Part 2: Ang Bagong Simula at Hamon ng Tagumpay

“Lolo, hindi po ako sanay sa ganyan. Sapat na po na mabigyan na ako ng trabaho. Hindi ko po kailangan ng kotse.” Tumawa si Don Ernesto. “Alam kong hindi mo kailangan pero deserve mo. Isa diyan ay gusto kong tanggapin mo. Yung maliit lang para may masasakyan ka papunta sa bagong trabaho mo. Ang iba ipapadala ko sa iba pang foundation sa pangalan mo.”

Hindi napigilan ni Lara ang pag-iyak. “Salamat po. Salamat po talaga. Hindi ko alam kung anong sasabihin.” Lumapit ang matanda at hinawakan ang kamay niya. “Alam mo hija, marami akong nakitang tao sa buhay ko. Pero bihira akong makakita ng puso tulad ng sa’yo. Sa mundong ganito, bihira na ang kabutihang walang hinihintay na kapalit. Kaya gusto kong gamiting kabilang inspirasyon sa iba.”

Umiling si Lara, pilit pinupunasan ang mga luha. “Hindi ko po akalain na yung ginawa kong simpleng kabutihan ay aabot sa ganito.” “Ganun talaga ang buhay, Lara,” sagot ni Don Ernesto. “Minsan, yung mga maliliit na bagay yun pala ang pinakamalaking biyaya.”

Pagkatapos ng usapan nila, binigyan siya ng bagong kontrata bilang executive assistant sa isa sa mga kumpanya ni Don Ernesto. May malaking sahod, may allowance, at libreng training. Paglabas niya ng gusali, nakita niya ulit ang limang kotse. Isa roon, kulay puti, may ribbon sa harap at may sulat: “Para sa’yo, Lara. Don Ernesto.”

Nakatitig lang siya doon, nanginginig pa rin ang kamay habang hawak ang susi. Ang mga taong dumaraan, napapatingin at napapangiti. “Lara!” sigaw ng isang pamilyar na boses. Napalingon siya at nakita si Ramon, ‘yung driver na sumo sa kanya. “Ma’am, ‘yan po ang susi ng kotse ninyo. Pwede niyo na pong i-drive pauwi.”

Hindi makapaniwala si Lara. “Hindi ko po alam kung paano magmaneho.” “Gumiti, Sir Ramon. Walang problema. May kasama na pong instructor. Sabi ni Sir Ernesto, tutulungan ka namin sa lahat.”

Habang papauwi, nakatingin lang si Lara sa labas ng bintana, hawak ang susi at bumabalik sa isip niya ang lahat mula sa pagtulong sa pulubi hanggang sa araw na ito. “Lord,” bulong niya, “tama nga sila. Kapag tumulong ka ng totoo, hindi mo kailangang humingi ng kapalit. Pero ikaw laging may sorpresa.”

Pagdating sa tapat ng kanyang inupahan, nagulat ang mga kapitbahay niya. “Lara, sa’yo ba ‘yan ang kotse?” Gumiti lang siya. “Hindi ko rin alam kung paano ito nangyari pero siguro ito ang bunga ng paggawa ng tama.”

Kinagabihan, habang nakahiga, tinignan niya ang cellphone niya. May bagong message mula sa unknown number: “Salamat Lara. Dahil sa’yo, napatunayan kong may mabubuting tao pa rin sa mundo.” Ngumiti siya at sa unang pagkakataon sa matagal na panahon, mahimbing siyang nakatulog. Hindi na siya nag-alala sa bukas dahil alam niyang ito na ang simula ng bagong kabanata ng kanyang buhay.

Kinabukasan, maagang nagising si Lara. Para siyang bata na sabik pumasok sa unang araw ng klase. Sa tabi ng kama, nakapatong pa rin ang susi ng bagong kotse — isang bagay na hanggang ngayon, hindi pa rin niya lubos maisip na kanya na talaga.

Bago siya umalis, tumingin siya sa salamin. Naka-simple white blouse at black slacks, pero may bagong kumpiyansa sa sarili. “Kaya mo ‘yan, Lara,” bulong niya sa sarili.

Habang nagmamaneho papunta sa bagong opisina sa Ortigas, hindi niya maiwasang mapangiti sa bawat ilaw na nadaraanan niya. Ang dating takot at pangamba ay napalitan ng pag-asa.

