MARIA: Ang Kwento ng Ermitanyong Panday – Isang Tunay na Kwento ng Aswang

Sa isang baryong nakalibing sa pagitan ng kabundukan at kagubatang hindi pa napapasok ng kuryente, may isang alamat na paulit-ulit na binubulong ng mga matatanda tuwing gabi ng bagyo—ang tungkol sa isang matandang panday na nawalan ng pamilya at nagkulong sa isang kubong gawa sa bato, at sa isang dalagang nagngangalang Maria, ang nag-iisang anak na babae sa kanilang baryo na binalikan ng isang nilalang na matagal nang nag-aabang sa kanya simula nang siya’y ipanganak.

Si Maria ay tahimik na dalaga, may mahahabang buhok at matang parang laging may tinatagong takot. Hindi siya palabiro, hindi rin palalabas ng bahay. Pero may isang bagay na hindi alam ng lahat—mula bata siya, sinusundan na siya ng mga aninong hindi niya kilala, mga matang nakasilip mula sa kakahuyan, at mga yabag na kahit saan siya magpunta ay parang laging nasa likod niya.

Noong una, inakala niyang dala lang iyon ng pagiging mahina sa gabi. Pero pagsapit ng kanyang ikalabingwalong kaarawan, nagsimula ang lahat ng hindi niya maipaliwanag.

Isang gabi, habang nag-iigib siya ng tubig sa poso sa may gilid ng barangay, may narinig siyang tunog—hindi normal na yapak, hindi rin yabag ng tao. Para itong paghila ng mahahabang kuko sa lupa. Mabagal, paulit-ulit, at parang gumuguhit sa kaluluwa niya.

“Maria…”

Hindi ito sigaw. Hindi ito bulong. Para itong boses na hindi galing sa hangin kundi galing sa loob ng utak niya.

Nanigas siya.
Napalunok.
Hindi niya alam kung tatakbo ba siya o sisigaw.

Paglingon niya, walang tao.

Pero ang poso…
may tumutulong dugo sa gilid.

Napatras si Maria.
Hindi niya alam kung saan nanggagaling ang dugo.
Walang hayop.
Walang sugat.
Walang pinanggalingan.

At sa mismong sandaling iyon, mula sa likod ng mga kawayan, isang nilalang ang sumilip.

Mataas.
Payat na payat.
May naglalakihang mata.
At ngiting nagtatago ng mahabang pangil.

Hindi pa man siya nakakilos, biglang may kamay—isang magaspang, malakas, at mabigat—ang humila sa kanya papalayo.

“HALIKA!”

Isang matanda.
May hawak na maliit na palakol.
At ang kamay nito ay parang bakal—matigas, malamig, at hindi natitinag.

Ang ermitanyong panday.

“Lumayo ka riyan!” sigaw ng matanda sabay hatak kay Maria papunta sa ilaw ng lampara.

Nang maabot nila ang liwanag, biglang umatras ang nilalang sa dilim.
Parang takot sa apoy.
Parang ayaw maaninagan.

“M-Mang Elias…?” nanginginig na tanong ni Maria. “Anong—ano ’yon?!”

Hindi tumingin ang matanda.
Hindi siya huminga ng malalim.
Wala siyang ipinakitang gulat.

Dahil kilala niya iyon.

“Atin ’yan,” bulong ni Mang Elias. “Matagal na niyang gusto ka.”

Mas lalong humigpit ang yakap ni Maria sa lampara.
“Bakit ako?”

“Tayo ay may lahing hindi mo alam,” sagot ng matanda. “Lahi na matagal nang pinag-aagawan ng dilim at liwanag. At ikaw… ikaw ang hinihintay nila.”

Kinabukasan, kumalat ang balita sa baryo: nakita raw si Maria na umiiyak habang sinusundo ni Mang Elias. May ilan pang nagsabi na may narinig daw silang nilalang na tumatawa sa kakahuyan, halakhak na parang sabay ng boses ng bata at matanda.

May mga kapitbahay na nagdasal.
May mga matandang nagpasindi ng insenso.
May pari na nagpunta sa bahay nila Maria at nagdidikit ng asin sa pintuan.

Pero may isang katotohanan na hindi nila alam:

Hindi iyon ang unang beses na nakakita si Maria ng ganoong nilalang.

Noong siya’y walong taong gulang, may gabi na nagising siya sa tunog ng mga kuko na kumakaladkad sa bubong ng bahay nila. Noong siya’y sampu, may matang nakasilip mula sa ilalim ng kama niya. Noong siya’y labing-apat, may aninong tumayo sa gilid ng kama niya at tinatawag ang pangalan niya.

“MARIA…”

At tuwing mangyayari iyon, isang tao lang ang pinupuntahan niya.

Ang ermitanyong panday.

Si Mang Elias.

Noong bata si Maria, inakala niyang sira-ulo lang ang matanda. Pero pagdating ng gabing iyon sa poso, kung saan muntik na siyang abutin ng nilalang, saka niya napagtanto…

Tama ang ermitanyo.

