PART 2: PULIS NA MANG-AABUSO, SINAMPAL ANG BABAENG P/CInsp. SA PALENGKE! | Ano ang Ginawa Niya?!

Pagdating sa presinto, hindi pa rin makapagsalita si Bartek. Ang yabang na dati niyang bitbit, naglaho na parang usok. Kanina lang sa palengke, siya ang hari, siya ang kinatatakutan, at walang vendor ang hindi nanginginig kapag lumalapit siya. Pero ngayong gabi… siya ang nanginginig. Ang kamay niya, pawis na pawis. Ang mga mata niya, gumagalaw sa bawat sulok ng kwartong iyon—para bang may inaabangan na paparating.

At dumating nga.

Bumukas ang pintuan at pumasok ang lalaking naka-itim na long sleeves at leather gloves. Tahimik, pero ang presensya niya ay parang bagyong walang hangin—nakakabingi kahit walang ingay. Nang maglakad siya papasok, isa-isang nagsitayuan ang mga pulis sa presinto. Hindi dahil sa takot… ngunit dahil sa paggalang.

“Magandang gabi, Sir,” sabi ng hepe, sabay saludo.

Tumango lang ang lalaki at diretsong tinitigan si Bartek. Walang emosyon. Walang ngiti. Walang galit. Pero mas nakakatakot iyon.

“Sinampal mo si P/CInsp. Marasigan?” tanong niya, malamig ang boses, mababa, parang bawat salita ay may bigat na bakal.

Hindi makapagsalita si Bartek. Ni hindi niya maibuka ang bibig niya.

“SUMAGOT KA.”

Narinig iyon ng lahat. Walang sumigaw. Walang gumalaw. Pero ang boses ng lalaki ay parang dumurog sa buong silid.

“S-sir… h-hindi ko po alam… hindi ko po—”

Isang suntok ang dumapo sa mesa, hindi sa mukha ni Bartek. Pero sapat iyon para mapatalon ang lahat.

Ang lalaki ay lumingon kay Regina, ang babaeng P/CInsp. na kanina ay ordinaryong mamimili lamang. Ngayon, nasa harap niya ay isang babaeng may matinding tapang, nakatayo nang diretso, malinaw ang mata, at walang bahid ng takot.

“Ma’am,” sabi ng lalaki, “ako po si Atty. Santillan, ng Internal Affairs na naka-assign sa Special Anti-Corruption Task Group. Napanood ko ang video. Narinig ko ang testimonya. At ngayong nanindigan kayo sa harap niya, wala na siyang takas.”

Ngumiti si Regina, hindi dahil sa panalo, kundi dahil alam niyang dumating ang taong kayang magbago ng buong laro.

Pero ang hindi alam ni Bartek—may mas masaklap pa.

Dinala siya sa interrogation room. Nakaposas. Nakayuko. Walang imik.

“Bartek,” sabi ni Atty. Santillan, “alam mo kung bakit hindi ka sinampal pabalik kanina?”

Hindi sumagot si Bartek.

“Kasi kung ordinaryong mamimili ang sinaktan mo, baka nakalusot ka pa. Pero P/CInsp. Marasigan ang pinakialaman mo. At hindi lang siya basta pulis… siya ang babaeng tinatakbuhan ng mga pulis na naaagrabyado. Siya ang pinakamasamang kalaban ng mga abusado.”

Tumingin si Bartek, nanginginig ang labi.

“A-ano po ang mangyayari sa akin?”

Hindi sumagot si Atty. Santillan. Sa halip, binuksan niya ang laptop. Ipinakita ang video: ang pangingikil, pananakit, pananakot, at pagsisimula ng extortion listahan. Lahat recorded. Lahat may testigo. Lahat may pangalan.

At sa isang folder… may listahan. Pangalan niya. Amount. Araw. Petsa. Sino ang nagbibigay. Sino ang tinatakot.

Napasinghap si Bartek.

“Bakit… bakit nakuha ninyo ‘yan?”

Sabay pumasok ang hepe.

“Kasi Bartek, akala mo walang nagsasalita. Pero may isang vendor na matagal nang nagtatago ng ebidensya. At alam mo kung bakit siya nagsalita?”

Tumingin si Bartek, puno ng takot.

“Dahil sinaktan mo ang anak niya.”

