“YUNG 13-YEAR-OLD NA WALA MAN LANG TUNAY NA BOLA… PERO PINAIYAK ANG BUONG POLISH VOLLEYBALL TEAM”

Sa totoo lang, kung tatanungin mo ang kahit sinong tao sa mundo, “Ano ba ang pwedeng sabihin ng isang batang Pilipino para mapasabay sa iyak ang buong professional volleyball team ng Poland?”, malamang tatawa lang sila at sasagot ng, “Exag ka naman.” Kasi sino ba naman ang mag-aakalang sa isang maliit na barangay sa gilid ng Maynila, sa ilalim ng kalawangin pero makulay na bubong ng isang public school, may isang payat, nakapaa, at 13-year-old na bata na ang simpleng katotohanan niya sa buhay ang magpapahinto sa mga atleta na sanay sa higpit ng Olympic finals, sa ingay ng libo-libong fans, at sa lamig ng pressure na parang yelo—hindi sa loob ng court, kundi sa harap ng isang lumang bench na amoy alikabok at pawis ng batang Pilipino. Walang TV crew, walang commentator, walang slow-mo replay. Isa lang ‘yung simpleng moment na hindi naka-script, hindi staged, hindi para sa content—pero iyon ang babasag sa definition nila ng “hard work,” “sacrifice,” at “pangarap.”

Dumating sa Pilipinas ang Polish women’s national volleyball team na parang normal lang na biyahe—isa pa ulit na international tournament sa kung anong bansa sa calendar nila na punô ng flights, hotels, training schedules, scouting reports, at conference rooms. Sanay na sila sa ganitong buhay. Mula pagkabata, halos araw-araw, parehong kwento: gising nang maaga, training, weights, drills, review ng game film, injury rehab, proper nutrition, walang tigil na push ng coaches, fans, sponsors. Hindi sila basta “players” lang; sila ‘yung tipong buong pagkatao, mula tuhod hanggang puso, inalay sa sport. Nakalaban na nila ang pinakamagagaling sa Europe, nakatungtong na sila sa Olympic stage, nakita na nila ang stadiums na parang dagat ng ilaw at sigaw. Sa isip nila, “We’ve seen everything.” Kaya noong sinabi ng federation na may tournament sila sa Pilipinas, ang iniisip lang nila, “Okay, new country, new climate, new food, new jet lag. Business as usual.” Walang naghanda sa kanila sa kakaibang reception na sasalubong sa NAIA.

Pagbukas pa lang ng pinto ng eroplano, sinalubong na sila ng pamilyar na para bang mainit na hampas ng hangin ng Pilipinas—malagkit, maalinsangan, may halong amoy ng pagkain, gasolina, at kung anu-anong hindi nila ma-identify. Normal lang iyon. Pero pagdating nila sa arrival area, doon na nagsimulang ma-weirdohan ang buong team. Sanay sila sa ilang fans, konting taga-embassy, mga official na may placard. Pero dito? Punô ang labas ng airport hindi lang ng staff at guard, kundi ng mga pamilyang nakatayo, may bitbit na karton na may nakasulat na “WELCOME POLAND!!!” na may maling spelling ng ilang pangalan, may mga batang naka-school uniform pa na halatang dumiretso galing klase, may teenagers na nag-e-screech ng “We love you, Poland!” kahit hindi sigurado kung tama yung pagkakabigkas ng pangalan ng bansang iyon, at may mga lolo at lola na malamang sumakay pa ng bus nang ilang oras mula probinsya para lang makita ang mga babaeng ito na sa sarili nilang bansa, minsan hindi pa napapansin sa grocery. Hindi ito parang normal welcoming committee. Para silang rock stars na dating Stan account lang ang na-fi-feel, pero ngayon, buong arrivals area ang nag-aabang.