At may mas malalim pang sikreto si Mang Elias:
Siya ang nag-iisang panday na may kakayahang gumawa ng sandata laban sa mga nilalang ng dilim. Hindi ito ordinaryong martilyo o bakal—ito’y gawa sa matandang metalyang nakuha mula sa bundok na sinasabing tirahan ng mga diwata.

At simula nang gabing iyon, hindi na pinayagan ng ermitanyo si Maria na umuwi nang mag-isa.

“Hindi sapat ang ilaw para pigilan ’yan,” sabi ni Mang Elias. “Hindi sapat ang dasal. Hindi sapat ang asin.”

“Anong kailangan?” tanong ni Maria, nanginginig.

“Tibay,” sagot ng matanda. “At saka tapang na kaya mong harapin ang katotohanan.”

“Ano pong katotohanan?”

Hindi agad sumagot si Mang Elias.
Tumingin muna siya sa lupa, nagpakawala ng mabigat na buntong-hininga, saka marahang nagsalita:

“Na hindi ka nila gustong kainin… Maria. Gusto ka nilang kunin.”

“Kunin? Bakit?”

Napatingala ang matanda.

“Dahil ikaw ang huling tagapagmana ng dugo ng isang nilalang na pinatay ko noon.”

Nanlamig ang likod ni Maria.
“A-anong ibig niyong sabihin?”

“Ang ina mo,” tugon ng panday, mabagal, mabigat, at parang may takot. “Hindi siya tulad ng inaakala mo.”

Huminto ang mundo ni Maria.

At bago niya pa maitanong ang susunod na tanong, biglang may kumalabog sa bubong ng kubo ni Mang Elias.

Isang kaluskos.
Isang paghila.
Isang pagngalngal.

At kasunod nito ang boses—
isang boses na hinding-hindi niya makakalimutan.

“Mariaaaa…”

Hindi iyon boses ng halimaw.
Hindi iyon boses ng bata o matanda.

Boses iyon ng isang babae.

Isang tinig na parang narinig niya na noon.
Sa panaginip.
Sa alaala.
Sa isang bahagi ng pagkatao niya na hindi niya maintindihan.

At nang lumapit ang boses sa bintana ng kubo, bahagya itong nagbago — parang puno ng sakit, galit, at pagkagutom.

“Mariiiia… anak ko…”

Nalaglag ang lampara sa kamay ni Maria.
Hindi siya makahinga.
Hindi siya makagalaw.

Dahil ang tinig na iyon…

ay boses ng kaniyang ina na matagal nang patay.

Tumigil ang mundo ni Maria nang marinig niya ang boses na iyon — hindi dahil nakakatakot, kundi dahil kilala niya ito. Ito ang boses na naririnig niya sa mga bangungot na paulit-ulit mula pagkabata. Ang boses na humihingi ng tulong sa gitna ng dilim. Ang boses na nagsusumigaw tuwing gabi ng bagyo. Ang boses na kahit anong pilit niyang limutin ay laging bumabalik, parang marka sa puso niya.

Ngunit ngayon, hindi na ito bulong. Hindi na ito alaala.
Ito ay nasa mismong labas ng bintana.

“Maria… ANAK ko…”

Napahawak si Maria sa dibdib niya, hindi dahil sa takot, kundi dahil sa sakit na hindi niya maipaliwanag.

“’Nay…?” halos pabulong niyang tanong, puno ng panginginig at pagkalito.

Umiling si Mang Elias at agad niyang hinila si Maria palayo sa bintana.

“Huwag kang lalapit!” bulyaw niya, halos pumutok ang ugat sa leeg sa tindi ng kaba. “Hindi ’yan ang nanay mo.”

Pero huli na ang lahat.

May aninong lumitaw mula sa labas — hindi malinaw kung tao ba o hindi. Hugis-babae, oo, ngunit ang galaw ay parang sirang manika. Ang braso ay mahaba, parang buto na halos wala nang laman. Ang ulo ay nakatungo, nakatakip ang buhok, at ang daliri ay nakabaluktot na parang matutulis na kawit.

Ngunit ang pinakakinatatakutan ni Mang Elias ay ang boses:

“Mariiiiaaa… huwag kang matakot sa akin… ako ang ina mo…”

Tumigil ang paghinga ni Maria.
Ang luha niya ay bumagsak nang walang paalam.

Dahan-dahan siyang humakbang.

Isang hakbang.

At isa pa.

Para bang hindi niya kontrolado ang katawan niya — parang may pwersang humihila sa kanya papalapit.

“Maria! Tumigil ka!” sigaw ni Mang Elias at sinubukan siyang pigilan, ngunit sa gulat niya, parang may tumulak sa kanya na hindi nakikita at sumabog ang lampara sa sahig.

“Hindi…” bulong ni Maria, pasa ang boses. “’Nay, ikaw ba ’yan…?”

At doon, unti-unting itinaas ng nilalang ang mukha nito.

At doon nagsimulang gumupo ang mundo.

Hindi ito mukha ng tao.
Hindi rin ito mukha ng hayop.

