Gulat sa Quezon City! Pulis sinipa ang namumulot, ‘di alam na detektib pala!

.
.

Part 1: Ang Laban Para sa Katarungan

Madaling araw pa lamang, ang kapaligiran sa palengke ng Balintawak sa Quezon City ay nababalot pa sa manipis na ulap ng hamog. Kasisimula pa lang magbukas ng mga pwesto ng mga tindero at ang halimuyak ng mga sariwang gulay at mainit na pritong pagkain tulad ng banana at kwekkwek ay naghahalo sa hangin. Sa gitna ng dahan-dahang pag-usbong ng ingay at paggalaw, isang dalagita ang abala sa pagpulot ng mga basyong bote at plastic sa gilid ng kalsada.

Ang kanyang damit ay luma at may bahid ng dumi. Ang buhok niya ay basta na lamang itinali. Bahagyang marungis ang kanyang mukha dahil sa alikabo. Ngunit ang kanyang mga mata ay matalas at puno ng pag-asa. Sinusuri ang bawat sulok, bawat galaw sa paligid. Kilala siya ng mga tao roon sa pangalang Clara, ang mambobote na araw-araw na nangangalkal ng ikabubuhay sa palengkeng iyon.

Walang sinuman ang mag-aakala na sa likod ng kanyang simpleng anyo, si Clara ay nagtatago ng isang malaking sikreto. Hindi siya isang ordinaryong mangangalakal. Sa mga nagdaang linggo, ang palengke ng Balintawak ay naging pugad ng laganap na kotong o extortion. Maraming maliliit na negosyante ang nagrereklamo dahil pilitan silang pinagbabayad ng protection money sa isang grupo ng mga siga-siga na pinaniniwalaang may basbas mula sa ilang tiwaling pulis.

Ang mga ulat ay nakarating na sa Camp Crame, ngunit tila misteryosong nawawala at hindi kailan man umuusad. Dahil dito, isang mataas na opisyal mula sa Philippine National Police Intelligence Group ang nag-atas sa isang batang babaeng intelligence officer na mag-undercover. Ang misyon, magkalap ng ebidensya at alamin kung sino ang utak sa likod ng sindikato. Ang babaeng iyon ay si Clara.

Ang tunay niyang pangalan ay Police Corporal Maria Clara Reyez, isang sanay na miyembro ng PNP. Sa araw na iyon, ilang beses na niyang pinagmasdan ang isang kahinahinalang tao. Si Police Staff Sergeant Domingo Salazar, isang pulis patrolya na kilala sa kanyang pagiging mainitin ang ulo at arogante. Maraming tindero ang takot sa kanya ngunit wala ring lakas ng loob na lumaban.

Madalas siyang dumarating sa palengke na may dahilan na mag-aayos ng mga pwesto, pero sa huli, hihingi lamang ng pera, libreng kape o mga paninda. Alam ni Clara na kailangan niyang maging mas maingat sa araw na ito. Mula sa impormasyong natanggap niya kagabi, makikipagkita si Salazar sa isang tao sa likurang bahagi ng palengke, marahil para ibigay ang koleksyon mula sa kotong.

Kaya’t sinundan niya ito mula sa malayo, nagkukunwaring abala sa pamumulot ng mga plastic na bote. Ngunit iba ang plano ng tadhana. Bandang 8:00 ng umaga, habang si Clara ay nakaupo malapit sa paradahan ng motorsiklo, dumaan si Salazar kasama ang dalawa niyang tauhan. Isa sa mga tauhan niya ang aksidenteng sumipa sa sako ng mga bote ni Clara na naging sanhi upang kumalat ang laman nito sa kalsada.

Agad na nagsalita si Clara sa mahinang boses. “Sir, pakiingatan naman po. Pinaghirapan ko po yan buong umaga.” Tumingin si Salazar ng masama. “Ano ng sabi mo?” sigaw niya. “Sabi ko lang po mag-ingat, sir.” Walang pag-aalinlangan, itinulak ni Salazar si Clara hanggang sa matumba ito. Sinipa niya ang sako habang sumisigaw, “Isang hamak na mambobote nagtuturo sa pulis.”

Sino ka sa akala mo ha? Ang mga mamimili at tindero na nakakita ay biglang natahimik. Ilang kababaihan ang napasinghap sa takot ngunit walang nangahas na lumapit. Lalong nagalit si Salazar. Hinawakan niya ang kwelyo ng kupas na damit ni Clara at itinulak ito sa pader ng isang tindahan. “Gusto mong dalhin kita sa presinto?” Tiniis ni Clara ang sakit sa kanyang balikat. Sa loob-loob niya, pinipigilan niya ang kanyang galit.

