Pulis, binugbog ng may-ari ng kainan dahil kumain nang hindi nagbayad!

.

Kabanata 1: Ang Pagbabalik ni Maria

Sa ilalim ng nakakapasong sikat ng araw, bumalik si Maria sa kanyang bayang sinilangan. Ang hindi nalalaman na ang munting karenderya ng kanyang ina ay nagtatago ng isang madilim na lihim. Ang kanyang pakikipagsagupa sa isang tiwaling pulis na nagngangalang Reyes ang magsisimula ng sunod-sunod na malagim na pangyayari ng kataksilan, pananakot at isang maitim na sabuwatan na hahantong sa misteryo ng pagkawala ng kanyang ina.

Sa ilalim ng langit na asul at walang bahid ng ulap, pinagmasdan ni Maria ang maalikabok na daan na humahaba sa kanyang harapan. Ang hangin sa katanghalian ay tuyo at nanunuot sa balat. Nagpatulo ng pawis sa kanyang sentido. Ang suot niyang puting sando ay dumikit sa kanyang balat. Habang ang itim niyang maong nakupas ay nagpapakita ng larawan ng isang babaeng matagal ng nagbanat ng buto sa ibang bansa. Hinahampas ng hangin ang kanyang tuwid at itim na buhok. Baka sa kanyang mukha ang pagod na maihalong pananabi.

Sa wakas nakauwi na siya. Muling tinatapakan ang lupang iniwan niya na may pangakong mag-uuwi ng karangalan para sa kaniyang ina. Huminto ang mga hakbang ni Maria sa tapat ng isang maliit na kainan sa gilid ng kalsada. Ang karatulang kahoy na may nakasulat na “Elena’s Karinderya” ay kupas na. Ngunit ang samyo ng ginisang bawang at kumukulong sabaw ng bulalo na nagmumula sa kusina ay hindi nagbago.

Nakita niya ang ilang parokyano na nakaupo sa mahahabang bangko. Nagtatawanan habang kumakain ng mainit na kanin at adobo. Ang tunog ng mga kubyertos na tumatama sa plato at ang ugong ng mga sasakyan ay lumikha ng isang pamilyar na himig ng buhay sa probinsya na hindi kailan man tuluyang nanahimik. Napangiti ng bahagya si Maria na pagtantong gaano niya katagal na pinanabikan ang ganitong kapaligiran.

Mula sa likod ng kurtinang beds na naghihiwalay sa kusina, isang babaeng nasa katanghalian na ang edad ang lumitaw. May dalang isang bandehadong puno ng ulam. Ang kanyang balat ay nagsisimula ng kulubutin ngunit ang kanyang malumanay na ngiti ay hindi kumupas ni katiting. “Maria anak ko,” bulong niya. Ang boses ay mahina ngunit nanginginig sa emosyon. Walang anu-ano tumakbo si Maria at niyakap ng mahigpit ang kanyang ina. Pinipigilan ang mga luhang malapit ng bumagsak. Ang yakap na iyon ay matagal. Tila ba nais nitong tubusin ang lahat ng panahong nasayang?

Ang mga tao sa karenderya ay napatingi ng may paghanga. Nasasaksihan ang muling pagsasama ng dalawang henerasyon ng kababaihan sa gitna ng simpleng pamumuhay. Matapos ang ilang sandali, kinalas ni Aling Elena ang kanyang yakap habang hinahaplos ang pisngi ng anak. “Malaki na ang ipinagbago mo, anak. Mas matatag ka na ngayon,” sabi niya na may ngiti ang pagmamalaki. Tumango si Maria. Ang mga mata ay namumungay pa rin sa luha. “Umuwi na ako, Nay. At sa pagkakataong ito, tutulungan ko na kayo sa pagbabantay ng karenderya,” tugon niya ng may diin. Sa likod ng mga salitang iyon, mayroong isang malaking determinasyon na hindi pa niya namamalayan.

Nasa likod ng bango ng mga lutuin at ngiti ng mga customer, may nakatagong isang madilim na lihim na yayanig sa kanyang buong pagkatao. Ang tunog ng kutsarang tumatama sa mangkok ay maririnig sa bawat sulok ng karenderya. Ang hangin ng katanghalian ay humalo sa aroma ng kumukulong sabaw ng gotong Batangas at ng maanghang na sawsawan na nakakatakam. Ang mga customer ay sagsagan sa pagdating. Umuupo sa mahahabang bangkong kahoy habang maingay na nag-uusap.