Mukha ito ng isang nilalang na pinagdugtong ang tatlong uri ng bangungot:
ang mata ay putol-putol na parang sinunog,
ang balat ay natuklap at parang tinuklaw ng libo-libong insekto,
at ang bibig ay nakanganga nang mas malaki kaysa normal, puno ng ngipin na hindi pantay-pantay — parang ipinanganak sa mismong hukay.

Ngunit sa gitna ng bangungot na iyon, naroon ang isang pamilyar na anyo:
ang hugis ng mukha ng kanyang ina — hindi buo, hindi malinaw, pero sapat para mabasag ang puso niya.

“Anak… halika rito…”

Para bang natunaw ang utak ni Maria sa sinabi.
Para bang nahulog siya sa bangin nang hindi na niya namalayan.

Napahawak siya sa dingding, nanginginig.
“K-Kung hindi ikaw ang nanay ko… bakit mo ginagaya ang boses niya?!”

At sa wakas, nagsalita nang malinaw ang nilalang — hindi na siya nagsisinungaling. Hindi na siya nagpapanggap.

“Dahil ako ang kumuha sa kanya noong ipinanganak ka.”

Sumigaw si Maria.
“ANONG SINABI MO?!”

Ngunit bago pa man siya makalapit sa bintana, hinila siya ni Mang Elias at niyakap nang mahigpit.

“Maria! Ibinenta ka ng ina mo sa kanila! Iyon ang totoo!”

Parang binaril si Maria.
“Totoo ba ’yon…?” humahagulgol siya.

Nagsalubong ang tingin nila ng ermitanyo — mata sa mata, sakit sa sakit.

At sa unang pagkakataon mula nang makilala niya ang matanda… nakita niya ang takot at awa sa mga mata nito.

“Maria… ang ina mo ay bahagi ng lahing kinatatakutan ng buong kabundukan—isang nilalang na kalahating-tao, kalahating-halimaw. Hindi ka dapat ipinanganak.”

“Hindi ako—dapat… ipinanganak?”

Halos bumagsak si Maria.

Ngunit hindi pa tapos ang bangungot.

Mula sa labas, tumawa ang nilalang ng isang tawa na hindi pang-tao:

“SI MANG ELIAS ANG PUMATAY SA INA MO!”

Halos tumigil ang puso ni Maria.

“Ano…?”

Niyakap siya ng matanda, nanginginig ang boses.

“Maria, hindi ako ang pumatay sa ina mo. Niligtas kita sa kanya. Sinubukan ka niyang kainin sa mismong araw na isinilang ka.”

Bumalik si Maria sa bintana, nanginginig ang tuhod.

At doon, nakita niya ang mas malinaw na anyo ng nilalang:

Isang nilalang na may anyo ng babae, oo…
Ngunit hindi tao.
Hindi ina.
Hindi tagapag-alaga.

Isang aswang.

At bago pa man makagalaw si Maria, tumalon ang nilalang mula sa bintana, sumigaw:

“ANG ANAK KO AY BABALIK SA AKIN!”

Napatalon si Maria, muntik mahulog.
Pero agad hinila ni Mang Elias ang espada niyang gawa sa matandang bakal — isang sandatang hindi tinatablan ng karaniwang nilalang.

“Takbo ka Maria! Wala kang laban sa kanya!”

Ngunit hindi sumunod si Maria.
Hindi niya kayang tumakbo.
Hindi niya kayang iwan si Mang Elias, ang tanging naging tatay-tatayan niya.

At higit sa lahat — hindi niya kayang tanggapin ang katotohanang ang nilalang sa labas…
ay maaaring konektado sa dugo niya.

“Hindi ako tatakbo,” sabi ni Maria, nanginginig pero matigas ang boses.

“Maria—!”

“Kung totoo ang sinasabi mong may dugong halimaw ako… bakit ako tatakbo? Kaya ko siyang harapin.”

Napahinto si Mang Elias.

Dahan-dahan siyang tumayo.
Dahan-dahan niyang pinahid ang dugo sa bibig.
At sa wakas, nakita niya ang bagay na hindi niya inaasahan:

Si Maria — hindi na natatakot.

Ngunit bago pa man makapaghanda, biglang sumugod ang nilalang sa kanila.

Hindi ito tumakbo.
Hindi ito lumipad.
Hindi ito gumapang.

Nag-teleport ito.

Isang iglap lang — nasa harapan na nila, may mga kuko itong mas mahaba pa sa braso ng tao.

SINUBUKAN nitong sunggaban si Maria.

“MARIA INIHAHANDOG KITA SA DUGO NATING MADILIM!”

“SIGE!” sigaw ni Maria. “Kung totoo, bakit kailangan mo akong patayin? Bakit hindi mo ako kinalinga noon?”

At doon huminto ang nilalang.
Para itong natamaan sa dibdib.

“Dahil… ikaw ang magiging kapalit ko,” bulong ng aswang. “At tatagal ang buhay ko kung ikaw ay mawawala.”