Habang naglalakad sila palabas, dala ang malalaking bag at pagod sa biyahe, may batang halos sumubsob sa harap nila sa kakawagayway ng maliit na Polish flag na gawa lang sa bond paper at colored pencils. May isa pang bata na sumisigaw ng pangalan ng captain nila na halatang pinraktis pa ang bigkas. May nanay na nakatingin sa kanila na may ngiting parang proud siya kahit hindi naman niya kilala personally ang mga babaeng ‘to. May security naman, oo, pero hindi iyon para pigilan ang gulo—para lang siguraduhin na hindi sila dudumugin nang sobra. Ang buong team, nagkatinginan, may halong tuwa at hiya. Sa Poland, minsan kailangan pa nilang mag-explain kung bakit importante ang volleyball. Sa Pilipinas, hindi pa sila naglalaro ng ni isang set, pero tinatrato na silang parang nag-champion na kahapon.

Sa mga sumunod na araw, ganito ang pattern: kahit saan sila magpunta—hotel lobby, mall, training venue—parang laging may nakaabang. Hindi ‘yung invasive na level, kundi ‘yung nakatayo lang sa malayo, nag-aabang ng ngiti, wave, kahit mabilis na picture. May mga batang lalaki at babae na dala-dala ang lumang volleyball nila, pirma-pirma sa kahit anong pwedeng sulatan. May carinderia na tumangging tumanggap ng bayad nang kumain doon ang tatlo sa kanila, sabay sabing, “Thank you for coming here, ma’am, good luck po sa game.” May tindera ng taho sa umaga na halos matapilok sa pagtakbo para lang makapag-“Hi!” sabay bigay ng free cup. May teenager na nag-abot ng bracelet na gawa sa straw, may kuya nagbigay ng dried mango, may ate nagbigay ng sulat sa English na halatang ginugulan ng oras: “Thank you for coming, you inspire us, we love you even you don’t know us.”

Sa isang team meeting sa hotel, isa sa mga players, si Aleksandra, sabay tanong sa lahat, “Do you guys get it?” Tumingin sa kanya ang iba, pawisan, pagod sa training at sa humidity, pero gising. “Get what?” sagot ng isa. “Why they treat us like this,” sagot niya. “We didn’t win anything here yet. We didn’t even play. And still…” Hindi na niya tinapos, pero alam na nila lahat kung ano ang gusto niyang sabihin. Kasi sa totoo lang, sanay na nilang i-connect ang fans’ love sa trophies, stats, ranking. Pero dito, ibang klaseng math ang nangyayari: minahal sila kahit wala pa silang napapatunayan sa lokal na stage.

Isang araw, may naka-schedule na community outreach sa isang maliit na barangay sa gilid ng Maynila. Sa itineray nila, nakalagay lang: “Visit local school, charity event.” Akala nila typical lang na PR—ngiti, picture, autograph, uwi. Sumakay sila sa bus, dumaan sa EDSA na punô ng billboards, jeepney, motor, bus, tao, at kalaunan lumiko sa mas makipot na kalsada kung saan unti-unting nagbago ang view: mas maraming tricycle, mas maraming sari-sari store, mas maraming gulay na nakasabit, mas maraming batang naglalaro sa kanto. Pagdating nila sa school, napansin nila agad ang building: concrete walls, rusted pero matibay na bubong, bintanang may rehas, mga silid-aralan na punô ng mismatched chairs, may ilang luma, may ilang bago, lahat punô ng crayon drawings at banderitas na gawa sa colored paper. Sa gate, may malaking tarp: “WELCOME POLISH WOMEN’S VOLLEYBALL TEAM! MABUHAY!” na halatang pinaghirapan ng mga teacher at estudyante kahit kulang sa budget.

Pagpasok nila sa covered court na may butas-butas na yero sa taas, sinalubong sila ng isang dagat ng mga bata—iba-ibang edad, iba-ibang height, lahat may hawak na maliit na flag ng Poland at Pilipinas, sabay sigaw ng “WELCOME!!!” na sabog-sabog ang timing pero sabay-sabay ang energy. May principal na nag-speech sa halong English at Tagalog, may translator sa tabi, may alay na sayaw ng mga bata na naka-costume pa—halo ng cultural dance at modern steps. Nakangiti ang mga Polish players, nag-aapir, nagpo-photo, naglalaro ng simpleng drills na spike, receive, serve. Kahit malakas ang araw at halos maluto sila sa init at humidity, tawa lang sila nang tawa dahil tuwang-tuwa ang mga bata. Hindi nila maintindihan ang mga sigaw, pero naiintindihan nila ang tawa. At sa sports, minsan sapat na iyon.