Nakatayo si Maria sa likod ng kaha. Pinagmamasdan ang kanyang ina na napakabilis kumilo sa paglilingkod. Sa kanyang paningin, ang kanyang ina ay isang nilalang na hindi napapagod, laging nakangiti, palabiro at halos kabisado ang pangalan ng lahat ng kanilang suki. Ang kapaligiran ng karenderya ay mainit, simple, ngunit puno ng buhay. Inilapag ni Aling Elena ang huling mangkok sa mesa at huminga ng malalim saka tumingin sa orasan sa dingding na halos maga 12 na ng tanghali. “Maria, anak, mamamalengke muna si nanay ha. Naubos na ang mga rekado,” sabi niya habang tinatanggal ang kanyang kupas na apron, tinapik niya ng marahan ang balikat ng anak. “Bantayan mong mabuti ang karenderya. Kung may darating na customer, asikasuhin mo lang gaya ng dati.”

Tumango si Maria ng may buong pagtitiwala. “Walang problema, Nay. Ako na ang bahala sa lahat,” sagot niya ng may kasiguruhan. Hindi niya alam na ang araw na iyon ang magiging araw nababago sa takbo ng kanyang buhay. Ilang parokyano ang lumingon para batiin si Aling Elena na naglalakad palabas bitbit ang isang malaking bayo. “Mag-ingat po kayo sa daan, Aling Elena!” sigaw nila ng magiliw. Mumiti si Aling Elena kumaway at unti-unting nawala sa gitna ng siksikang trapiko sa kalsada ng bayan.

Mula sa malayo, ang kanyang mga hakbang ay dahan-dahang naglaho at tanging ang ingay ng mga tricycle at ugong ng mga truck na lamang ang natira. Nakatayo si Maria sa harap ng karenderya. Pinagmamasdan ang pag-alis ng kanyang ina ng walang bahid ng pagdududa. Payaapa ang kanyang pakiramdam na para bang ang araw na iyon ay isa lamang ordinaryong tanghali. Ngunit nang bumalik siya sa loob may kakaibang naramdaman.

Ang ingay ng mga customer ay nandoon pa rin ngunit hindi niya maintindihan kung bakit bumigat ang kanyang dibdib. Hindi niya alam na sa paghakbang ng kanyang ina patungo sa palengke, ang gulong ng tadhana ay nagsimula ng umikot. Ang munting karenderya ay magiging saksi sa simula ng isang malaking kaguluhan. At si Maria nang hindi niya namamalayan ay naiwang mag-isa upang harapin ang isang unos na nag-aabang sa likod ng pinto.

Kabanata 2: Ang Pagdating ni Reyes

Ang umarangkadang tunog ng motorsiklo ay huminto mismo sa tapat ng karenderya. Mula sa salaming bintana, nakita ni Maria ang isang lalaking bumaba na may mabibigat na hakbang. Ang kanyang unipormeng kulay kape ay tila lukot na at ang sinturon ay halos hindi makayanan ang malaking tiyan na umuumbok sa ilalim ng kanyang damit pangserbisyo. Ang kanyang mukha ay maitim. Sunog sa araw, may manipis na bigote at mayabang na tingin ang nagpabigat sa hangin sa paligid. Ang lalaking iyon ay walang iba kundi si pulis Corporal Reyes, isang pulis mula sa istasyon sa silangan na kilala ng mga residente dahil sa kanyang malakas na boses at ugaling mapag-utos.

Pumasok siya ng walang bati. Inilibot ang tingin sa paligid na may taas noo. “Isang order ng bulalo. Bilisan mo at damihan mo ang sili,” sigaw niya ng malakas habang ibinagsak ang kanyang katawan sa isang upuang kahoy malapit sa escaparate. Ang tunog ng umalug-og na kahoy na sumasalo sa kanyang bigat ay nagpalingon sa ilang customer na may hindi komportableng ekspresyon.

Si Maria na bago pa lamang sa pagbabantay ng karenderya ay nagtimpi na lamang ngumiti ng magalang at agad na nagtungo sa kusina. Maingat niyang inihanda ang mangkok ng bulalo, sinisikap na manatiling magalang kahit na nag-uutos ang lalaki. “Sandali lang po, sir,” sabi niya ng mahinahon. Hindi niya alam na sa likod ng kayabangan iyon ay mayroong isang bulok na kaugalian na matagal ng pinahintulutan ng kanyang ina. Ilang customer ang nagbulungan. Pinag-uusapan ang presensya ni Reyes na biglang nagpatigas sa kapaligiran.