At sa sandaling iyon, sumigaw si Mang Elias:

“Hindi niya matutupad ‘yan!”

At doon nagsimula ang labanan.

Sumugod ang nilalang na nag-aangkin na siya ang ina ni Maria, at sa unang pagkakataon, hindi ito naglalakad o gumagapang—para itong apoy na biglang sumiklab, mabilis, mabagsik, at hindi mo makikita ang galaw. Humihiyaw ang hangin habang nagkaroon ng manipis na anino na umatake nang direkta sa kanila. Si Mang Elias ang unang tumalon sa harapan, hawak ang espadang metal na ginawa niya gamit ang huling piraso ng bakal na tinatawag nilang bakal ng diwata, naglalabas ng kakaibang asul na liwanag tuwing malapit sa nilalang.

“UMATRAS KA, MARIA!” sigaw ni Mang Elias habang sinasalubong ang mabibigat na hampas.

Pero si Maria, sa halip na sumunod, ay nakatayo sa gilid at pinagmamasdan ang lahat, hindi dahil matigas ang ulo, kundi dahil may kakaiba siyang nararamdaman sa loob niya—init, panginginig, at tila may kumakalabit sa mga ugat niya.

Habang nilalabanan ni Mang Elias ang halimaw, nakikita niya ang mga mata nito—mga matang may luha, hindi galit. Hindi niya alam kung bakit iyon ang nakita niya, pero mas lalong tumitinding magkahalo ang hiwaga at sakit.

“MANG ELIAS!!!” sigaw ni Maria nang muntik mahulog ang matanda matapos salagin ang isang matulis na kuko.

“Maria! Tumakbo ka na!” sigaw ng matanda.

Pero hindi na siya nakinig.

May kung anong tumawag sa loob niya, parang boses na pinipilit niyang hindi pakinggan mula pagkabata. Isang boses ng babae na humahaplos sa isip niya:

“Huwag kang matakot sa dilim, anak… dahil bahagi ka nito.”

Huminga nang malalim si Maria.
At nang tumingin siya sa kamay niya, humigpit ang kapit niya sa hangin—at biglang may malamig na alon na tumakbo sa balat niya.
Hindi niya alam kung ano iyon, pero ramdam niya: nagbabago ang katawan niya.

Sa labas ng maliit na kubo, umarangkada ang ulan. Bumuhos ang kulog. Parang sumasabay ang buong kalikasan sa galit at laban ng dalawang magkaibang nilalang.

Nang muling sasalakayin ng halimaw si Mang Elias, isang sigaw ang kumawala kay Maria:

“TAMA NA!!!”

At sa sandaling iyon, nang umalingawngaw ang boses niya—

kumagat ang lupa.

Literal.

Parang may puwersang nagtulak sa paligid.
Umuuga ang kubo.
Ang mga gamit ay nahulog.
Ang hangin ay umikot.
Ang apoy sa lampara ay tumindi kahit basa na ng ulan ang paligid.

At ang aswang—
ang sinasabing ina niya—
ay umatras.

“Maria…” bulong nitong halos parang nasasaktan. “Ayan… lumalabas na ang dugo mo…”

Nanlaki ang mata ni Maria.
“A-anong dugo?!”

Umalingawngaw ang halakhak ng nilalang—maiksi, mapait, parang sinisinghot ang kaluluwa.

“Ang dugong pinanggalingan mo… ang dugong gagamitin ko para mabuhay nang higit sa isang siglo. Ang dugong dapat kong kunin bago ka pa ipinanganak.”

Hindi na nakapagpigil si Mang Elias.
“WALA KANG MAKUKUHA SA KANYA!”

At isang mabilis na suntok gamit ang espadang metal ang tumama sa katawan ng nilalang.

SUMABOG ang balat nito sa liwanag.
Pumailanlang ang isang hiyaw.
Nanlambot ang tuhod ni Maria.

At habang nagkakagulo, napatingin siya kay Mang Elias.

Ngunit noon lang niya napansin na sinaksak pala siya ng matulis na kuko kanina—may dugo sa balikat niya, malalim, at kahit anong lakas ng matanda, unti-unting lumalabo ang mata niya.

“M-Mang Elias!” sigaw ni Maria.

Ngumiti ang matanda. Mahina. Pagod.

“Ayusin mo ang paghinga mo, Maria… malakas ka… mas malakas kaysa sa ina mo…”

“Hindi ako halimaw!” sagot ni Maria, puno ng luha.

“Noong araw na isinilang ka… muntik ka nang kainin ng tunay mong ina,” sagot ng matanda. “Pero bago pa niya magawa… may isang nilalang na mas malala ang kumain sa kanya.”

Nanlaki ang mata ni Maria.

“Ano…?”

“Ang ina mong aswang… ay hindi iyon,” bulong ni Mang Elias.

Para siyang tinamaan ng kulog.

“Kung… kung hindi siya ang ina ko… sinong nilalang iyon?!”

Hindi na nakasagot si Mang Elias dahil tumalon ang aswang at tinangkang sugurin ulit si Maria. Nang aabutin na sana siya, biglang may nangyaring hindi inaasahan—

UMILAW ANG BALIKAT NI MARIA.