Ngunit sa sandaling iyon, ang kanyang undercover mission ay muntik ng mabisto. Tumingin siya sa paligid. Nakita niya ang ilang tao na nagsisimulang mag-video gamit ang kanilang mga cellphone. Isa sa mga tindero, si Mang Darto, ay sumubok na mamagitan. “Sarge, tama na po. Kawawa naman. Namumulot lang naman siya ng bote,” ngunit sinigawan lamang siya ni Salazar. “Huwag kang makialam dito. Huwag kang magpakabayani.”

Nanatiling tahimik si Clara. Tinititigan si Salazar ng may malamig na tingin. Alam niyang kung lalaban siya ngayon, mabibigo ang kanyang misyon. Ngunit kung hindi, ang mga kaawa-awang tindera sa palengke ay mananatiling biktima ng arogansya. Samantala, sa di kalayuan, isang lalaking nakasuot ng sumbrero at itim na salamin ang nagmamasid sa lahat mula sa isang karenderya.

Hindi siya ordinaryong tao. Siya si Police Captain Mateo Cruz, ang kanyang direktang superior na nagpapanggap ding isang magkakarenderya sa palengkeng iyon. Mula sa simula, binabantayan niya ang bawat galaw ni Clara upang matiyak na ligtas ang misyon. Ngunit nang makita niyang ginaganito ang kanyang tauhan, kumulo rin ang kanyang dugo. Gayun pa man, alam ni Mateo na hindi siya maaaring padalos-dalos.

Lahat ay kailangang maitala ng malinaw para magkaroon ng matibay na ebidensya. Tahimik niyang in-activate ang isang maliit na camera sa ilalim ng kanyang mesa na nagre-record ng buong pangyayari. Sa gitna ng kaguluhan, binitiwan ni Salazar ang isang pangungusap na ikinagulat ng lahat. “Saan ka bang galing na mambobote? O baka naman magnanakaw ka.” Ilang tao ang biglang nagsalita.

“Naku, huwag naman po kayong magbintang, sir. Araw-araw naman yan dito. Naghahanap buhay lang.” Ngunit matigas pa rin ang ulo ni Salazar. Hinila niya ang maliit na supot sa baywang ni Clara at pinunit ang taliang sakong dala nito. Mula sa loob ng sako, ilang bote ang nahulog. Ngunit may isang bagay na nagpatigil sa kanya. Isang maliit na kagamitang pangkomunikasyon na parang walkie-talkie.

Namutla ang mukha ni Salazar. “Ano ‘to?” sigaw niya. Agad na tumayo si Clara. Ang kanyang paghinga ay kalmado ngunit ang kanyang mga mata ngayon ay kasing talas ng isang agila. “Kung gusto ninyong malaman, sir, maipapaliwanag ko. Pero siguro mas mabuting tawagan niyo muna ang superior ninyo.” Ang boses ni Clara ay ganap na nagbago. Hindi na parang isang mambobote. Ito ay matatag, mahinahon at puno ng autoridad.

Naguluhan si Salazar. Ngunit bago pa siya makakilos, dalawang lalaking nakasibilan ang lumapit mula sa direksyon ng karenderya. Isa sa kanila si Mateo, ay tinanggal ang kanyang salamin. “Tama na yan, Salazar.” Napatingin si Salazar halos mamatay sa gulat. “Captain Cruz, anong ginagawa niyo rito?” Dahan-dahang lumapit si Mateo. “Sumosobra ka na. Matagal ka na naming minamanmanan.”

“Pati na ang perang kinokolekta mo mula sa mga tindero.” Ang mga tao sa paligid ay nagsimulang magbulungan. Ilan sa kanila ay napagtanto na ang pangyayari ay hindi lamang isang simpleng away. Huminga ng malalim si Clara at sumaludo ng magalang kay Mateo. “Paumanhin po, sir. Muntik ng mabigo ang misyon.” Tinapik ni Mateo ang kanyang balikat. “Malayo na ang narating mo sa pagtitiis.”

“Hayaan mong kami na ang magpatuloy.” Umatras si Salazar. Ang mukha niya ay putlang-putla at malamig na pawis ang tumulo sa kanyang sentido. Lahat ng tao ay nakatingin sa kanya ng walang simpatya. Ang mga camera ng cellphone ay patuloy pa ring nagre-record. Sa loob lamang ng ilang oras, ang video na iyon ay kakalat sa buong social media.