Pagkatapos ng ilang oras na drills at games, binigyan ng pahinga ang team. Ang iba, umupo sa gilid, nagpunas ng pawis, uminom ng tubig. Si Magdalena—tawag sa kanya ng team ay “Magda”—umupo sa isang lumang kahoy na bench sa gilid ng court. Siya ‘yung tipo ng player na sa loob ng court, parang pader: stoic, focused, hindi madaling masira ang composure. Sanay siyang maglaro sa mga finals na kung saan naka-zoom ang camera sa mukha niya habang nagha-huddle sila, at kahit pa may injury siya, kaya niyang magpanggap na okay lang. Pero ngayong araw, hindi slam, block, o serve ang kalaban niya—init. Hindi sila sanay sa ganitong klase ng humid heat. Pakiramdam niya, kahit hindi siya gumagalaw, pawis siya nang pawis. Huminga siya nang malalim, pinanood ang mga batang naglalaro pa rin sa gilid, kahit tanghaling tapat.

Habang nakaupo siya, may napansin siyang papalapit—isang payat na batang lalaki, siguro mga 13 years old, nakapaa sa alikabok, naka-oversized na shirt na halatang pag-aari pa ng mas nakatatandang kapatid, at may hawak na kung anong maliit sa kamay niya na mahigpit niyang pinipisil. Hindi ito ‘yung batang sobrang hyper; nakatayo lang siya sa harap ni Magda, parang nag-aalinlangan kung lalapit ba o hindi. Nilingon siya ni Magda, sabay binigyan ng ngiti na pang-break ng tension. “Hi,” sabi niya, yung unang English word na binibitawan niya na hindi tactical instruction o interview answer, kundi simpleng greeting. Hindi sumagot ang bata. Tinitigan niya lang si Magda, ‘yung titig na hindi bastos pero sobrang tapat—dark eyes, malalim, parang lumang kaluluwa sa batang katawan.

Napansin iyon ng isang local coordinator, isang dalagang teacher na naka-ID at naka-dusty na sandals, kaya lumapit siya. “Do you want to talk to her?” tanong niya sa Tagalog sa bata. Tumango ito, mahigpit pa rin ang hawak sa maliit na bagay sa kamay niya. “Shy lang po,” dagdag ng teacher, sabay ngiti kay Magda. “I can translate.” Umupo siya sa tabi, at doon na nagsimulang magsalita nang mahina ang bata sa Tagalog, parang kinukuwento niya ang sikreto niya sa isang diary. Pinakinggan ng coordinator, at unti-unti niyang isinalin sa English. “He says… he watches you play… on his neighbor’s TV,” sabi niya kay Magda. “They don’t have one, but the neighbor lets him watch from the window.”

Ngumiti si Magda, at sa unang beses hindi bilang athlete na sanay sa “I’m your fan” scripts, kundi bilang tao. “Really?” sagot niya. “You… you watch our games?” Tumango ang bata. Nagpatuloy ito sa Tagalog. “Sabi niya,” sabi ng translator, “you are from Poland. He looked it up sa school. Very far. Very beautiful.” Tumawa nang konti si Magda, ‘yung tawang may halong hiya. “Yes,” sabi niya, “it is beautiful. But so is the Philippines.” Napatingin ang bata sa paanan niya, halatang nahihiya, pero hindi doon nagtatapos ang gusto niyang sabihin. May sinabi siya ulit sa Tagalog, mas mahina, halos pabulong. Napakunot ang noo ng coordinator, parang hindi sigurado sa narinig niya. “Can you say it again?” tanong niya sa bata. Inulit ito, mas malakas nang kaunti, parang pinipilit niyang huwag matakot sa sarili niyang katotohanan.

At doon na tumulo ang unang luha sa mata ng translator. Hinarap niya si Magda, kinailangan muna niyang lunukin ang hangin bago magsalita. “He says…” huminga siya nang malalim. “He says: ‘I wish I was born there. In your country. Because then maybe I could play volleyball like you. Maybe I could travel the world. Maybe I could have dreams that actually come true.’”