Nagtaka ang dalaga.

Sa lugar kung saan tumalsik ang dugo niya…
may namumuong hugis—
isang bilog na may mga ukit na parang sinaunang simbolo.

At ang aswang—
ay umatras.

Parang natamaan ng kidlat.

“Ay… ayun ka na…” bulong ng halimaw. “Ikaw nga… ikaw nga…”

“Huwag kang lalapit!” sigaw ni Maria, kahit nanginginig.

Ngunit ngumiti ang nilalang.
Isang ngiti na parang galak, galit, takot, at kagutuman na pinagsama-sama.

“Ang dugo mo, Maria… hindi ordinaryong dugo ng aswang… kundi dugo ng sinungaling at nilamon.”

“Hindi ko naiintindihan!” sigaw ng dalaga.

At doon, sinabi ng nilalang ang totoong sumpa:

“Ang tunay mong ina… hindi aswang. Tao siya. Pero pinatay siya ng nilalang sa loob ng kagubatan — nilalang na gutom sa kakayahan at kapangyarihan ng dugo ng tao.”

Tumigil si Maria.
Hindi niya alam kung kakayanin pa niya ang susunod.

“At ang nilalang na iyon,” patuloy ng aswang, “ay ikaw.”

Natigilan si Maria.
“Hindi!!!”

“OO!” sigaw ng nilalang. “Sa sandaling isinilang ka, ang kagubatan mismo ang pumili sa’yo. Ikaw ang huling supling nito. Ikaw ang huling sisidlan. Ikaw ang—”

BANG!

Isang malakas na hampas mula sa likod ni Mang Elias, gamit ang espada, ang tumapos sa pagsasalita ng halimaw.

Ngunit habang natatamaan ito, may binulong ang halimaw:

“Mangyayari pa rin… Maria… kailangan mo maging isa sa amin… bago pa man dumating ang susunod na buwan…”

“Tumahimik ka!” sigaw ng matanda.

Sa wakas, tumalsik ang nilalang, parang abo, parang sinusunog ng sarili nitong sumpa, at nang tuluyan itong mahulog sa lupa, nagkalat ang mga piraso nito — hindi laman, kundi parang mga talahib, ugat, at itim na abo.

Parang hindi ito hayop.
Parang hindi tao.
Parang… parte ng kagubatan.

Napahawak si Maria sa dibdib.
“Hindi… hindi totoo ’yan… hindi ako nilalang—”

Lumapit sa kanya si Mang Elias, nanginginig pero buo ang boses.

“Maria… ngayon mo lang naramdaman. Pero matagal ko nang alam. May kapangyarihan kang hindi mo hinihingi. Dugo iyan ng kagubatan… dugo ng nilalang na lumamon sa ina mo noong ipinanganak ka.”

Hindi na nakasagot si Maria.

Tumulo ang luha.
Tumulo ang dugo.
Tumunog ang hangin sa paligid nila.

At sa pagitan ng lahat ng nangyari, isang tanong ang pumutok sa isip niya:

Kung ang halimaw na iyon ay hindi ang tunay niyang ina…
nasaan ang tunay niyang ina?

At bago pa man makapagtanong, biglang may lumabas na tunog mula sa loob ng lihim na silid sa kubo:

scratch… scratch… scratch…

At kasunod nito—

“Maria…”

Isang boses ng babae.

Isang boses na hindi halimaw.

Isang boses na hindi multo.

Isang boses na hindi galing sa dilim…

kundi galing sa isang taong humihinga pa.

Nang marinig ni Maria ang boses mula sa loob ng lihim na silid sa kubo, parang tumigil ang lahat—ang ulan, ang hangin, ang pag-ikot ng mundo, pati ang sakit na nararamdaman niya sa balikat. Hindi ito boses ng halimaw. Hindi ito parang boses ng nilalang na kagaya ng umatake kanina. Ito ay boses na may kaluluwa, may pagod, may hapdi, may pagmamakaawa.

At higit sa lahat… pamilyar.

“Maria…”

Hindi kumibo si Maria.
Hindi rin siya huminga.

Dahan-dahan niyang nilingon si Mang Elias — ang matandang halos hindi makatayo sa pagod, bahagyang umaagos ang dugo sa balikat, ngunit hindi na niya pinapansin ang sugat.

“Maria… huwag,” pakiusap niya, mahina ngunit matatag. “Hindi pa panahon.”

Napatingin si Maria sa kanya, naguguluhan, galit, takot, at pangungulila ang pumipilipit sa dibdib niya.

“Kanina pa kayo nagsisinungaling sa akin, Mang Elias…” bulong niya. “Hindi ko alam kung alin ang totoo. Hindi ko alam kung ano ang tama. Pero ‘yung boses na iyon… iyon lang ang hindi ko kayang talikuran.”