Ngunit ang hindi pa alam ng mga tao ay simula pa lamang ito. Sa likod ni Salazar, may isang mas malaking sindikato na sangkot at ang misyon ni Clara ay kabubukas pa lamang ng pinto patungo sa isang bagay na mas madilim.

Part 2: Pagsisiyasat at Katarungan

Matapos ang insidente sa palengke ng Balintawak, biglang nagbago ang takbo ng mga pangyayari sa lungsod. Ang video kung saan sinisipa ni Staff Sergeant Salazar si Clara na lumabas na isang intelligence officer pala ay mabilis na kumalat sa social media. Nag-alab sa galit ang publiko. Nagkaroon ng lakas ng loob na magsalita ang mga tindero at ang lokal na himpilan ng pulisya ay dinumog ng mga mamamahayag.

Ngunit para kay Clara at Captain Mateo Cruz, ang pagiging viral ng video ay hindi ang katapusan. Ito ang simula ng isang mas mapanganib na laro. Kinagabihan, nakaupo si Clara sa isang maliit na briefing room sa Camp Crame. Hindi na siya nakasuot ng maruruming damit. Maayos na ang kanyang buhok at ang kanyang mukha ay seryoso sa suot niyang uniporme.

Sa harap niya, isang screen ang nagpapakita ng mga datos mula sa tatlong buwang imbestigasyon, isang listahan ng mga pangalan, lokasyon at ang daloy ng pera mula sa kotong na napupunta sa iba’t ibang tao. Si Captain Cruz ay nakatayo sa harap ng isang whiteboard, tinuturo ang ilang pangalan gamit ang isang pulang marker. Hindi si Salazar ang pangunahing manlalaro. Nasa itaas niya si Police Major Antonio de Leon at posibleng konektado si Dillon sa isang mas mataas na opisyal sa city hall.

Tinitigan ni Clara ang mga datos. Kumunot ang kanyang noo. Ibig sabihin ang nakita natin sa palengke ay dulo pa lang ng malaking problema. Dahan-dahang tumango si Mateo. “Tama. At ngayon dahil viral na ang video, tiyak na nag-iingat na sila. Kailangan nating kumilos ng mabilis bago nila masira ang mga ebidensya.”

Huminga ng malalim si Clara. Kahit na nararamdaman pa niya ang sakit mula sa paninipan ni Salazar, ang kanyang isip ay nanatiling nakatuon. Ang misyon na ito ay hindi na tungkol sa kanya kundi tungkol sa hustisya para sa maraming maliliit na negosyante na matagal ng inaapi.

Samantala, sa kanyang malaking bahay sa isang subdisyon, si Major de Leon ay hindi mapakali. Walang tigil ang pag-ring ng kanyang telepono. “Sinabi ko na sa inyo, huwag hayaang kumalat. Sino ba na nagsabi kay Salazar na gumawa ng eksena sa publiko? Ngayon, sira na ang lahat.” Ang boses mula sa kabilang linya ay mahinahon ngunit matalas.

“Kalma lang, major. Kaya pa nating ayusin ito. Basta’t ang mga ebidensya sa bodega sa likod ng presinto ay mawala ngayong gabi.” Huminga ng malalim si Dion. “Sige, ako na ang bahala ngayong gabi.” Ang hindi niya alam, ang kanyang telepono ay sinusubaybayan na. Nagtanim na ng listening device ang grupo ni Mateo.

Sa sandaling matapos ang usapan, lumingon si Mateo kay Clara. “Mayroon tayong ilang oras. Kung magtatagumpay silang sunugin ang mga dokumento at ang pera mula sa kotong, lahat ay masasayang.” Tumayo si Clara at inayos ang kanyang sumbrero. “Pahintulutan niyo po akong sumama, sir.” Tinitigan siya ni Mateo saglit. Pagkatapos ay tumango.

“Sige, pero ngayong gabi hindi tayo darating bilang mga pulis. Papasok tayo ng tahimik. Kapag nalaman nila, buhay natin ang kapalit.” Hating gabi, makapal ang ulap na bumabalot sa lungsod. Dalawang motorsiklo ang dahan-dahang tumakbo sa isang maliit na kalye patungo sa likuran ng presinto sa silangang distrito. Nakasuot si Clara ng itim na jacket at face mask. Habang si Mateo sa likod niya ay may dalang maliit na bag na naglalaman ng recording device at mini camera.

Huminto sila malapit sa isang lumang bakod na tila bihirang binabantayan. Matapos tiyakin ang paligid, nagbigay ng senya si Mateo. Mabilis na umakyat si Clara at lumapag sa kabilang panig ng bakod ng walang ingay. Naglakad sila patungo sa bodega na binanggit sa record ng telepono.