Biglang bumagsak si Bartek sa upuan. Para siyang binuhusan ng malamig na tubig. Doon niya narealize—hindi lamang siya nahuli, hindi lamang siya nabuko… nabuksan ang lahat.

Pero may mas malala.

Habang umiiyak ang vendor na nag-sumbong, nanggaling ang huling kwento:

“Hindi lang po siya naniningil,” sabi ng vendor. “Nagbabanta siya. Sinasabing kapag hindi kami nagbigay, papatayin niya ang pamilya namin. Sir… nawalan po ng tindahan ang kapitbahay ko. Yung isa… nawala ang anak. Hindi bumalik.”

Nanlamig ang presinto.

At doon dumating ang tunay na parusa.

Hindi na administrative case. Hindi na suspension. Hindi na transfer.

Criminal charges.

Extortion.
Physical assault.
Threatening civilians.
Abuse of power.
Grave misconduct.
Possible kidnapping.

At sa gitna ng lahat, tahimik si P/CInsp. Regina. Hindi siya sumigaw, hindi nagdiwang, hindi nagmalaki. Tumayo lang siyang matuwid, alam niyang tama ang ginawa niya.

Bago pa dalhin si Bartek sa detention cell, humarap siya kay Regina.

“Ma’am… pakiusap… tulungan mo ako… may pamilya ako…”

Tumingin si Regina, malamig, walang poot pero walang awa.

“Lahat kami may pamilya, Bartek. Pero hindi namin ginagamit ang uniporme para manakot. Hindi kami gumigising araw-araw para manakit ng tao. Pinili mo maging sundalo ng batas, pero mas pinili mong abusuhin ang kapangyarihan mo. Hindi mo na ako hinihingan ng tulong bilang tao… kundi bilang proteksyon laban sa batas. At yan ang hindi ko ibibigay.”

Umiiyak na si Bartek. Hindi dahil sa kasalanan—kundi dahil natapos ang kapangyarihan niya.

Ilang minuto lang, binuksan ang bakal na pinto ng selda. Isinara. Ikinalabog ng pulis.

At sa pagbagsak ng pintuan, parang may kumalabog na kapalaran.

At doon pa lang nagsisimula ang pinakamalaking rebelasyon:

Ang lalaking naka-itim?

Si Atty. Santillan…
ay hindi lamang abogado.

Kapatid niya ang isang vendor na nawalan ng anak dahil kay Bartek.

At ngayong nahuli niya ito, hindi lamang ito kaso—ito ay personal.

At sa susunod na kabanata… may ilalabas siyang impormasyon na mas malakas pa sa anumang suntok, mas masakit pa sa anumang kulong:

May kasabot si Bartek.
At ang kasabot… ay isang nasa ranggo na mas mataas pa sa kanila.

At ang taong iyon,
hindi pala takot kay Regina.
Hindi takot kay Santillan.

Takot siya sa taong paparating.

At kapag dumating iyon…

Wawasakin niya ang buong sindikato sa loob ng PNP.

Tahimik sa loob ng istasyon. Wala ni isang pulis ang makatingin nang diretso kay SPO3 Bartolome “Bartek” Sison. Ang dating siga ng palengke, ngayon ay nakaupo sa sira-sirang bangko, posas ang kamay, at pawis na pawis kahit malamig ang aircon.

Ang pinto ng interrogation room ay biglang bumukas. Pumasok ang lalaking naka-itim — matikas, matangkad, at may awtoridad na ramdam kahit hindi siya nagsasalita. Tumigil ang lahat ng ingay. Kahit ang mga nagkakape sa labas ay natahimik.

“General…” bulong ng isa sa mga pulis.

Siya si BGen. Leoncio “Leo” Vergara, kilala bilang “The Ghost” sa loob ng PNP — dahil tuwing siya ang dumadating, may karerang natatapos. Ang bawat opisyal na kasangkot sa katiwalian ay natatanggal, at ang bawat kasong nilalaro ay nabubulgar. Ngunit higit sa lahat, si Vergara ay kilala sa isang bagay: siya ang dating mentor ni P/CInsp. Regina Marasigan.

Lumapit si Vergara kay Bartek. Walang salita. Walang galaw. Hanggang sa tumigil siya sa harap ng mesa, inilapag ang makapal na folder, at nagsimulang magsalita.