At bago pa makasagot ang ermitanyo, dahan-dahang lumapit si Maria sa pintong gawa sa kahoy na may kakaibang ukit—mga simbolong kahit hindi niya kilala ay parang kumikislap sa ilalim ng balat niya. Nang ilapat niya ang palad niya sa pinto, bigla itong uminit. Umitim ang mga ukit. May lumabas na liwanag na kulay berde, parang hininga ng kagubatan.

“M-Maria… huwag mong buksan,” bulong ni Elias, halos walang lakas. “May dahilan kung bakit ko siya ikinulong diyan.”

“Kung tunay mong mahal ang buhay ko,” sagot ni Maria na nanginginig ang boses, “bakit mo itinago sa akin ang totoo? Bakit mo ako pinalaking hindi ko alam kung sino ako? Bakit mo sinabing halimaw ang ina ko kung hindi naman pala siya ang aswang na iyon?”

Napapikit si Mang Elias.
Tumulo ang luha niya.
Ang unang luha na nakita ni Maria mula sa kanya.

“Dahil… hindi ako ang dapat magpaliwanag sa’yo.”

At sa mismong sandaling iyon, bumukas ang pinto — hindi dahil sa lakas ni Maria, kundi dahil sa pagyakap sa dugo niya ng mga sinaunang simbolo. Nang tuluyang bumukas ang pinto, bumungad ang malamig na hangin na may halong amoy ng damo, lupa, at luha ng taong matagal nang nakakulong.

At sa loob, may isang babae.

Nakatali.
Nanghihina.
Payat.
Tuyo ang balat.
Nakadikit sa pader gamit ang mga kadena na gawa sa lumang metal.

Pero buhay.

Buhay na buhay.

At nang lumingon ito kay Maria…

“Anak…”

Nanigas si Maria.
Hindi siya makagalaw.
Parang may tumulak sa dibdib niya, parang may humila sa kaluluwa niya, parang may nagbalik ng lahat ng alaala na hindi niya alam na nawala.

“A-Anong…?”
Naglakad siya papasok nang mabagal, parang hindi tiyak kung siya ba ang dapat umusad o ang mundo ba ang lumalapit sa kanya.

“’Nay…?” pabulong niyang tanong.

At nang lumapit pa siya, nakita niya ang mukha ng babae — hindi ito mukhang halimaw, hindi rin kagaya ng nilalang kanina. Ang mukha nito ay pagod, sira, puno ng hampas, puno ng takot. Pero sa ilalim ng sugat, naroon ang mukha niya… mukha ni Maria. Ang parehong linya ng ilong, parehong kurba ng labi, parehong porma ng mata.

Hindi ito halimaw.
Hindi ito aswang.
Hindi ito nilalang.

Ito ay ina.

At nang makita siya nito, nagsimulang humikbi ang babae.

“Maria… patawarin mo ako… patawarin mo ako anak…”

Naghalo ang galit at pangungulila sa dibdib ni Maria.

“’Nay… bakit kayo nandito? Bakit… bakit…”
Biglang nabasag ang boses niya.
“Bakit nila sinabing nilamon ka? Bakit nila sinabing halimaw ka? Bakit nila sinabing… pinatay ka ni Mang Elias?!”

Hindi na niya napigilan — napatakbo siya papunta sa ina niya, pero bago pa mapasok ang bilog na ukit sa sahig, biglang hinila siya ni Mang Elias.

“Maria! HUWAG!!!”

“BITAWAN MO AKO!” sigaw ng dalaga.

Pero mas malakas ang sigaw ni Elias:

“Kung lalapit ka sa kanya… MAMAMATAY KA.”

Parang tinusok ng libo-libong karayom ang kaluluwa ni Maria.

“Ano?! Bakit?!”

Dahan-dahang lumingon ang ina niya, at doon bumagsak ang lahat ng katotohanan:

“Anak… hindi nila ako ikinulong dito para parusahan ako…”

Umangat ang kamay nito—mahina, nanginginig, halos hindi maitaas.

“Ikinulong nila ako… para hindi kita masaktan.”

Lalong kumunot ang noo ni Maria.

“Hindi ko kayo naiintindihan…”

At doon, sa wakas, ibinulgar ni Mang Elias ang buong katotohanan:

“Maria… ang nanay mo… hindi siya halimaw. Hindi rin siya tao. Isa siyang alagad ng kagubatan — nilalang na tagapangalaga, tagapagtanggol ng balanse sa pagitan ng tao at mga nilalang.”

Huminga nang malalim ang matanda.

“Pero nang ipanganak ka… may parte ng kagubatan ang naghimagsik.”

Tumingin siya kay Maria, ang mata ay puno ng awa.

“May sumpang pumasok sa dugo mo. Hindi dahil sa ina mo… kundi dahil may nilalang na matagal nang nagnanais lumabas sa mundong ito. At ikaw ang naging sisidlan.”

Parang gumuho ang katawan ni Maria.

“Ako…? May nilalang sa loob ko…?”

At nang tumingin siya sa ina niya, nakita niyang umiiyak ito nang walang tunog.