Ang ilaw sa loob ng bodega ay nakabukas pa. Mahinang naririnig ang boses ng mga taong nag-uusap. Lumapit si Clara at sumilip sa siwang ng kahoy na pinto. Sa loob, si Major de Leon kasama ang dalawa niyang tauhan ay naglilipat ng mga maleta na puno ng pera papasok sa isang service vehicle. Sa kabilang banda, may tumpok na mga folder, dokumento at isang laptop na handa ng sunugin.

“Bilisan niyo bago pa may makakita. Bukas ng umaga dapat malinis na ang lahat,” mariing sabi ni De Leon. Ipinasa ni Clara ang tingin kay Mateo. Nagbigay ng senyas para mag-record. Inactivate niya ang kanyang mini camera at sinimulang kunan ang bawat detalye. Ngunit bigla may tumunog sa ilalim ng kanyang paa. Isang maliit na basag na bote. Agad na lumingon si Dion.

“Sino yan sa labas?” Hinila ni Mateo ang kamay ni Clara ngunit huli na. Dalawang tauhan ni De Leon ang lumabas na may dalang flashlight. Nagtago si Clara sa likod ng isang drum ng langis habang si Mateo ay yumuko sa isang madilim na sulok. Isa sa mga tauhan ni De Leon, si Salazar, na pansamantalang pinalaya dahil sa kakulangan ng ebidensya, ay itinutok ang flashlight sa tumpok ng mga basura. “May narinig akong ingay dito, Major.”

Pinigil ni Clara ang kanyang paghinga. Isang maling galaw lang, mahuhuli sila. Ngunit bigla, mula sa labas, narinig ang tunog ng isang patrol car na humihinto. Dalawang pulis na walang alam sa kanilang misyon ang dumating para sa kanilang nightly rounds. Ang maikling tunog ng busina ay nagpalingon sa lahat sa loob ng bodega patungo sa gate.

Ginamit ni Clara ang pagkakataong iyon upang tahimik na lumabas at idikit ang isang maliit na tracking device sa ilalim ng sasakyan ni De Leon. Nang makalabas sila sa lugar na iyon, humihinga ng malalim si Clara. “Muntik na tayo, sir.” Tinitigan siya ni Mateo na may bahagyang ngiti. “Magaling. Ngayon, alam na natin kung saan nila dadalhin ang pera.”

Kinabukasan, lalong uminit ang balita tungkol kay Salazar. Hinihiling ng publiko na tanggalin sa serbisyo ang mga tiwaling pulis na tulad niya. Inanunsyo ng hepe ng AC ang pagbuo ng isang special task force para imbestigahan ang umano’y sindikato ng kotong sa rehiyon. Sa kanilang opisina, minomonitor nina Mateo at Clara ang signal ng tracker sa laptop. Ang pulang tuldok sa mapa ay gumagalaw patungo sa direksyon ng Manila North Harbor.

“Papunta sila sa pantalan,” bulong ni Mateo. “Posibleng tatakas o ipapadala ang pera sa labas ng bansa,” sagot ni Clara. Tiningnan ni Mateo ang relo sa kanyang kamay. “Habulin natin, pero huwag tayong gagamit ng sasakyan ng pulis. Lahat ay dapat tahimik.” Hapon na, ang langit sa pantalan ay kulay ginto. Ang amoy ng dagat ay humahalo sa amoy ng diesel. Sumuot si Clara sa pagitan ng mga container, sinusundan ang signal ng tracker na papalapit ng papalapit.

Nakita niya ang isang itim na sasakyan na may plakang gobyerno na huminto malapit sa isang maliit na barko. Bumaba si Major de Leon kasama ang isang lalaking nakasuot ng mamahaling damit, isang kilalang negosyante na maraming proyekto sa gobyerno. “Ito na ba ang bayad para sa seguridad ng proyekto?” tanong ng negosyante. “At pagkatapos nito, sisiguraduhin kong walang raid na mangyayari sa lugar ninyo,” kalmadong sagot ni De Leon.

Lahat ng pag-uusap na iyon ay malinaw na na-record sa device ni Clara. Pinindot niya ang isang maliit na button para markahan ang lokasyon at oras. Ngunit bigla may tumapik sa kanyang balikat mula sa likuran. Mabilis na lumingon si Clara. Nakatayo roon si Salazar, may hawak na baril. “Akala ko nadala ka na, pekeng mambobote.”