Parang na-freeze ang oras sa sandaling iyon. Si Magdalena, na sanay sa mga salita tulad ng “we need to adjust our block,” “we must push harder,” “we trained so much for this”—biglang wala siyang maitanggang kahit isang script. “I… wish I was born there.” Hindi iyon inggit lang; iyon ay isang batang nagso-sorry sa universe kung bakit hindi siya ipinanganak sa lugar na sa tingin niya may mas malaking tsansa para sa pangarap niya. Bago pa siya makasagot, nagpatuloy ang bata, nagsasalita na ngayon nang tuloy-tuloy sa Tagalog habang halos nakatitig pa rin sa lupa. Halos pabulong pero punô ng bigat.

“Sinasabi niya,” patuloy ng coordinator, halos nanginginig na ang boses, “na dito… they don’t have a real court. They play with rope tied between two trees.” Kita ni Magda sa peripheral vision niya ang mga batang naglalaro sa gilid, gamit ang kapirasong lubid na nakatali sa dalawang puno bilang net. “Their ball is made from plastic bags and tape…” dagdag ng teacher, pinupunasan na niya ang mata niya, “…his father says he’s getting too old to dream. That he should stop wasting time and help him full-time sa palengke.” Huminto saglit ang translator, hindi dahil wala nang sasabihin ang bata, kundi dahil siya mismo, tinatamaan. “But he says… when he watches you play on TV… he forgets. He forgets that he’s poor. He forgets that he will probably never leave this place. For a few minutes… he gets to believe that maybe, just maybe… someone like him could… matter.”

Doon na nabasag ang pader ni Magdalena. Ang babaeng kayang maglaro ng five-set thriller nang hindi umiiyak kahit matalo sila; ang babaeng sanay mag-tape ng sprained ankle at sumigaw ng “Next ball!” kahit ramdam niyang halos napunit ang tendon niya; ang babaeng ilang beses nang naglaro sa harap ng libo-libong tao na naghihintay sa performance niya—ngayon, sa harap ng isang batang nakapaa, sa gitna ng alikabok at init at ingay ng barangay, hindi na niya mapigilang umiyak. Hindi pumatak ang luha niya nang isa-isa lang; bumigay siya. Hinila niya ang bata papunta sa yakap na mahigpit, ’yung yakap na hindi alam kung sino ba talaga ang nagpapalakas sa kanino. Doon, sa dibdib ng isang world-class athlete, naramdaman niya ang paghikbi ng batang sanay magpigil ng pag-iyak dahil madalas wala namang nagbabago kahit umiyak siya.

Napansin ng ibang mga player ang nangyayari. Lumapit sila, nagtatanong ng, “What’s going on? Are you okay?” habang pinupunasan ni Magda ang mata niya at pilit hina-habol ang English. Hindi naman niya kayang ulitin lahat ng sinabi ng bata, kaya ang translator na ang nag-step in, isa-isang ipinaliwanag sa kanila ang context. Habang rinig nila ang bawat salin—about the rope net, plastic bag ball, ang tatay na nagsasabing “tama na ang pangarap,” at ang bata na gustong ipanganak sa ibang bansa para lang mabigyan ng permiso ang sarili niyang mangarap—isa-isa ring bumigay ang mga babaeng kilala sa Poland bilang “hard as steel.”

Bumalik sa kanila ang lahat ng reklamo na binato nila sa mundo sa loob ng career nila: “Ang lamig ng gym,” “nakakainis ang 6 a.m. practice,” “sobrang strict ni coach,” “pagod na ako sa dalawang training sa isang araw,” “bakit ganito yung schedule, walang pahinga,” “ayoko sa sapatos na ’to, masakit sa paa,” “wala pa bang bagong contract,” “ang hirap ng travel,” “sana mas okay yung locker room.” Lahat ng iyon, biglang napunta sa ilalim ng mikroskopyo sa harap ng batang ito na literal na nagtatali lang ng lubid sa pagitan ng puno para magkaroon ng “net.” Na nagbubuo ng bola galing sa pinagdikit-dikit na plastic bag at tape, habang sila, may access sa pinakamahal na bola, court, coaching staff, at support system. At heto pa, siya pa itong nagso-sorry sa sarili niyang pangarap.

