ICYMI – Discayas as state witnesses? ‘No chance’, says Office of the Ombudsman | GMA Integrated News

Sinimulan ang usapin nang lumitaw sa publiko ang pahayag ng Ombudsman na ang mag-asawang Curlee at Sarah Discaya ay walang pagkakataon na ituring na state witnesses sa imbestigasyon ng mga anomalya sa mga flood-control projects na kaugnay ng Department of Public Works and Highways (DPWH). gmanetwork.com+2Abogado | Latest News in the Philippines+2 Ayon sa tanggapan ng Ombudsman, dahil sa malalim na pagiging kasangkot ng Discayas sa mga scheme mula pa noong 2022 pataas at sa kanilang mga pagpili-pili sa pagbubunyag ng impormasyon, hindi sila maituturing na karapat-dapat bilang state witnesses. gmanetwork.com+1

Sa press briefing, sinabi ni Assistant Ombudsman Mico Clavano na ang mag-asawa ay itinuturing na “hostile witnesses” dahil sa kanilang pag-ayaw makipagtulungan at dahil sa kanilang mga pahayag na hindi buo-buo at hindi sinumpaan sa paraang makatutulong sa imbestigasyon. Sinabi niya: “The Discayas, due to their uncooperative behavior now, there’s absolutely no chance that they can even become state witnesses anymore.”

Mahigpit din ang pagkikilala ng iba’t ibang opisyal sa Kongreso at sa DOJ na ang Discayas ay hindi karapat-dapat bilang state witnesses dahil sa maraming mga kadahilanan. Halimbawa, sinabi ni Terry Ridon, co-chair ng House Infrastructure Committee, na “they are as guilty as the DPWH engineers who are involved in ghost and substandard projects” at “Hindi ko po alam sa anumang uniberso pwede hong maging state witness po itong mga ito.” Ganito rin ang pananaw ng dating Senate President Franklin Drilon na tinawag silang “indispensable principals” sa nasabing scheme—ibig sabihin, pangunahing sangkot sa krimen, at ayon sa batas, hindi maaaring maging state witness ang isang “most guilty” na partido.

Mahalagang makita rin ang mga legal na batayan kung bakit hindi basta-basta ang pagiging state witness. Sa ilalim ng batas sa Pilipinas, ang isang aplikante para maging state witness ay dapat may mga sumusunod na kondisyon: may mahalagang impormasyon o testigo na hindi kayang makuha sa ibang paraan, hindi sila ang “most guilty” sa kaso, at handa silang magsalita nang buo at aminin ang buong katotohanan.  Ayon kay DOJ Secretary Jesus Crispin Remulla, ang Discayas ay maaari lamang maging state witnesses kung ibabalik nila ang perang nakuha sa anomalya at tutuparin ang ibang kondisyon kabilang ang pagiging hindi ang halos may pinakamalaking pananagutan.

Sa kanilang unang paglahok sa imbestigasyon, inilabas ng Discayas ang isang sworn statement na nagngangalang-ngalan ng ilang mambabatas, kawani ng DPWH, at iba pang establishment, na nagsasabing may pay-off at kickback sa pagpapanukala at pagpapatupad ng flood-control projects. Ngunit kritikal ang ilang senator at imbestigador sa kanilang testimonya dahil limitado lamang ang saklaw at tila pumili kung ano ang ibubunyag—wala raw buong linya ng panahon, at may mga bahagi na hindi nila inihayag.

Nang lumutang ang pagkundena sa testimonya ng Discayas, nag-pasya silang huwag na makipagtulungan pa sa Independent Commission for Infrastructure (ICI) na sumusuri sa mga anomalya.  Sa pagdalo nila sa hearing noong Oktubre 15, 2025, sinabi ng ICI Executive Director na “They invoked their right against self-incrimination and manifested that they will no longer cooperate with the investigation being conducted by the ICI.”

Bukod dito, sinabing mas lalong naging imposible ang pagiging state witness nila dahil sa kanilang pag-withdraw ng cooperation at pagiging hindi tapat sa proseso ng pagsisiwalat.Pinuna rin ng Ombudsman na tila may ginagawang proteksyon ang Discayas sa ilang personalidad sa pamamagitan ng pagpili-pili sa sasabihin—isang aksyon na lumalayo sa ideya ng pagiging “tell-all” witness na kailangang buo ang pagsisiwalat sa batas.

Sa ganitong kalagayan, maraming tanong ang bumabalot sa kredibilidad ng imbestigasyon: Paano kung ang mga pangunahing kontratista tulad ng Discayas ang mismo ay hindi sasali sa proseso nang tapat? Ano ang mangyayari kung ang testigo ay hindi ganap ang pagkasabi o hindi handang aminin ang lahat ng detalye? At paano makakaasa ang publiko na makamit ang hustisya kung ang daluyan ng impormasyon ay hindi bukas o kumpleto? Ang mga tanong na ito ay sumasalamin sa mas malawak na usapin ng transparency at pananagutan sa pamahalaan.

Dahil dito, ang proseso ng pagkilala sa mga state witness ay nagiging mas mahigpit at nangangailangan ng higit pang pagsuri at kondisyon. Ang salaysay ng Discayas ay nagsilbing test case kung saan nakita ng publiko at ng mga opisyal na hindi basta maaaring bigyan ng pabor ang mga sangkot – lalo na kung ang mga ito ay may malaking pananagutan sa anomalya. Ito rin ay nagpapaalala na ang sistema ng Witness Protection Program at pagiging state witness ay hindi dapat gamitin para sa “pag-labas-pasok” ng mga may sala o naibulsa ang bayan.

Sa konklusyon, ang pahayag ng Ombudsman na walang tsansa ang Discayas na maging state witnesses ay hindi lamang isang legal na desisyon kundi isang mensahe sa publiko na ang proseso ay dapat patas at may integridad. Ang transparency, katarungan, at pananagutan ay hindi simpleng salita—kundi dapat naipapakita sa aksyon. At sa harap ng malawakang anomalya sa mga flood-control funds, ang bawat bahagi ng proseso—mula sa pagkolekta ng ebidensya, pagsisiwalat ng testimonya, hanggang sa pagsasakdal—ay mahalaga para sa muling pag-tiwala ng publiko sa ating mga institusyon.