Si Mateo na nagmamasid mula sa malayo ay agad na kinuha ang kanyang armas. Ngunit bago pa siya makakilos, nagpaputok si Salazar sa ere. Ang mga tao sa paligid ay nagtakbuhan sa takot. Nagulat si Mateo habang si Clara ay malamig na tinitigan si Salazar. “Hindi mo alam kung sino ang kinakalaban mo, Salazar,” sabi niya. “Huwag kang mag-alala, kilalang-kilala kita.”

Ngunit bago pa makapagpaputok muli si Salazar, lumitaw si Mateo mula sa kanan at sinipa ang baril hanggang sa tumilapon ito sa dagat. Naganap ang isang maikling laban. Sinuntok ni Clara ang braso ni Salazar. Hinawakan siya ni Mateo mula sa likuran. Sa loob lamang ng ilang segundo, bumagsak si Salazar sa lupa. Narinig ang mga sirena mula sa malayo. Dumating ang mga pwersa mula sa special task force sakay ng mga itim na sasakyan.

Sa isang iglap, napalibutan na ang buong lugar. Sinubukang tumakas ni De Leon ngunit hinarang siya ng dalawang pulis na nakasibilan. Tumayo ng tuwid si Clara sa gilid ng pantalan. Nakatingin sa dagat na nagsisimula ng dumilim. Sa kanyang puso, nakaramdam siya ng ginhawa ngunit may bigat din. Alam niyang hindi pa talaga tapos ang kasong ito. Marami pang mga dilon sa labas. Pero kahit papaano sa gabing iyon, ang hustisya ay nagsimulang pumanig sa mga maliliit.

Lumapit si Mateo. Tinapik ang kanyang balikat. “Magaling ang trabaho mo, Clara. Marami kang nabuksang maskara.” Tumingin si Clara sa kanya na may bahagyang ngiti. “Gusto ko lang na hindi na matakot ang mga maliliit na tao, sir.” Mula sa malayo, ang kalangitan ng Maynila ay nagsimulang basain ng ambon. Ang tunog ng mga alon at sirena ay naghalo.

Sa gabing iyon, ang pinakamalaking kaso ng kotong sa rehiyon ay opisyal ng nabuwag. Nagsimula lahat sa isang mambobote na isa palang batang intelligence officer ng PNP. Ang umagang ulan sa Quezon City ay dahan-dahang bumubuhos, binabasa ang harapan ng camp. Sa labas ng pangunahing gusali, ilang mamamahayag pa rin ang naghihintay ng mga bagong balita tungkol sa kaso ng kotong na kinasasangkutan nina Major de Leon at Staff Sergeant Salazar.

Lahat ng national media ay nag-ulat na tungkol dito. Ang mga mukha ng mga suspect ay nasa mga screen ng telebisyon habang ang publiko ay pinupuri ang katapangan ng babaeng intelligence officer na nagpanggap bilang mambobote. Ngunit sa likod ng atensyon na iyon, si Clara ay tahimik na nakaupo sa kanyang opisina. Nakatingin sa bintanang basa ng ulan. Sa kanyang kamay, hawak niya ang kumpletong ulat na kakakabigay niya lang kay Captain Mateo Cruz.

Mukha siyang kalmado. Ngunit sa likod ng mukhang iyon, mayroong bigat na hindi alam ng lahat. Pumasok si Mateo na may dalang dalawang tasa ng kape. “Hindi ka pa natutulog mula kagabi, ano?” Bahagyang umiti si Clara. “Hindi pa po, sir. Marami pa pong iniisip.” “Tungkol saan?”

“Ayos na ang kaso. Matibay ang ebidensya. Nakakulong na ang mga salarin. Nagbigay na nga ng parangal para sa’yo ang chief.” Tumingin si Clara sa kanyang tasa. “Hindi po ‘yun ang iniisip ko, sir. Nawiwindang lang ako. Lahat ay pumupuri. Pero sa labas, marami pa ring katulad nila na inaapi.” Minsan naiisip ko talaga bang may nababago ang ganitong trabaho.

Makalipas ang ilang araw, nagsimula ang paglilitis kina Salazar at De Leon. Dumalo si Clara bilang pangunahing testigo. Puno ang korte ng mga mamamahayag at mamamayan. Habang binabasa ng piskal ang sakdal, nakayuko lang si Salazar. Ngunit nang si Clara na ang magbibigay ng testimonya, matagal siyang tinitigan nito. May bahid ng pagsisisi sa kanyang mga mata.

“Binibining Reyes, sigurado ka ba na si Staff Sergeant Salazar ay direktang sangkot sa kotong sa palengke?” tanong ng hukom. Sumagot si Clara ng may diin. “Sigurado po ako, Your Honor. Nakita ko at na-record ko mismo. Pero alam ko rin na hindi siya ang pangunahing utak. Sumusunod lang siya sa utos dahil sa pressure mula sa kanyang superior at sa takot na mawalan ng trabaho.”