Mayroong yumuko at nagkunwaring abala sa pagkain. Mayroon ding tahimik na nakatingin ng may kaba. Isa sa mga ali ang bumulong ng mahina, “Naku, araw-araw ‘yan dito, Ining. Minsan nga hindi nagbabayad ‘yan.” Narinig ito ni Maria ng bahagya ngunit inakala niyang biro lamang. Nanatili siyang nakatuon sa paglilingkod. Magalang niyang inilapag ang mangkok ng bulalo sa mesa ni Reyes.

Dinampot ng lalaki ang kutsara ng walang pasasalamat, kumain ng may gana at may malakas na tunog ng paghigo. Sa labas lalong tumindi ang sikat ng araw. Ang mga anino ng puno ay numipis sa kalsada. Nakatayo si Maria sa likod ng kaha habang pinagmamasdan si Reyes mula sa malayo. Hindi niya alam kung bakit. Ngunit mayroong isang hindi magandang kutob na lumitaw sa kanyang dibdib.

Sa tuwing iaangat ng lalaki ang kanyang mukha, ang tingin ng kanyang mga mata ay tila may itinatagong pagiging arogante at makapangyarihan. Hindi alam ni Maria na ang tila ordinaryong tanghaling iyon ay magiging simula ng isang matinding banggaan sa pagitan ng katapangan ng isang tapat na babae at ng kasakiman ng isang alagad ng batas na sanay mabuhay sa pananakot sa kapwa.

Matapos higupin ang huling subo, sumandal si Reyes sa upuan na may mabigat na paghinga. Kumuha siya ng tissue, pinunasan ang pawis sa kanyang makapal na leeg at pagkatapos ay tumayo habang binubutons ang kanyang unipormeng halos hindi na magkasya. Nang hindi tumitingin sa direksyon ng kaha, humakbang siya patungo sa pinto. Ikinaway ang kamay na parang isang taong sanay ng umalis ng hindi lumilingon.

Si Maria nakalabas lang mula sa kusina na may dalang bandehado ay biglang napahinto sa kanyang paglakad. Ang kanyang boses ay malinaw ngunit magalang pa rin, “Sir, pasensya na po. Hindi pa po bayad ang kinain ninyo.” Ang pangungusap na iyon ay simple ngunit sapat na upang patigilin ang matabang pulis sa kanyang kinatatayuan. Dahan-dahang lumingon si Reyes. Isang mapanuyang iti ang gumuhit sa kanyang mga labi. “Pulis ako, Neng. Suki ako dito,” sabi niya habang bahagyang tumatawa.

Ang tono ng kanyang boses ay parang nangi-insulto. Nagsimulang magtinginan ang ilang customer. Ang iba’y nagkunwaring abala sa pagkain upang hindi masangkot. Tumingin ng diretso si Maria. Ang kanyang dalawang kamay ay mahigpit na nakahawak sa bandehado. “Ang pagiging suki po ay hindi ibig sabihin na libre na. Lahat po ng kumakain dito ay nagbabayad,” sagot niya ng may diin, walang bahid ng takot. Ang pangungusap na iyon ay pumutol sa mainit na hangin sa loob ng karenderya na nagpatigas sa kapaligiran.

Nanliit ang mga mata ni Reyes. Ang kanyang mukha ay naging seryoso. “Bago ka lang dito, ano? Ang nanay mo hindi naman ganyan magsalita,” sabi niya tumaas ang tono ng kanyang boses. Ngunit hindi natin si Maria. Humakbang siya pasulong. Maliit ang kanyang katawan ngunit matalim ang tingin ng kanyang mga mata. Mapanghamon. “Siguro po pasensyosa ang nanay ko sir. Pero hindi ko po gusto na may taong gumagamit ng uniporme para isipin na mas mataas siya sa batas,” sabi niya ng malakas.