“Anak… pinilit kong kontrolin ang nilalang sa’yo. Pinilit kong pigilan ang kapangyarihang pumasok sa katawan mo. Pero hindi ko kaya. Kaya ko hiniling kay Elias… na ilayo ka sa akin.”

“Hindi!” sigaw ni Maria, humahagulgol. “Hindi niyo ako iniwan… dahil masama kayo… iniwan niyo ako dahil… para akong bomba…”

“Hindi kita iniwan…” bulong ng ina niya. “Iniligtas kita. At hanggang ngayon… nililigtas pa rin kita.”

At sa sandaling iyon, nagsimulang magkakulay ang paligid.

Parang may malakas na hangin na pumasok sa loob ng silid.
Parang may nagising sa ilalim ng lupa.
Parang may mata na bumukas sa loob ng anino ng kubo.

At isang tinig ang lumabas — isang tinig na hindi tao.

“Maria…”

At sa bawat segundo, palakas nang palakas.

“MARIA…”

Hanggang sa ang buong lupa ay parang umuuga.

“LUMABAS KA…”

At dito, nanginig ang buong katawan ni Maria.

Alam niya.

Ramdam niya.

Hindi na iyon halimaw sa labas.

Hindi iyon ina niya.

Hindi iyon kagubatan.

Ito ay nilalang na umiikot sa dugo niya.

Hindi siya pinapatay.
Tinatawag siya.

At ang pinakanakakatakot—

hindi niya alam kung kaya niya pang tumanggi.

Umuga nang malakas ang lupa habang tinatawag ang pangalan ni Maria ng nilalang na nakakulong sa dugo niya, at bawat pagbigkas nito ay parang sumasabog ang dibdib niya—parang may dalawang puwersa na nagpupunit sa katawan niya sa magkaibang direksiyon. Ang isa’y humihila sa kanya papunta sa dilim, at ang isa’y pumipigil sa kanya, tinatali siya sa mundong gusto pa niyang paniwalaang bahagi siya. Ang hangin ay lumalamig, ang lampara ay namamatay nang kusa, at kahit ang pader ng kubo ay unti-unting nagkakaroon ng bitak, na para bang ang mismong paligid ay natatakot sa kung ano ang susunod na lalabas.

Si Maria ay napaluhod, hawak ang ulo, halos mabingi sa bulong na hindi maintindihan—mga sigaw, mga utos, mga panaghoy, mga halakhak, at mga salitang hindi niya kailanman narinig. Sa tabi niya, si Mang Elias ay halos hindi makatayo sa pagod at sugat, pero pinipilit pa rin niyang lumapit, hawak ang espadang kumikislap sa bughaw na liwanag. Sa loob ng silid, ang ina ni Maria ay umiiyak, nagpupumilit kumawala sa kadena, kahit alam niyang bawat paggalaw ay sumasakit ang balat niyang halos hindi na tama ang kulay.

“MARIA… anak…” pakiusap ng ina, halos wala nang boses. “’Wag mong pakinggan… ‘wag mong… sundin…”

Pero malakas ang sagot ng tinig mula sa dilim:

“AKO ANG TUNAY NA NAGBIGAY-BUHAY SA’YO. SUMAMA KA SA AKIN.”

Nanginginig ang kamay ni Maria.
“Hindi… hindi totoo ‘yan…”

“TOTOONG-TOTOO.”
At kasunod nito ay may sumulpot sa sahig—hindi anyo, hindi multo, hindi laman—isang itim na usok na paikot-ikot, dumidikit sa balat ni Maria at umaakyat hanggang leeg niya. Sa bawat pulgada, nararamdaman niya ang init na parang sinusunog ang laman niya, at lamig na parang nilalamig ang kaluluwa niya nang sabay.

“Maria! Huwag mong hayaang pumasok!” sigaw ni Mang Elias.

Pero lumingon si Maria, luhaan, desperado.
“Paano ko pipigilan, Mang Elias?! LAHAT NG ITO NASA LOOB KO NA!”

At doon, napalakas ang tinig ng nilalang:

“KASI AKO ANG KATAWAN MO. ANG INA MO AY SISIDLAN LAMANG.”

Biglang nanlaki ang mata ni Maria.

Si Mang Elias ay napakunot ang noo.

At ang ina ni Maria—
ay biglang napailing, umiiyak, halos sumisigaw sa pagtutol.

“Hindi! Maria, anak, huwag kang maniwala! Huwag kang—”

Pero huli na.

Lumalim ang boses ng nilalang.
Lumakas.
At ang lahat ng lamig sa paligid ay parang umakyat sa gulugod ng lahat.

“AKO ANG NILALANG NA DAPAT NAPUNLA SA KANYA—PERO IKAW ANG NAGING SISIDLAN. IKAW, MARIA, AY AKO.”

Parang nahulog si Maria sa pinakamadilim na hukay.
“Ako… ikaw?”

At bigla, nakita niya.
Walang babala.
Walang paghahanda.

