo pa itong nalalabo. Ang publiko ay naaakit sa drama, sa intriga, at sa mga salitang “may pasabog,” “exclusive,” o “revelasyon.”

Habang mas umiinit ang isyu, hindi maiwasan ang paghusga. Maraming netizens ang mabilis magbigay ng komento kahit hindi pa nababasa ang kabuuan ng balita. May mga nagagalit, may nang-aasar, may nangangampanya para sa isang panig. Pero ang pinakamalungkot? Kadalasan, hindi interesado ang karamihan sa kung ano ang totoo. Ang gusto nila ay kung ano ang nakakatuwa, nakakainis, o nakakagulat. Dahil sa ganyang mindset, tumatagal at lumalakas ang kultura ng fake news at online chismis.

Kung tutuusin, ang tsismis ay bahagi na ng kulturang Pilipino. Kahit noong wala pang internet, umiikot na ang mga kuwento mula sa kapitbahay, palengke, o barberya. Ngunit noon, mabagal ang pagkalat ng impormasyon. Ngayon, sa social media, ilang segundo lang ang kailangan para maipasa ang balita mula sa isang tao patungo sa milyon-milyon. Ang dating tsismis na kailangan pa ng pahayagan, radyo, o TV, ngayon ay cellphone lang ang katapat. Ito ang dahilan kung bakit dapat mas maging responsable ang bawat tao sa pagbabahagi ng impormasyon.

May mga personalidad na nadadamay kahit wala silang kinalaman. May mga inosente na napapahiya dahil sa maling balita. Minsan, kahit maglabas ng pahayag, humingi ng dispensa, o magbigay ng ebidensya, huli na ang lahat—nabuo na sa isip ng publiko ang negatibong imahe. Ito ang tinatawag na trial by publicity, o paghuhusga sa tao base sa social media kaysa sa totoong ebidensya.

Kung titingnan ang kaso nina Tito Sotto at Anjo Yllana, maraming anggulo ang lumabas. May mga opinyon, may alegasyon, may depensa, may mga bidyo at interview na nagpapakita ng iba’t iba nilang panig. Pero para sa publiko, minsan hindi na mahalaga kung ano ang totoo—ang mahalaga ay kung ano ang mas nakakakuha ng atensyon. Kapag sinabi sa video na “may pasabog,” “may inamin,” o “may nilinaw,” maraming manonood kahit hindi naman talaga buong katotohanan ang laman.

Sino ang nagwawagi sa ganitong sistema? Hindi ang katotohanan. Ang panalo ay palaging yung pinakamasarap pag-usapan. Kaya napakaraming fake news page, clickbait channel, at social media account na kumikita sa galit, intriga, at tsismis. Matagal nang problema ito sa Pilipinas, pero mas lumala nang maging normal ang pag-share nang hindi iniisip kung totoo ba o hindi.

Ngunit may pag-asa pa. Dumarami ang Pilipinong natututong mag-fact check. Marami nang organisasyon na tumutulong sa pagsala ng impormasyon. Kaya mahalagang itanong: bago ka mag-react sa isang isyu, nakita mo ba ang parehong panig? Nakita mo ba ang opisyal na pahayag? O base lang ang galit mo sa isang viral clip na hindi mo alam kung edited o putol-putol?

Mahalaga ang responsableng paglalathala. Mahalaga ring tandaan na may buhay, reputasyon, at pamilya sa likod ng bawat pangalan na nadadamay sa tsismis. Hindi sapat na sabihin nating “public figure sila, kaya okay lang.” Hindi ganoon kasimple. Ang boses ng publiko ay may lakas, at ang lakas na iyon ay puwedeng magtayo o sumira. Kaya kahit may opinyon tayo, ang respeto ay dapat manatili.

Ang social media ay puwedeng gamitin sa kabutihan—pwede itong maging daan para sa totoong impormasyon, tulong, at inspirasyon. Pero kung patuloy ang kultura ng chismis at fake news, masisira ang kredibilidad ng buong komunidad. At sa huli, ang talo ay hindi lang ang taong napahiya—kundi ang buong lipunan na nawawalan ng tiwala sa media, sa gobyerno, at sa isa’t isa.

Sa bandang huli, magandang itanong: mas mahalaga ba sa atin ang katotohanan, o ang tsismis na nakakaaliw? Mas gusto ba natin ang tamang impormasyon, o ang viral na iskandalo? Ang tunay na solusyon ay nagsisimula sa bawat isa—mag-isip, magsuri, at maging responsable. Kung kaya nating ipakalat ang maling balita sa loob ng limang segundo, kaya din nating pigilan ito sa pamamagitan ng isang simpleng desisyon: huwag mag-share kung hindi sigurado.

Hindi masama ang pagiging updated sa showbiz, politika at social media. Ang mali ay ang pagtrato sa tsismis bilang katotohanan. Kaya sa susunod na may biglang “pasabog,” “exposé,” o “revelation,” bago magalit o manghusga, itanong sa sarili: totoo ba ito? Nakita ko ba ang buong kuwento? O baka isa lang itong halimbawa ng modernong tsismis na walang basehan?

Mas malakas ang katotohanan kaysa sa ingay. Pero ang tanong, handa ba tayong pakinggan ito?