Pagdating niya sa building, sinalubong siya ng receptionist na parang matagal na siyang kilala. “Good morning po, Ma’am Lara. Dito po kayo sa 10th floor office ni Sir Ramon.”

Nagtaka siya. Si Sir Ramon? “Opo, siya po ang magiging supervisor ninyo.”

Pag-akyat niya, bumungad sa kanya si Ramon — dati’y driver, ngayon ay naka-executive suit na Operations Manager. “Surprise! Hindi lang ako driver kahapon, ako rin ang personal aid ni Don Ernesto. Sinamahan lang kita para makilala ka ng lolo ko sa totoong paraan.”

Napanganga si Lara. “Lolo ni Don Ernesto?” Tumango ito. Isa sa mga dahilan kung bakit gusto ka niyang tulungan ay dahil nakita niya sa’yo ang kabutihan na bihira na sa panahon ngayon.

Kaya sabi niya, “Ako na raw ang bahalang mag-train sa’yo.” Napatango si Lara, halatang kabado. “Salamat po, Sir Ramon. Gagawin ko ang lahat ng makakaya ko.”

Sa unang linggo ng trabaho, naging maayos ang lahat. Tinuruan siya kung paano humawak ng mga dokumento, tumanggap ng tawag, at makipag-meeting sa mga kliyente. Mabilis siyang natuto at lalong humanga si Ramon sa kanya.

Isang hapon habang nag-aayos ng mga file, napansin ni Lara ang isang lumang folder na may pangalan ng kumpanya ni Don Ernesto, Yatko Holdings Project San Vicente. Sa loob ng folder, may mga larawan ng isang baryo — ang kanyang baryo sa probinsya!

Binuksan niya ang iba pang mga papeles at nakita ang listahan ng mga benepisyaryo ng scholarship program. Doon niya nabasa ang pangalan ng kanyang ama, Benjamin Santos — recipient number 1.

Nanlaki ang mata niya. “Papa!” Hindi na siya mapakali. Agad siyang tumakbo sa opisina ni Ramon at nagtanong tungkol sa project San Vicente at bakit kasama ang pangalan ng tatay niya.

Nagpaliwanag si Ramon na matagal nang may utang na loob ang lolo niya sa pamilya nila. Dalawampung taon na ang nakalipas nang malapit nang mamatay si Don Ernesto sa isang aksidente sa probinsya, at si Benjamin Santos ang nagligtas sa kanya.

Mula noon, palihim na nagpapadala si Don Ernesto ng tulong sa baryo nila bilang pasasalamat. Nang makita siya ni Don Ernesto kahapon, parang nakita niya ang kapalaran sa kabutihan ni Lara.

Hindi na napigilan ni Lara ang luha. “Kaya pala kilala na niya ako agad.”

Sabi ni Ramon, “Ang kabutihan ay namamana. Kung ano ang ginawa ng ama, madalas ipagpapatuloy ng anak.”

Napayakap si Lara sa sarili, nanginginig ang kamay. “Hindi ko alam na ganun pala ang koneksyon namin.”

Sabi ni Ramon, “Hindi aksidente na tinanggal ka sa trabaho. Plano siguro ng tadhana para magkita kayo ulit.”

Tahimik lang si Lara habang nakatingin sa labas ng bintana ng opisina. Sa baba, tanaw niya ang mga taong naglalakad, nagmamadali, at hindi alam na minsan, sa simpleng kabutihan, umiikot ang buong mundo.

Kinagabihan, umuwi siya dala ang folder. Binuksan niya ito sa kama at nakita ang lumang larawan ni Don Ernesto at ng ama niya na magkasamang nakangiti habang may benda sa braso.

Pinunasan niya ang luha at tinawagan ang ina. “Ma, si Papa pala kilala si Don Ernesto. Siya ang niligtas ni Papa noon.”

Tahimik sa kabilang linya bago sumagot ang ina. “Anak, matagal ko nang gustong sabihin yan pero hindi ko alam kung paano. Sinabihan kami ni Don Ernesto noon na huwag ipagsabi. Pero alam kong may dahilan kung bakit nagtagpo kayo.”

“Ganyan talaga si Papa, Ma. Ang kabutihan niya bumalik sa akin,” sabi ni Lara.

“Ganyan talaga si Lord. Hindi niya nakakalimutan ang mabubuting gawa kahit matagal na,” sagot ng ina.