Natahimik ang buong korte. Lalong yumuko si Salazar. Tinitigan siya ng hukom ng may matalas na tingin. “Kaya mayroon ka pa ring awa para sa akusado.” Huminga ng malalim si Clara. “Bilang tao, opo. Pero bilang tagapagpatupad ng batas, naniniwala ako na bawat pagkakamali ay may katumbas na pananagutan.” Ang mga salitang iyon ay sinalubong ng mahinang palakpakan mula sa mga manonood.

Napapikit si Salazar. Tila nilulunok ang mapait na katotohanan na ang kaniyang buhay ay nagbago dahil sa isang aroganteng kilos sa palengke. Matapos ang paglilitis, lumabas si Clara ng gusali ng may mahinahong mga hakbang. Ilang mamamahayag ang lumapit ngunit tumanggi siyang magpa-interview. Gusto lang niyang umuwi sa kanyang maliit na apartment at magpahinga.

Kinagabihan, tahimik ang paligid. Nakaupo si Clara sa kanyang veranda habang hawak ang cellphone. May mensahe mula sa Chief Se na bumabati sa kanyang tagumpay. Ngunit sa gitna ng mga notifikasyon, lumitaw ang isang mensahe mula sa isang hindi kilalang numero. “Salamat, Ma’am Clara. Dahil sa inyo, kaming mga tindero ay makakapagbenta na ng payapa.” Bahagyang umiti si Clara. Ang mensahe ay mula sa isang ina na nagtitinda ng gulay sa Balintawak.

Naramdaman niya ang init sa kanyang puso. Mas makabuluhan iyon kaysa sa lahat ng opisyal na parangal na kanyang natanggap. Ngunit hindi nagtagal ang kaligayahang iyon. Bandang 11 ng gabi, tumawag si Mateo na may tensyon sa boses. “Clara, nasa bahay ka ba?” “Opo, sir. Bakit po?” “Mag-ingat ka. May impormasyon. Hindi pa lahat ng kasamahan ni De Leon ay nahuhuli. Mayroong naghihiganti at posibleng ikaw ang puntirya.” Biglang tumayo si Clara.

“Sino po, sir?” “Hindi pa malinaw pero isa ang nakatakas noong raid sa pantalan. Hinala namin ay nasa paligid pa rin siya ng siyudad.” Tumingin si Clara sa paligid. Mahinang naririnig ang tunog ng mga kuliglig. Sinubukan niyang kumalma ngunit ang kanyang instinct bilang isang intelligence officer ay agad na umalerto. Pinatay niya ang ilaw sa bahay at inihanda ang isang maliit na baril sa likod ng kanyang jacket.

Ilang minuto ang lumipas, narinig niya ang tunog ng motorsiklong humihinto sa harap ng kanyang bahay. Tumingin si Clara mula sa likod ng bintana. Dalawang hindi kilalang lalaki ang bumaba. Isa sa kanila ay may dalang parang tubo. Walang pag-aalinlangan. Mabilis siyang tumawag. “Sir Mateo, nasa harap sila ng bahay ko ngayon.” “I-lock mo ang pinto at huwag kang lalabas. Magpapadala ako ng backup diyan ngayon din.”

Ngunit bago pa dumating ang tulong, narinig ang tunog ng nabasag na salamin mula sa likuran ng bahay. Mabilis na kumilos si Clara, sinipa ang isang maliit na mesa at nagtago sa likod ng pader. Isang anino ang lumitaw mula sa bintana ng kusina. “Huwag kang gagalaw!” sigaw ni Clara, ngunit nagpaputok ang lalaki. Tumagos ang bala sa manipis na pader at tinamaan ang kaliwang balikat ni Clara.

Napangiwi siya sa sakit ngunit nanatiling matatag. Gamit ang isang kamay, gumanti siya ng putok sa binti ng umatake. Narinig ang isang malakas na sigaw na sinundan ng tunog ng mga yabag na tumatakbo palabas. Dahan-dahang lumabas si Clara. Umaagos ang dugo mula sa kanyang braso. Nakita niya ang isang lalaki na tumakasakay ng motor habang ang isa ay nakahandusay sa isang bakuran. Sugatan ang binti.

