LOLA PINAGKAITAN NG UPUAN SA CLINIC, PERO DOCTOR MISMO ANG NAGLAPIT NG TROPHY PARA SA DONASYON NIYA!

.
.

Kabanata 1: Ang Paghahanap ng Upo

Mainit ang hapon nang pumasok si Aling Susing sa maliit na klinika ng barangay. Amoy alcohol at malamig ang hangin mula sa aircon, ngunit ang init ng araw ay tila nag-uumapaw pa rin sa kanyang balat. Sa loob, puno ang waiting area. May tatay na may kasamang batang may ubo, isang dalaga na nakatakip ang bibig sa panyo, at isang buntis na hinahaplos ang kanyang tiyan. Sa kahabaan ng dingding, nakapila ang mga upuang bakal na mas madalas gumawa ng ingay kaysa magbigay ng ginhawa.

Naghanap si Aling Susing ng pwesto. Maingat ang kanyang hakbang, nanginginig ang tuhod na tila tumutugma sa panginginig ng mga fluorescent light sa kisame. Hawak niya ang isang maliit na notebook na nakataling guma, puno ng mga resibo, pangalan ng mga kapitbahay, at kung ano-anong bilang na siya rin ang nagsulat sa gabi.

“Lola, sa tabi na lang po,” sabi ng isang babaeng naka-ponytail na hindi tumitingin. Nakatayo rin iyon pero maangas ang boses. “May priority po kami kasi may baby.” Tumango si Aling Susing, humigpit ang kapit sa kanyang notebook at umusod sa sulok malapit sa pinto ng CR.

Bawat limang minuto, tumatawag ang nurse mula sa reception. “Number 24. Number 25.” Puro numero ang pumapasok sa loob, pero sa labas, puro kwento ang nagkukumpulan. Naputol ang maintenance ng tatay, biglang sumakit ang sikmura kahapon, nahihilo si nanay tuwing umaga. Si Aling Susing, wala siyang reklamo. Ang laman ng notebook niya ang mas mahalaga kaysa sa kanyang mga sintomas.

May binatang nakatapat sa pader, pinigdal ang earphones at kumupo sa bagong bakanteng silya. Kahit na mas malapit si Aling Susing doon, hindi siya napansin. “Iho,” tawag ng matandang babae sa tabi niya, “sana ikaw na lang ang maupo.” Sumulyap ang binata, kumunot ang noo at idinugtong ang paa sa upuan. “Unahan system dito, nay,” sagot niya.

Dumating si Doc Noel mula sa consultation room, nakaputi at may stetoscope. Sinuhan siya ng head nurse ng chart. “Doc, puno na naman yung mga bangko natin. Limang sira, tatlong gumigib,” sabi ng nurse. “Sasabayan ko na lang ng nakatayo,” biro ni Doc. Pero lumabas ang pag-aalala sa kanyang mga mata. “I-follow up natin yung hinuhulog sa donation box. Baka may pang-upuan pa.”

Kumapit sa dila ng oras ang katahimikan nang tumawag ang nurse. “Number 30.” Dito nakasulat ang pangalan ni Aling Susing. Wala siyang balaw. Sa halip, lumapit siya sa desk at iniabot ang notebook na nakataling goma. “Iha! Para sa inyo po muna ito,” sabi niya. Napakunot ang noo ng nurse. “Reseta po ba ito?” tanong niya. “Lista po ng ambagan,” sagot ni Aling Susing, mahina pero malinaw.

Nagtaas ng kilay ang nurse. “Kayo po yang naglalagay ng baryang naka-tape sa donation box?” Ngumiti si Aling Susing, parang may lihim na nadiskubre. “Hindi lang po ako. Lahat ng kapitbahay na kinatok ko.”

Mabilis ang mga susunod na segundo. Sumilip si Doc Noel sa bintana ng reception. Kita niya ang notebook na may pinilas na pahina. Puro petsa at halaga. “Piso batang santi. 20 tricycle ni Uno. 10 Aling Bebang.” Dalawa. Nagpakilala, piso galing sa bulsa ng jacket sa pinakailalim, kulot-kulot na letra kung sapat na bumili ng upuan, kung sobra, dagdag gamot.

Parang may humuplo sa balikat ni Doc. Hinanap niya sa waiting area ang matandang nakakulay buhangin na blus, puti ang buhok, bahagyang yumuyuko pero matigas ang paninindigan. “Kayo po si Susanna?” “Opo,” sagot ng matanda, “pero Susing na lang.” “Sino po ang nag-organize nito?” “Ako po,” sagot niya, napakagatlabi.

“Hindi po kasi ako nakaupo nung nakaraan. Naalala ko yung ibang lola. May rayuma, may hika. Kaya kinatok ko yung mga pinto sa buong purok. Sabi ko, ‘Tig-isa, tiglima, kahit tigpiso. Kung sama-sama, baka maging bangko.’” Pumanilalim sa bulong ang buong waiting area. Ang binatang nauna sa upuan ay patingin sa sahig. Gumuhit ang hiya sa sapatos niyang malinis.

Nag-call si Doc Noel sa admin. “Ipa-prepare ‘yung inorder na upuan. Huwag bukas. Ngayon.” “Doc, hindi pa fully paid yung kinontrata natin.” “Sagot na ng Barangay Calamity Fund yung kulang. Ako ang magra-rationalize. Sabihin yung emergency. Hindi bagyo, hindi lindol, kundi pagod ng tuhod ng mga ina at lola.”