Pagkababa ng tawag, lumuhod si Lara sa harap ng kama at tahimik na nagdasal. “Lord, salamat po sa lahat ng sakit, sa pagkawala ng trabaho, sa lahat ng hirap. Ngayon ko lang po nakita kung bakit kailangan kong pagdaanan lahat iyon.”

Kinabukasan, pagpasok ni Lara sa opisina, sinalubong siya ni Ramon. Tahimik at malungkot ang kanyang mga mata. “Lara,” tawag niya. Tumigil si Lara at tumango. “Kanina madaling araw pumanaw na siya.” Parang tumigil ang mundo ni Lara. Hindi niya alam kung paano siya tatayo. Ang mga mata niya agad napuno ng luha.

“Hawak ko siya kagabi,” sabi ni Ramon, nanginginig ang boses. “Sinabi niya ang huling salita bago siya pumikit: ‘Sabihin mo kay Lara na salamat sa bagong buhay na binigay niya sa matandang walang halaga.’”

Nang marinig iyon, bumagsak si Lara sa upuan. Umiyak ng walang patid.

Isang linggo ang lumipas. Dinanap ang libing ni Don Ernesto. Daan-daang tao ang dumalo — mula sa mga batang tinulungan ng center hanggang sa mga empleyado ng kumpanya ni Yatko. Lahat ay umiyak at nagpapasalamat.

Matapos ang seremonya, nilapitan siya ng abogado ni Don Ernesto. “Ms. Lara, may iniwang sulat at dokumento si Don Ernesto para sa inyo. Gusto niyang personal kong ibigay ito pagkatapos ng libing.”

Binuksan ni Lara ang sobre at nakita ang pamilyar na sulat kamay ni Don Ernesto:

“Lara, kung binabasa mo ito, ibig sabihin ay natapos mo na ang misyon ko. Ang lahat ng ito — ang community center, ang foundation, pati ang mga ari-arian ko — ay ililipat sa iyong pangalan. Hindi dahil gusto kong bigyan ka ng kayamanan, kundi dahil alam kong kaya mong pamahalaan ito nang may puso. Huwag mong kalimutan, anak, ang tunay na yaman ay nasa kabutihang ibinibigay mo sa iba.”

Nanginginig ang kamay ni Lara habang binabasa ang bawat linya. Umiyak siya pero may ngiti sa labi. “Salamat po, lolo. Hindi ko po ito sasayangin.”

Mula noon, si Lara ang naging chairperson ng Yatko Foundation — isang organisasyong nagtataguyod ng edukasyon at kabuhayan sa mga mahihirap na kabataan.

Pinili niyang manatili sa baryo, hindi sa siyudad, dahil gusto niyang manatiling malapit sa mga taong pinagmulan niya.

Isang araw habang nagbibigay siya ng libreng pagkain sa mga estudyante sa center, napansin niya ang isang matandang lalaki sa gilid ng gate — payat, marungis, at tila nagugutom. Nilapitan niya ito, mainggitang ngiti sa labi. “Tay, halika po. Kain po muna tayo.”

Tiningnan siya ng matanda, may luha sa mata. “Salamat, hija. Hindi ko akalaing may ganito pa palang mga taong may malasakit.”

Gumiti si Lara. “Ang kabutihan, tay, dapat laging umikot kasi minsan yung simpleng pagkain lang pwedeng magbago ng buhay ng tao.”

Habang pinapakain niya ang matanda, tumingin siya sa langit sa parehong lugar kung saan dati niyang pinangarap lang na magkaroon ng simpleng trabaho.

Ngayon, ibang Lara na siya — hindi lang empleyado, isa nang inspirasyon.

At sa isip niya, parang narinig niya ang tinig ni Don Ernesto—mahina pero puno ng pagmamahal: “Anak, nakikita mo iyan? Ang tunay na kayamanan.”

Lumipas pa ang mga taon. Ang community center ay lumawak na, may sangay na sa tatlong probinsya at libo-libong bata na ang natulungan.

Ngunit sa bawat kwento ng tagumpay, hindi kailanman nakalimutan ni Lara kung saan nagsimula ang lahat — sa isang simpleng kabutihan sa isang matandang nagugutom.

At kung may makakakita sa kanya, makikita ang isang babae na nakaupo sa harap ng community center, pinapanood ang mga batang naglalaro, habang mahinang sinasabi sa sarili: “Hindi ko kailanman pinagsisihan na tinanggal nila ako sa trabaho kasi doon nagsimula ang lahat.”