Ang tunog ng mga kubyerto sa mga mesa ay huminto. Maging ang lumang electric fan sa sulok ay tila mas lumakas ang ugong. Lahat ng mata ngayon ay nakatuon sa kanilang dalawa. Ang ititi sa mukha ni Reyes ay dahan-dahang nawala. Napalitan ng ekspresyon ng galit na nagpipigil ng kahihiyan. Ibinuka niya ang kanyang dibdib. Tinitigan si Maria ng matalim na tingi na sumusubok na manupil. “Mag-ingat ka sa pananalita mo, Miss,” sabi niya ng marahan ngunit nakakatakot.

Tumingin pabalik si Maria ng walang takot. Kalmado ang kanyang paghinga ngunit mabilis ang tibok ng kanyang puso. “Hinihingi ko lang po kung ano ang nararapat, sir,” sagot niya ng walang emosyon. Sa sandaling iyon, ang hangganan sa pagitan ng isang ordinaryong mamamayan at ng mapang-abusong kapangyarihan ay nagsimulang gumuho. Alam ng lahat sa karenderya na may malaking mangyayari at walang sinuman ang nangahas na pumigil.

Kabanata 3: Ang Unos na Dumating

Isang malakas na kalabog sa mesa ang yumanig sa buong karinderya. Nanginig ang mga plato at kutsara. Ang ilan ay halos mahulog mula sa mesa. Namula ang mukha ni Reyes, ang kanyang mga mata ay nag-aapoy na parang baga. “Hindi mo ba ako kilala?” sigaw niya na may nanunumbat na tono na nagpayuko sa ilang customer sa takot. Umigting ang mga ugat sa kanyang leeg. Ang kanyang boses ay umalingawgao hanggang sa labas ng karenderya.

Nakatayo si Maria sa likod ng mesa. Walang ekspresyon ang kanyang mukha ngunit ang kanyang tingin ay matalim. Maliit ang kanyang katawan ngunit ang kanyang mga mata ay nagpapakita ng isang katatagan na hindi matitinag. Pinigil niya ang kanyang hininga, direktang nakatingin sa lalaking nakauniporme ng walang bahid ng takot. “Kilala ko po kayo, pulis po kayo?” sagot ni Maria na may matatag na boses na pumutol sa tensyon. “Pero hindi po ibig sabihin yan ay pwede na kayong maging abusado.”

“Karenderya po ito, hindi estasyon ng pulis.” Ang kanyang mga salita ay tila nagpahinto sa pag-ikot ng hangin sa silid. Lahat ng mata ngayon ay nakatuon sa kanila. Isang maliit na bata sa sulok ang yumakap sa kanyang ina. Samantala, ilang customer ang nagsimulang tumayo handang umalis dahil sa takot na lumaki pa ang gulo. Ngunit walang pakialam si Maria. Nakatayo siya sa gitna ng ugong ng mga tricycle sa labas at ng tibok ng pusong gumigising sa kanyang mga ta. Lalong nagalit si Reyes. Tinapik niya ang sariling dibdib.

“Tumaas ang kanyang boses. Ako ang batas sa lugar na ito. Huwag mo akong susubukang turuan ng asal. Babae ka.” Sigaw niya ng malakas. Hindi pa rin umatras si Maria. Humakbang siya pasulong. Tinitigan ng matalim ang mukha ni Reyes na basang-basa ng pawis. “Dahil nga po alagad kayo ng batas, dapat kayo ang unang nakakaalam kung ano ang katarungan,” sabi niya ng marahan ngunit tumatagos.

Ang pangungusap na iyon ay parang isang sampal na hindi nakikita na tumama sa amor propio ni Reyes. Ang kapaligiran sa karenderya ay naging nakakakilabot. Wala ng tunog ng kubyertos, wala ng tawanan ng mga customer. Tanging ang ugong ng lumang bentilador at ang mabibigat na paghinga. Dalawang taong nagtitinginan sa gitna ng mainit na tanghali. Itinuwid ni Maria ang kanyang katawan habang kinuyom ni Reyes ang kanyang mga kamay. Sinusubukang pigilan ang galit na malapit ng sumabog.

Sa labas, dinala ng hangin ang alikabok ng kalsada papasok. Tila ba ito’y isang tahimik na saksi sa banggaan ng katotohanan at ng kayabangan ng nakauniporme. Sa sandaling iyon, sa ilalim ng nakakapasong araw ng Pilipinas, ang dangal at tapang ng isang simpleng babae ay sinusubok ng husto. Ang tunog ng sampal ay umalingawngaw. Pumuputok sa tensyon na parang kulog sa katanghalian.