Ilang minuto ang lumipas, dumating ang patrol car kasama si Captain Cruz. Nang makita niya si Clara na nakatayo habang pinipigilan ang sugat sa balikat, agad na nag-iba ang ekspresyon ng kanyang mukha. “Ayos ka lang ba?” “Tinamaan po ng kaunti, sir. Pero kaya ko pang tumayo.” Sinuri ni Mateo ang nahuling umatake. Base sa kanyang pagkakakilanlan, siya pala ang dating tauhan ni De Leon na nakatakas sa pantalan.

Tiningnan siya ni Clara ng may seryosong mga mata. “Hindi sila basta-basta titigil, sir,” pakiramdam nila sinira ko ang kanilang sindikato.” Dahan-dahang tinapik ni Mateo ang kanyang balikat. “Alam na natin ang panganib mula sa simula, pero hindi ka nag-iisa, Clara. Kailangan ng PNP ng mga taong tulad mo.”

Dumating ang ambulansya para dalhin si Clara sa ospital. Habang nakaupo sa loob, tinitigan niya ang kalangitan mula sa bintana. Sa likod ng sakit at pagod, mayroong kapanatagan na mahirap ipaliwanag. Alam niyang hindi na magiging pareho ang kanyang buhay. Ngunit alam din niyang ang tunay na serbisyo ay laging may katumbas na halaga. Minsan ito ay sugat, minsan ay kalungkutan.

Makalipas ang ilang araw, nakalabas na si Clara mula sa ospital. Ang mga tagapalengke ng Balintawak ay dumalaw. May dalang mga bulaklak at simpleng pagkain. Ang mga bata ay tumatakbo at sumisigaw. “Ate Clara, salamat po sa pagtulong niyo sa amin.” Mumiti si Clara ng malapad sa unang pagkakataon matapos ang matagal na panahon. Napagtanto niyang ang serbisyo ay hindi tungkol sa ranggo o atensyon ng media kundi tungkol sa pusong nananatiling tapat sa tama.

Kahit napuno ng mga balakid, si Mateo na nakatayo sa likod niya ay mahinang nagsalita. “Alam mo, Clara, bihira ang mga taong tulad mo. Pero hangga’t mayroong tulad mo, hindi kailanman magiging madilim ang bansang ito.” Tumingin si Clara sa umagang araw na sumisikat sa silangan. Yumuko siya sandali at sumagot ng mahina. “Gusto ko lang pong gawin ang trabaho ko ng tama, sir. Ang iba bahala na ang Diyos.”

Sa umagang iyon, iba ang simoy ng hangin sa palengke ng Balintawak. Maliwanag ang langit, mainit ang sikat ng araw na tumatama sa mga tindahan na dati balot ng takot. Muling sumigla ang mga tindero, at ang tunog ng tawaran at halakhak ng mga bata ay umalingawngaw sa bawat sulok. Wala nang mga unipormadong siga-siga na nangungolekta ng protection money.

Sa dulo ng palengke, malapit sa isang lumang karenderya, nakaupo si Clara habang umiinom ng mainit na tsaa. Ang sugat sa kanyang balikat ay nagsisimula ng gumaling. Kahit na sumasakit pa rin ang tama ng bala tuwing gabi, si Captain Cruz ay nakaupo sa harap niya. Binubuksan ang isang folder na naglalaman ng huling ulat ng misyon. Lahat ng suspect ay nahatulan na, sabi niya habang isinasara ang folder. Si Major de Leon ay sinentensyahan ng walong taon. Si Salazar, apat na taon, at ang buong sindikato ng kotong sa rehiyon ay nalinis na.

Dahan-dahang tumango si Clara. “Sa wakas, tapos na rin.” Tinitigan siya ni Mateo na may bahagyang ngiti. “Tapos na para sa kasong ito. Pero ang trabahong tulad ng sa atin ay hindi talaga natatapos.” Mahinang tumawa si Clara. “Alam ko po sir, laging may madilim na bahagi ang mundo. Pero kahit papaano ngayon, maraming tao ang makakatulog ng mahimbing.”

Tumingin siya sa mga tindero na nagsisimula ng magbukas ng kanilang mga pwesto. Ilan sa kanila ay kumaway at mumiti. Mayroong simpleng init doon. Isang bagay na nagpawis lahat ng kanyang pagod. Ilang linggo ang lumipas, ipinatawag si Clara sa Camp Crame para tumanggap ng opisyal na parangal. Ang seremonya ay simple ngunit solemn. Sa harap ng buong hanay ng kapulisan, iginawad ng Chief Sehi ang parangal para sa kanyang katapangan at integridad sa pagbubunyag ng sindikato sa loob mismo ng kanilang hanay.