Sa susunod na oras, hindi na tumakbo ang oras ayon sa plan ni coach o ng organizers. Hindi na ito “15 minutes for photos, 10 minutes for autographs, then bus.” Naupo ang buong team sa bench, sa semento, sa gilid ng court, kasama ang batang iyon. Tinanong nila siya—sa pamamagitan ng translator—anong pangalan niya, ilang taon na siya, saan siya tumutulong sa palengke, ano ang pinaka-gusto niyang position sa volleyball. “Setter po,” sagot niya, at napangiti si Magda, kasi siya mismo setter. Tinanong nila kung gaano kadalas siya naglalaro, sino ang mga kaibigan niya, anong pangarap niya bukod sa sports. Sa bawat sagot niya, halata ang reality: mahirap ang buhay, hindi stable ang future, pero sa likod ng lahat, matigas ang kapit niya sa isang bagay—pangarap.

Hindi napigilang maglabas ng kahit konting aksyon ang ilan sa mga player. Si Kasia, middle blocker, tinanggal ang practice shoes niya—mahal, custom-made, sponsored—at inabot sa bata. “These,” sabi niya, sabay turo sa sapatos, “for you.” Hindi agad gumalaw ang bata. Tumingin siya kay translator, parang nagtatanong, “Totoo ba?” Tumango si teacher, pinilit ngumiti kahit namamaga ang mata. Si iba pang players, naglabas ng extra knee pads, wristbands, isang lumang jersey pero meaningful dahil signature nila lahat. Pero higit pa sa gamit, mas mahalaga ang sinabi nila. “Listen,” sabi ni Magda, pinilit niyang mag-English na simple, sabay tulong ng translator, “your dreams… not too big. You… are not wrong to dream. Your father… maybe worried, but… your dreams matter.”

Isinalin iyon, buong puso, sa Tagalog: “Hindi mali ang mangarap. Hindi ka makasarili dahil lang gusto mong maglaro. Oo, kailangan mong tumulong sa pamilya mo—wala namang magbabago doon. Pero hindi ibig sabihin nun na wala ka nang karapatang mangarap para sa sarili mo. 13 ka pa lang. Hindi pa huli.” Sabay sabi pa niya, “Maybe you won’t do it like we did. Maybe hindi ka makakapunta agad sa Europe, maybe walang malalaking court. Pero volleyball is more than that. It’s about heart. And you have that.”

Bago sila umalis, inabot ng bata ang bagay na kanina pa niya pinipisil sa kamay niya—isang maliit na bracelet na gawa sa iba-ibang kulay ng sinulid, halatang pinagpuyatan at pinagtiyagaan niyang gawin. “For you,” sabi niya, this time sa English na pilit pero buo. “For good luck… in your match.” Napatulala si Magda. Sanay siyang makatanggap ng mamahaling regalo mula sa sponsors, pero kakaiba itong bracelet na ito—walang brand, walang price tag, puro puso. Isinuot niya iyon sa pulso niya, mahigpit, at sinabi sa sarili niya, “I’m wearing this in every game.”

Nagsimula ang tournament. Sa unang game, napansin ng coach na parang may ibang apoy sa mata ng team niya. Hindi ito takot, hindi rin ito simpleng gigil. Parang may pinaglalaruan silang invisible na extra point sa bawat rally—para sa batang nagtatali ng lubid, para sa court na gawa sa lupa, para sa bola na gawa sa plastic bag at tape. Sa bawat serve ni Magda, sumasagi sa isip niya ang maliit na kamay na gumawa ng bracelet na suot niya ngayon; sa bawat lunges ng teammate niya para i-save ang bola, alam nilang hindi lang trophy ang nakataya, kundi integrity nila bilang mga tao na nakakita ng realidad at hindi nagbulag-bulagan.

Gumanda nang gumanda ang laro nila. Hindi perfecto, may mga error pa rin, may kabado pa ring moments, pero halatang may naka-unlock sa kanila. Nanalo sila sa unang game, ikalawa, semifinals, hanggang sa makarating sila sa finals. At sa bawat match, pagkatapos magsigawan, magyakapan, at mag-celebrate, itinuturo nila ang bleachers kung saan, sa bawat game, may naka-reserved na maliit na row para sa bata at pamilya niya—sila ‘yung pinakamadaling makilala kasi ang suot nilang shirt, sponsored na ngayon ng team, pero ang sigaw nila parang sigaw pa rin ng buong barangay. Personal na inasikaso ng team na mabigyan sila ng tickets at transportation. Sa unang beses nilang pumasok sa malaking arena, parang lumiwanag ang mata ng bata higit pa sa kislap ng LED screens sa paligid.