Ang malaking kamay ni Reyes ay tumama sa mukha ni Maria ng buong lakas dahilan upang siya’y masuray at bumangga sa isang silya sa likuran. Isang plato ang nahulog at nabasag sa sahig. Tumilapon ang sabaw ng bulalo sa paligid. Ang karenderya na kanina ay maingay ay biglang nabalot ng katahimikan. Ilang customer ang napasigaw ng pigil. Ang iba’y napahawak sa kanilang mga bibig. Ngunit walang sinuman ang nangahas na lumapit.

Dahan-dahang itinaas ni Maria ang kanyang mukha. Pumutok ang kanyang labi at dugo ang tumulo sa kanyang baba. Umagos hanggang sa leeg. Sa kanyang mga matang namumuo ang luha, walang takot na makikita kundi isang apoy na nagsisimulang mag-alab. Nakatayo si Reyes na humihingal. Ang kanyang mga kamay ay nakakuyom pa rin. “Walang hiya, babae. Lumalaban ka sa pulis ha,” ang kanyang boses ay umalingawngaw. Itinuro niya ang mukha ni Maria na pilit pa ring bumabangon.

“Ang kanyang mukha ay namumula sa nasaktang ego. Nagkatinginan ang ilang customer. May gustong tumulong ngunit agad na nagbago ng isip nang matalim na tingin ni Reyes ay sumilay sa buong silid. Sa labas, ang mga sasakyan ay patuloy sa pagdaan. Ngunit sa loob ng karenderya, ang oras ay tila huminto sa pagitan ng mga galit na ungol at pigil na paghinga.

Habang may dugo pa sa labi, dahan-dahang tumayo si Maria. Pinunasan niya ang kanyang mukha. Tinitigan si Reyes ng diretso at walang imik. Sa kanyang puso, ang sakit ay nagiging katapangan. Alam niya na kung mananahimik siya ngayon, habang buhay siyang aapihin. Kinagat niya ang kanyang labi naramdaman ang lasa ng dugo ngunit hindi nanghina ang kanyang determinasyon. “Hindi ako ang babaeng kaya mong tapak-tapakan,” sabi niya ng mahina ngunit puno ng nanginginig na paniniwala.

Ang mga salita ay tumago sa hangin. Yumanig sa mga taong nanonood. Alam nilang may kakaiba sa tingin ni Maria. Isang bagay na nagpamukhang maliit kay Reyes kahit na malaki ang kanyang katawan. Lalong nag-apoy ang galit ni Reyes. Ngunit sa unang pagkakataon, hindi niya alam kung paano tutugunan ang tingin na iyon. Hindi ito tingin ng takot kundi tingin ng paghamon.

Tumulo ang pawis sa kanyang sentido at ang kamay na kanina igan-gaan sa pananampal ay bahagyang nanginig. Nakatayo si Maria sa gitna ng mga basag na plato at natapong sabaw. Ang kanyang katawan ay tuwid. Ang kanyang mukha ay puno ng sugat. Ngunit ang kanyang mga mata ay nag-aapoy na parang apoy. Sa katahimikang iyon, isang hangganan ang nalabag. Ang dating simpleng away tungkol sa bayad sa pagkain ay naging simbolo na ngayon ng paglaban. Isang babae laban sa pang-aabuso ng nakauniporme sa gitna ng nag-aapoy na sikat ng araw.

Kabanata 4: Ang Pagsisiyasat

Isang malakas na kalabog ang yumanig sa buong silid parang pagsabog ng galit na matagal ng kinimkim. Si Maria na may dugo pa ring tumutulo mula sa kanyang labi ay dinampot ang isang plato mula sa mesa at ipinalo ito ng buong lakas sa mukha ni Reyes. Isang malakas na tunog na sinundan ng ingay ng nababasag na pinggan ang umalingawgao sa hangin. Nagliparan ang mga bubog. Ang ilan ay dumikit sa kulay kapeng uniporme ni Reyes na ngayon ay nabahiran ng sabaw at dugo. Sumigaw ng malakas ang lalaki. Hawak ang kanyang mukha na nagasgasan.