Dahil sa dedikasyon at katapangan ni Police Corporal Maria Clara Reyez, muli tayong pinaalalahanan na ang unipormeng ito ay hindi isang panangga para mag-abuso kundi isang simbolo para protektahan ang mamamayan,” mariing sabi ng hepe. “Umalingawngaw ang palakpakan sa silid.” Yumuko si Clara ng magalang. Tinanggap ang parangal na nanginginig ang mga kamay. Hindi siya isang taong naghahanap ng atensyon, ngunit ang parangal na iyon ay tila isang pagkilala sa mahabang pakikibaka na kanyang pinagdaanan mula sa maruming palengke hanggang sa korte.

Si Mateo na nakatayo sa likuran ay ngumingiti ng may pagmamalaki. Pagkatapos ng seremonya, lumapit siya at bumulong. “Karapat-dapat ka diyan, Clara. Pero huwag mong kalimutang magpahinga. Huwag kang hihingi agad ng bagong misyon.” Mahinang tumawa si Clara. “Gusto ko lang pong magbakasyon ng ilang araw. Babalik po ako pagkatapos noon.”

Dalawang araw. “Enjoy mo ang oras mo hangga’t kaya mo, Clara. Hindi laging nagbibigay ng ganitong pagkakataon ang mundo.” Sa kanyang huling gabi sa probinsya, nakaupo si Clara sa veranda. Pinagmamasdan ang langit na puno ng bituin. Ang kanyang ina ay nakaupo sa tabi niya. Tinititigan ang mukha ng anak na mas matatag na ngayon. “Pagod ka ba, anak?” “Opo, Nay. Pero masarap na pagod ‘yung pakiramdam na magaan.”

“Alam mo, mula pagkabata, matigas talaga ang ulo mo pagdating sa tama at mali. Noong bata ka, umiyak ka dahil lang nanggopya ang kaklase mo at sinabihan kang feeling matuwid.” Mahinang tumawa si Clara. “Ibig sabihin, mula noon pa man, bagay na talaga akong magpulis, Nay.” “Pero huwag mong kalimutan ang pagiging pulis ay hindi lang tungkol sa paghuli ng masasamang tao kundi tungkol din sa pagpapanatiling malinis ng puso mo.”

Tumango si Clara. Tumago sa kanya ang mga salitang iyon. Alam niyang sa trabahong tulad nito, ang panganib ay hindi lamang bala o banta kundi pati na rin ang tukso na maging marumi. Bago matulog, isinulat niya ang isang pangungusap sa kanyang talaarawan. “Ang hustisya ay hindi lamang tungkol sa pagkapanalo kundi tungkol sa hindi pagsuko kapag ang iba ay piniling manahimik.”

Ilang buwan ang lumipas, bumalik si Clara sa serbisyo. Hindi na siya sa field kundi nagtatrabaho sa intelligence data unit. Sinusuri ang mga ulat ng korupsyon at katiwalian sa loob ng kapulisan. Kahit na nasa likod na siya ng mesa, ang kanyang diwa ay nanatiling pareho noong nagpapanggap pa siyang mambobote. Isang hapon, dumating si Mateo na may dalang balita. “May bagong ulat na pumasok mula sa isang maliit na komunidad sa Mindanao.”

“Mayroon daw mga opisyal na muling humihingi ng protection money.” “Gusto mo bang hawakan ulit?” Mumiti si Clara. Tinitingnan ang computer screen na nagpapakita ng mga bagong pangalan. “Kung ang mga maliliit ang humihingi ng tulong, hindi po ako mananahimik, sir. Kapag bumaba ka na sa putik, huwag kang matakot madumihan.” Mahinang tumawa si Mateo. “Hindi ka pa rin nagbabago.”

“Sige, pero sa pagkakataong ito, sisiguraduhin nating hindi ka mag-iisa.” Tumayo si Clara, tumingin sa bintana. Ang kulay ginto ng hapon ay kapareho noong una siyang nagsagawa ng misyon. “Mag-isa man o hindi, sir,” mahina niyang sabi. “Basta’t ang layunin ay para sa katotohanan. Handa akong lumakad muli.” Tinapik ni Mateo ang kanyang balikat. “Iyan ang diwa ng isang tunay na pulis.”

Naglakad sila palabas ng silid. Sa mahabang pasilyo, ang mga hakbang ni Clara ay matatag. Alam niyang ang mundo ay hindi kailanman magiging ganap na malinis mula sa kasamaan. Ngunit hangga’t may mga taong handang tumayo laban sa kawalang katarungan, kahit mag-isa, ang pag-asa ay hindi kailanman mamamatay. At sa papadilim na kalangitan, isang ibon ang lumipad. Tinitigan ito ni Clara na may ngiti.