Tinapik niya ang mesa, kumuha ng maliit na tropeo mula sa aparador. Yung ginagamit nila tuwing family day pang best volunteer. Nilinis niya ng alcohol, ginawang bago. Nang bumukas ang pintuan ng consultation room, hindi pangalan ang tinawag. Boses ni Doc Noel ang sumalat sa hangin. “Pwede pong makiupo sandali at makisaksing nakatayo kung wala pang upuan.”

Nagtawanan ng ilan. Umayos ng pwesto ang iba. Lumapit siya kay Aling Susing, bitbit ang maliit na tropeo. “Tita Susing,” malambing ang boses pero kumakapit ang tibay, “ang klinika pong ito may protocols at may priorities, pero may mas nauna. Ang kabutihan sa ngalan ng mga tuhod na mo kilala pero inisip mo. Sa ngalan ng baryang tinahi mo sa notebook at idinikit sa kahon. Ito po.”

Tumayo ang waiting area sa tahimik na palakpak. Hindi masigaw. Hindi nagmamadali. Parang dasal. Kumislot ang labi ni Aling Susing. Kumawala ang luha na matagal na inilalagay sa gilid ng mata. “Ay Doc!” hindi niya natapos. Inilapit ni Doc Noel ang tropeo. “Para sa inyo, best seat maker.”

Napahalak ang ilan. May sumipal, may bata na nag-clap sa sobrang tuwa. “At para sa lahat,” dugtong ni Doc, “may darating po ngayong hapon na limang bagong upuan.” Nag-umungang hiyaw. Kasunod ang pinal na sabi ni Doc na parang yelong natunaw sa bibig ng marami. “Hindi na po tayo papayagan na may tumatanda sa pila na nakatayo.”

Bago pa muling sumigla ang takbo ng konsultasyon, lumapit ang binatang nag-uunahan sa upuan. Dahan-dahan ang bawat hakbang. Parang sinusukat ang hiya. “Lola,” mahina ang boses, “sa akin po yung ginawang biro kanina. Pasensya na po, maupo po kayo rito.” Tumayo siya at ibinigay ang silya.

Umiling si Aling Susing, nagyap ng notebook. “Anak, okay lang. Pare-pareho tayong pagod. Pero salamat. Ako na po ang bibili ng unan para sa mga upuan.” “Dagdag ng binata.” Sabay tawa ng ilang nanay at “Ayos ‘yan” ng tricycle driver na nakalinya rin.

Natapos ang araw na parang pista. Dumating ang delivery ng mga upuan. Palakpak ang mga pasyente at si Doc Noel mismo ang naglagay ng felt pad sa paa para hindi na kumalampak. Nasa gilid si Aling Susing, hawak ang tropeo. Pinapanood ang pag-aayos na parang taniman sa bakuran. Lahat ng dumadaan sa harap niya nag-aabot ng tubig, nag-aabot ng thank you, nag-aabot ng sorry.

Sa resibo ng admin, ibinalik ang sobra sa ambagan sa maliit na pondo. Panggamot ni Aling Fe, priority maintenance. Pambili ng glucose strips para sa mga makabili. Sinulat ang lahat sa board sa tabi ng reception. Sa ilalim, malaking letra: “Seat fund.” Binuo ni Tita Susing at ng barangay.

Nang siya na ang pumasok sa consultation room, nauna pa ring magtanong si Aling Susing kaysa si Doc. “Doc, okay lang po ba ‘yung BP ko?” Nakipaghabulan sa saya. Biro ni Doc. Tinitignan ng monitor. “Medyo mataas dahil sa excitement pero bababa ‘yan. Bibigyan ko kayo ng maintenance. At himas siya ng malalim. Tutulungan namin kayong makakuha ng senior discount na hindi na kailangang bumalik-balik. Ako na ang magpa-follow up sa city office. Donate niyo na ang lakas niyo sa amin. Kami naman ang magbabalik.”

Napangiti si Aling Susing. Tinapik ang tropeyo. “Doc, hindi po akin to. Sa ating lahat to.”

Kabanata 2: Ang Pagbabalik at Pag-asa

Sa labas, lumapit ang isang nanay na may kalong na baby. “Aling Susing, salamat po. Kanina napaupo ako dahil sa’yo. Hindi ako. Yung piso mo ang umupo sa akin.” May humabol pang lola, bitbit ang supot ng pandisal. “Para sa’yo, Susing.”

“Ida namin. Hindi ako ang bangko. Kayo ang umupo.” Nagkatawanan sila. Sabay-sabay umatras ang kaba sa dibdib ng lahat. Kinabukasan, may bagong karatula sa pintuan. “Clinics with seats, kindness that sits.” Sa baba, maliit na letra. “Salamat, Tita Susing.”

Bawat pasyenteng papasok sa pintuan may makikitang sticker na ang bagan ng Purok 5, ang bagan ng RAC Club. Ambagan nagpakilala at sa ilalim ng donation box, pinalitan ng label “seat fund relief fund” na may katabing alkansyang acrylic, “prescription fund.”

Baryang nakadikit, may mga resibo ring nakapin. May QR sa GCash ng Health Center. Sa unang araw na iyon, magaan ang mga upuan. Hindi dahil gawa sa magaan na bakal kundi dahil may nagbuhat nito bago pa man sila dumating. Isang lola na piniling magpuyat sa paglilista kaysa matulog ng himbing na walang ginagawa.

Bago magtapos ang linggo, may dumating na liham sa pangalan ni Aling Susing mula sa City Health Office. “Inaanyayahan po namin kayong maging community lia para sa senior patients. May maliit na allowance, may ID, may training sa basic BP monitoring.”