Nang manalo ang Polish team sa finals, hindi lang nila basta tinaas ang trophy. Nang binigyan sila ng pagkakataong magsalita sa mic para sa crowd, hindi promotional message ang inuna nila, kundi pasasalamat sa Pilipinas. “You welcomed us before we even played,” sabi ni Magda sa harap ng napakaraming tao, sa English na may Polish accent pero punô ng sincerity. “We thought we knew volleyball. But here, you taught us… something bigger. Thank you, especially… to the children who remind us why we play.” At sa moment na iyon, nakatutok ang spotlight saglit sa isang seksyon ng crowd—doon nakaupo ang batang 13 years old na naka-ngiti nang sobrang laki, hawak ang lumang bola niyang plastik sa dibdib, at may mata na punô pa rin ng pangarap, pero ngayon, may halong tiwala.

Hindi nagtagal, kumalat ang kwento. Hindi dahil may camera na nag-live stream ng encounter sa barangay, kundi dahil may isang teacher na nagsulat tungkol dito sa Facebook, nag-share ng litrato nina Magda at ng bata, nire-relay ang sinabi niya, at sinabayan ng caption na: “Today, I saw a 13-year-old boy teach world-class athletes what it means to dream.” Shinare ng mga local page, shinare ng mga sports fan sa Poland, nakarating sa media, naging feature sa newspapers at blogs. Hindi ito dramatic na scandal, walang sigawan ng referee, walang controversial call—pero naging viral dahil tinamaan ng kuwento ang parehong Pinoy at Polish sa subconscious na level.

Sa Poland, maraming fans ang nag-comment ng, “We didn’t know we were so privileged in volleyball.” Nakita nila sa pictures ang lubid na net, ang bola na hindi round, ang court na hindi hardwood. Sa Pilipinas, maraming nag-comment ng, “Ganyang-ganyan dito sa amin sa probinsya,” “Parang kapitbahay lang namin ‘yan,” “Sana may dumating din na team dito.” May nag-comment pa, “Wag kang sumuko, boy. Di mo kailangan ipanganak sa ibang bansa para maging matagumpay.” Sa social media na madalas puno ng petty na away, biglang may thread na punô ng pag-amin ng mga tao sa privileges nila at sa pangarap nila.

Hindi natapos ang epekto ng kwentong iyon sa “Likes” at “Shares.” Sa pagbabalik ng Polish team sa bansa nila, may bagay silang hindi naiwan sa Pilipinas: ang realization na hindi pwedeng matapos ang kwento sa isang barangay. Sa isang team meeting sa club facility nila, habang naka-upo sila sa paligid ng mesa na may kape, tubig, protein bars, nag-propose si Magda ng isang bagay: “What if… we start something? Not big, not crazy, but… something.” Sa una, di malinaw sa iba. “What do you mean?” tanong ng coach. “Equipment,” sagot niya. “We have so much. We get new shoes, new balls, new jerseys every season. The old ones, nakatambak lang sa storage, or thrown away. But there are kids there playing with a ball made of plastic bags.”

Unti-unting nabuo ang ideya. Hindi lang “donation drive” para sa picture, kundi long-term foundation na magpapadala ng volleyball equipment sa underprivileged communities sa Southeast Asia, simula sa Pilipinas. Pinangalanan nila ito ng Polish name pero may maliit na Tagalog phrase sa logo: “Para sa pangarap.” Nag-reach out sila sa sponsors, clubs, leagues. Maraming nagulat, pero maraming sumuporta. Hindi naman daw malaking hassle mag-ship ng limang boxes ng bola, net, shoes, jersey isang beses sa ilang buwan. Pero para sa mga batang walang court, malaking bagay iyon.