“SPO3 Sison,” malamig niyang tinig. “Alam mo ba kung anong kasalanan ang pinasok mo?”

“Sir… nadala lang po ako. Wala po akong masamang intensyon. Akala ko po—”

“Akala mo protektado ka?” putol ni Vergara. “Akala mo hindi ko alam na tatlong taon mo nang ginagamit ang pangalan ng distrito para mangikil?”

Namutla si Bartek. “Sir, hindi po totoo ‘yan! Lahat po ‘yan gawa-gawa ng—”

BANG!
Tinampal ni Vergara ang mesa gamit ang folder. Tumalsik ang ilang papel, at sa ibabaw nito ay may mga larawan — si Bartek, may hawak na sobre, nakikipagkamay sa mga vendor. Lahat kuha ng CCTV at mga nakatagong kamera.

“Hindi na kailangan ng paliwanag,” wika ng heneral. “Alam mo bang kung hindi dahil kay Marasigan, hindi ‘to lalabas? Tatlong beses na kaming nag-imbestiga, pero laging nawawala ang mga ebidensya. Alam mo kung bakit?”

Tahimik.
“Nasa loob mismo ng opisina mo ang tagas. May kasabwat ka. At ngayong gabi, malalaman natin kung sino.”

Bumukas muli ang pinto.
Pumasok si Regina, nakasuot na ng uniporme. Matatag. Walang bakas ng galit — puro determinasyon.

“Sir,” sabi niya. “Handa na po ang statement ng mga vendor. Lahat sila pipirma. Hindi na sila natatakot.”

Ngumiti si Vergara. “Magaling, Marasigan. Pero may kulang pa tayo — ang utak ng operasyon.”

Lumingon si Bartek, nagulat. “Utak? Ako lang po ‘yung—”

“Hindi ka lang,” sagot ni Regina. “May mas mataas pa sa’yo. Yung taong nagsabing protektado ka.”

At doon bumukas ang isa pang pinto. Pumasok ang isang lalaki na naka-puting polo, gold watch, at leather shoes — ang parehong lalaki na sinampal si Bartek sa palengke.
Ngayon, nakaposas din siya.

Nagkatinginan ang lahat.

“Sir…” nanginginig na wika ni Bartek. “Hepe…?”

Tumitig si Regina sa kanya. “Oo, Bartek. Ang hepe mo. Ang ‘proteksyon’ mo. Siya ang tumatanggap ng malaking bahagi ng ‘tong’ na kinokolekta mo. Pero nang malaman niyang may P/CInsp. Marasigan sa kaso, itinapon ka niya para iligtas sarili niya.”

Nanginginig si Bartek. “Hindi… niloko niya ako?”

“Hindi ka lang niya niloko,” wika ni Vergara. “Ginamit ka niya para taguan ng pera, para ikaw ang masisi kapag nabuko.”

Bagsak ang balikat ni Bartek. Ang dating siga ng palengke ay parang batang nawalan ng direksyon.

Ngunit bago siya tuluyang dalhin sa selda, nilapitan siya ni Regina.
Tahimik lang siyang nagsalita.

“Hindi pa huli ang lahat, Bartek. Kung gusto mong itama ‘to, sabihin mo ang lahat. Hindi lang para sa sarili mo — kundi para sa mga taong matagal mo nang ginipit.”

Tahimik si Bartek ng ilang segundo. Tumingin kay Regina, tapos kay Vergara.
At sa unang pagkakataon, tumulo ang luha ng isang lalaking akala ng lahat ay bato.

“Ma’am… General… sasabihin ko po lahat.”

Epilogo

Kinabukasan, lumabas sa balita ang malaking isyu:

“PNP District Head at 5 Police Officers, Inaresto sa Kasong Extortion at Corruption.”

Ang palengke ng San Rafael ay muling naging tahimik — pero sa pagkakataong ito, hindi dahil sa takot. Kundi dahil sa pag-asa.

At sa isang sulok, si P/CInsp. Regina Marasigan ay muling bumalik, naka-t-shirt lang, bibili ng karne, gulay, at itlog.

Ngumiti si Aling Mercy. “Ma’am, libre na po ‘yan. Para sa bayani ng palengke.”

Ngumiti si Regina. “Hindi ako bayani, Aling Mercy. Isa lang akong mamimili… na ayaw makakita ng mali.”