Ang karenderya na kanina ay tahimik ay naging isang dagat ng sigawan at gulat. Inilabas ng mga tao ang kanilang mga cellphone. Kinukunan ang pambihirang sandaling iyon. Isang maliit na babae na hinahamon ang isang nakaunipormeng kinatatakutan ng buong bayan. Nakatayo ng tuwid si Maria sa gitna ng kaguluhan. Humihingal siya ngunit ang kanyang mga mata ay nag-aapoy sa galit at tapang. Natuyo na ang dugo sa kanyang labi at pawis na maihalong alikabok ang nasa kanyang bala. Itinuro niya si Reyes na humihikbi pa rin sa sakit habang hawak ang kanyang duguan na mukha.

“Lexin yan para sa’yo. Huwag ka ng maging abusado ulit,” sigaw niya ng malakas. Ang boses niya ay nanginginig ngunit puno ng paninindigan. Ang mga salitang iyon ay tumago sa mainit na hangin, tumalbog sa mga dingding ng karenderya at yumanig sa puso ng lahat ng nakasaksi. Wala na ang tahimik at takot na si Maria. Ang nakatayo doon ay isang simbolo ng paglaban ng mga maliliit na taong matagal ng pinatahimik ng takot.

Ilang customer ang napasigaw. May ilan na sumubok na pakalmahin ang sitwasyon ngunit marami rin ang nanatiling tulala. Mayroong hindi makapaniwalang tingin sa kanilang mga mata. Halo-halong paghanga at takot. Isang matandang lalaki ang bumulong pa. “Baliw ang babaeng ‘yan pero matapang.” Ngunit ang tono ng kanyang boses ay maihalong paggalang.

Sa labas, nagsimula ng magkumpulan ang mga tao. Naku-curious sa ingay na ngayon ay nakakuha na ng atensyon ng mga kapitbahay. Ngunit walang pakialam si Maria sa mga nagkukumpulan o sa mga kamerang nakatutok sa kanya. Sa kanyang mga mata, iisa lang ang mahalaga, ang dignidad na kailangang ipagtanggol kahit na kailangan pang dumanak ang dugo para mapanatili ito.

Pagsapit ng hapon, ang mga tao ay nag-uwian. Ngunit ang mga mata ni Maria ay nakatuon sa mga pulis na naglalakad palayo. Ang kanyang puso ay punung-puno ng determinasyon. Alam niyang hindi siya nag-iisa. Ang kanyang mga hakbang ay matatag habang naglalakad siya patungo sa kanyang karenderya. Ang mga alaala ng kanyang ina ay patuloy na naglalaro sa kanyang isipan.

Kabanata 5: Ang Pagsubok sa Katotohanan

Kinabukasan, nagpasya si Maria na mag-imbestiga. Nagsimula siyang magtanong sa mga tao sa paligid. Ang kanyang mga tanong ay nagbigay liwanag sa mga bagay na dati niyang inisip na normal. Ang mga tao ay nagbigay ng mga impormasyon na tila nag-uugnay sa mga insidente ng katiwalian sa kanilang bayan.

Nalaman niya na maraming tao ang hindi nagbabayad sa mga kainan kapag ang mga pulis ay naroroon. Sinasabi nilang ito ay isang paraan ng pananakot. Ang mga pulis ay may mga kasunduan sa mga may-ari ng negosyo. Ang mga ito ay hindi lamang simpleng pagkakaibigan kundi isang sistema ng kontrol.

Habang patuloy ang kanyang pagsisiyasat, nakilala niya si Marco, isang journalist na may malasakit sa mga isyu ng katiwalian. Ikinuwento niya ang lahat ng kanyang natuklasan. “Maria, hindi ka nag-iisa. Marami ang nakakaalam ng mga nangyayari dito, ngunit takot silang magsalita,” sabi ni Marco. “Kailangan nating ipaglaban ang katotohanan.”

Naging matatag ang puso ni Maria. Alam niyang ito na ang tamang pagkakataon upang ipaglaban ang kanyang ina at ang mga taong biktima ng sistemang ito. Ang kanyang determinasyon ay nagbigay inspirasyon kay Marco. Nagplano silang magkasama upang ilantad ang mga katiwalian sa kanilang bayan.

Kabanata 6: Ang Huling Laban

Sa huli, nagpasya si Maria na ipahayag ang kanyang natuklasan sa publiko. Pinagsama-sama nila ang mga ebidensya at nag-organisa ng isang press conference. Ang mga tao sa bayan ay nagtipun-tipon upang makinig. Ang puso ni Maria ay kumabog ng mabilis habang siya ay humarap sa mga tao.