Habang tumatakbo ang foundation, patuloy pa ring naglalaro ang team. Tumanda sila, may umalis, may sumali, pero may consistent na naiwan: bracelet sa pulso ni Magda. Kahit anong game, anong stage, makikita mong suot pa rin niya ‘yung simpleng bracelet na gawa ng batang iyon. May mga photographer na minsang nag-zoom doon, nagtanong sa kanya sa interview, “What’s the story behind that bracelet?” At lagi niyang sagot, “It reminds me of why I started playing. And why I can’t complain too much.”

At kumusta naman ang batang iyon? Sa bahay pa rin sa barangay, buhay pa rin sa hirap ang family niya, hindi naman biglang na-solve ang poverty nila dahil nakausap niya ang Polish team. Tumutulong pa rin siya sa palengke kay tatay, nagbubuhat pa rin ng kahon, nag-aabot ng sukli, nagigising pa rin nang maaga para tumulong. Pero ngayon, tuwing may oras, mas may allowance na siyang maglaro—hindi na siya agad pinapagalitan kapag nag-aayos siya ng lubid sa puno. Minsan, ginagamit na nila ang lumang net na pinadala ng foundation, at ang tunay na bola na sumunod na dumating sa barangay nila ilang buwan pagkatapos ng tournament. Nagta-try-out siya sa school team, nagko-compete sa inter-school barangay league, at kahit alam niyang sobrang layo pa ng professional level, hindi na niya sinasabi sa sarili niya na “bawal mangarap.”

Sa tuwing hawak niya ang tunay na bola, na may marka pa ng brand na dati sa TV lang niya nakikita, naaalala niya ang yakap ni Magda, ang luha nito, at ang mga salitang, “Maybe not the way we did. Maybe not tomorrow. But you can.” Iyon ang naging anchor niya. Kasi ang totoo, hindi naman lang tungkol sa volleyball ang kwentong ito. Tungkol ito sa kung paano natin minimeasure ang laki ng pangarap natin base sa laki ng mundo na nakikita natin. Sa Poland, minsan, natatakot sila maghangad ng gold medal kasi baka mag-fail sila. Sa Pilipinas, may mga batang natatakot mangarap pa lang kasi pakiramdam nila, hindi iyon option.

At para sa atin na nakikinig lang sa kwentong ito, may tanong na hindi natin matatakasan: ilang beses na ba tayong nagreklamo tungkol sa mga “struggles” natin na, kung ikukumpara sa sitwasyon nung bata, privilege pala? Ilang beses na nating sinabing, “Ang hirap, wala akong motivation,” habang may access naman tayo sa school, internet, court, computer, tools, kahit isang supportive na tao? Ilang pangarap ba ang nilimit natin kasi takot tayong mapahiya, hindi dahil kulang tayo sa resources?

Dahil isang 13-year-old na naglalaro sa ilalim ng araw, gamit ang lubid at plastik na bola, ang nagpapaalala sa atin na minsan, ang lakas ng pangarap, hindi nasusukat sa laki ng stage na pinangarap mo, kundi sa katotohanang handa kang umamin sa sarili mo: “Gusto ko nito. Kahit anong sabihin ng iba.” At minsan, kailangan mo lang ng isang tao, kahit galing pa sa kabilang panig ng mundo, na tititig sa’yo at sasabihin, “Tama ‘yan. Ituloy mo.”

Kaya sa susunod na maramdaman mong “ang laki naman ng pangarap ko, baka hindi para sa’kin,” alalahanin mo ‘yung batang Filipino na iyon, nakapaa, nakatingala, humaharap sa mga babaeng sanay sa spotlight, at nagsabing, “I wish I was born there so maybe my dreams could come true.” Tapos isipin mo kung paano siya tinulungan ng mga babaeng ‘yon na makita na hindi lang sa geography nakatira ang destiny. Oo, mahirap. Oo, hindi pantay ang mundo. Pero oo, totoo rin ito: may kwento ng isang batang naglalaro sa ilalim ng puno na, sa simpleng katapatan, pinaiyak ang isang buong professional team—hindi dahil sa lungkot, kundi dahil sa pag-asa.

At kung hindi pa sapat na proof iyon na mahalaga ang pangarap mo, hindi ko na alam kung ano pa.