Mga alaala na hindi sa kanya:

Mga mata ng halimaw sa gitna ng kagubatan.
Isang umiiyak na babae na tumatakbo, hawak ang sanggol.
Isang nilalang na lumalapit sa kanya, gumagapang, gutom.
Isang kagubatan na lumilim-lim.
Isang gabi ng dugo.
At isang sanggol na umiiyak—hindi dahil sa sakit—kundi dahil may pwersang pilit pumapasok sa katawan niya.

Parang binuksan ang utak ni Maria.
At doon niya naramdaman ang matinding katotohanan:

Ang nilalang ay hindi ipinanganak.
Ito ay ipinasa.
At siya ang pinasukan.

“Hindi…” humikbi si Maria, hawak ang dibdib, halos hindi makahinga. “Hindi… totoo… I’m not you… HINDI AKO IKAW!”

Pero humalakhak ang nilalang:

“IKAW ANG HUMINGA NUNG NAWALA AKO. IKAW ANG NAGPATULOY SA AKIN. IKAW ANG SISIDLAN KO.”

“HINDI!!!”

At biglang sumabog ang liwanag sa paligid—
bughaw, berde, pula—
parang nasusunog ang hangin.

At sa gitna ng lahat—
may kamay na lumabas.

Hindi bala ng nilalang.

Hindi kamay ni Mang Elias.

Hindi kamay ni Maria.

Kundi kamay ng kanyang ina.

Sinakmal nito ang usok na pumapalibot kay Maria at sumigaw ng isang sigaw na hindi pang-tao, hindi pang-halimaw, hindi pang-taong ordinaryo—isang sigaw na galing sa isang pusong ina na handang ipagpalit ang huling hininga para sa anak.

At biglang lumabas ang liwanag mula sa dibdib ng ina niya—puting liwanag, malinis, masakit sa mga mata, parang liwanag ng mismong araw.

“Mang Elias—ILAWAN MO SILA!” sigaw ng ina.

Agad inangat ni Elias ang espada; nagliwanag ito nang ubod lakas. At sa sandaling pinagsabay ang ilaw ng espada at ang liwanag mula sa puso ng ina ni Maria, nanginig ang usok na nilalang at sumigaw:

“HINDI—HINDI PWEDENG—”

At parang pinupunit, parang pinupuslit, parang tinatanggal mula sa mismong laman ng lupa—

pumutok ito sa liwanag.

Umingay ang hangin, nawalan ng tunog ang paligid, at ang katawan ni Maria ay tumalsik, pero hindi siya bumagsak—naalalayan siya ng mga bisig ng kanyang ina.

At doon, bumagsak ang lahat.

Tumigil ang hangin.
Tumigil ang bulong.
Tumigil ang puwersang tumatawag sa kanya.

At ang ina niya…
ay nakayakap sa kanya, mahigpit, totoo, at puno ng pag-ibig.

“Anak… tapos na…” bulong nito.

Ngunit napansin ni Maria ang dugo sa gilid ng labi ng ina niya.

“’Nay? Bakit kayo—”

Ngumiti ang ina niya, mahina.

“Ang nilalang ay parte ng dugo mo… para mailabas natin siya, kinailangan kong higupin ang sumpa… at ako ang sisidlan niyang huling hahawakan.”

Nanlamig ang katawan ni Maria.

“Hindi… ‘Nay, hindi…”

Ngunit ngumiti ang ina niya, hinawakan ang pisngi ng anak na parang hawak niya ang buong mundo.

“Walang mas masakit sa mundong ito kaysa iwan ang anak mo… pero walang mas masaya pa kaysa makita siyang malaya.”

At bago pa man mapigilan ni Maria, dahan-dahang nawala ang ina niya sa bisig niya—hindi namatay na parang tao, kundi naglaho na parang liwanag na paakyat sa kalangitan.

“Kailangan mo nang mabuhay, anak… para sa sarili mo.”

At ang huling salita ng ina niya, bago tuluyang maging alikabok ng liwanag:

“Ikaw ay hindi halimaw. Ikaw ay anak.”

At naiwan si Maria sa gitna ng kubo, yakap ang hangin, umiiyak nang walang tunog.

Sa tabi niya, lumuhod si Mang Elias.

At sa wakas, nagsalita.

“Maria… tapos na ang sumpa. Wala ka nang nilalang sa loob mo. Ikaw na lang.”

Dahan-dahan niyang inayos ang buhok ni Maria, parang batang inaalagaan.

“At ngayong wala ka nang dapat katakutan… ngayon mo sisimulan ang buhay mo.”

At si Maria, nangangalog ang tuhod, nanginginig ang kamay, at punong-puno ng sugat, ay tumingin sa liwanag ng bagong umagang unti-unting sumisilip sa basag na bintana.

At sa unang pagkakataon mula nang ipanganak siya—

malaya siya.

Hindi bilang sisidlan.
Hindi bilang sumpâ.
Hindi bilang nilalang.

Kundi bilang siya.

Bilang Maria, anak ng liwanag at dilim, na pumili ng sarili niyang kapalaran.

At sa wakas, nagsimula ang katahimikan.

Isang katahimikang hindi nangangahulugang wakas…

kundi simula.