PULIS NA MANG-AABUSO, SINAMPAL ANG BABAENG P/CInsp. SA PALENGKE! | Ano ang Ginawa Niya?!

Sa bayan ng San Rafael, may isang pulis na kilala hindi dahil sa kabutihang ginawa niya, kundi sa takot na idinudulot niya. Ang pangalan niya: SPO3 Bartolome “Bartek” Sison, ang “hari” ng palengke. Araw-araw, umiikot siya sa tindahan ng karne, gulay, isda at karinderia, hindi para magbantay ng seguridad—kundi para manghingi ng pera sa pamamagitan ng pangingikil at pagbabanta. Ang “pang-kape,” “pang-merienda,” “pang-lingkod-bayan”—kahit anong palusot, basta may makuha muli.

Alam ng mga tao ang totoo, ngunit walang nagrereklamo. Walang naglalakas-loob magsumbong. Dahil ang bawat nagtanong, bigla na lang nawawala ang pwesto sa palengke, sinisita ng BIR, pinapasara ng health inspection, o mas masakit—nabibiktima ng gawa-gawang kaso. Ang mga tindera ay napapasuko, ang mga vendor ay napipilitan, at ang mga customer ay walang ideya na ang tahimik na palengke ay may tagong sindikato sa loob.

Hanggang sa isang umaga, isang babae ang dumating. Hindi nakabarong, hindi naka-uniforme, hindi mukhang opisyal. Ordinaryong t-shirt, pantalon, mamahaling salamin, at simpleng tsinelas lang. Nagtinginan ang mga tindera. Hindi nila kilala. Tahimik. Laging nakangiti. Hindi mahiyain—pero hindi rin maingay. Ngunit may kakaiba: hindi natatakot.

Naglibot siya, bumili ng karne, gulay, itlog. Nakikipagkwentuhan sa mga tindera na para bang dati na niyang kakilala. Ngunit hindi nila alam—may sikreto siyang dala.

Siya si P/CInsp. Regina Marasigan.
Hindi lang basta pulis. Babaeng opisyal. Matapang. Kilala sa Internal Affairs.
Kilala sa salitang walang takot: “Kapag pulis ang lumalabag, mas mabigat ang parusa.”

Pero walang nakakaalam na siya ay P/CInsp. Wala siyang dala na badge. Wala siyang kotse. Nagpapanggap lang siyang ordinaryong mamimili. At kahit walang nakakaalam, hindi siya basta bumisita sa palengke. May reklamong natanggap ang opisina niya tungkol kay SPO3 Bartek. Tatlong linggo na niyang sinusubaybayan ang pangalan nito. Ngunit walang ebidensya. Wala ring gustong magsalita. Kaya ngayon, siya mismo ang pupunta.

Isang oras siyang naglibot hanggang dumating ang oras na matagal niyang hinintay. Mula sa sulok, parating si Bartek. Bitbit ang yosi. Nakasumbrero. May hawak na listahan kung sino ang “may utang” sa kanya. Ang bawat tindera ay biglang nanahimik, parang batang nahuling may ginagawang bawal. Isang vendor ang agad nag-abot ng pera. Sumunod ang isa. Sunod pa. Parang takdang-buwis na pilit kinokolekta.

Hanggang lumapit si Bartek sa karinderya ni Aling Mercy. Isang matandang tindera na halos limang dekada nang nagtitinda. “Mercy,” sabi ni Bartek, “asan yung pang-linggo? Malaki kita mo ngayon. Baka naman.”

“Naku sir, pasensya na po. Pambiling bigas ko na po iyon. Next time nalang po sana…”

Hindi natapos ni Mercy ang pangungusap.

PLOK.
Isang sampal ang dumapo sa mukha niya.

Nangatog ang mga tao sa paligid. Ang iba napayuko. Ang iba napapikit. Ang iba napaawang ang bibig at pigil ang galit. Pero walang nagsalita. Walang kumibo. Walang lumapit.

Ngunit may isang hindi natakot.

Biglang lumapit ang babaeng mamimili. Hindi niya inilabas ang baril. Hindi siya sumigaw. Hindi siya nagbanta.

Tahimik lang niyang sinabi:

“Hindi ka dapat nananakit ng babae. Hindi ka dapat nananakit ng tao. At lalong hindi ka dapat naniningil ng pera na hindi sa’yo.”

Napangisi si Bartek. “At ikaw? Sino ka para makialam? Gusto mo sumunod sa sinampal ko?”

Hindi pa siya tapos magsalita nang bigla siyang nagulat sa sagot ng babae.

“Ako ang dapat mong katakutan.”

Ngumisi si Bartek, nabastusan, at sa harap ng lahat—sinampal niya ang babae.

Mabilis. Malakas. Walang pakundangan.

At doon nagbago ang lahat.

Hindi umiyak ang babae. Hindi napaatras. Hindi natumba.

Bagkus, ibinuka niya ang bag, inilabas ang badge, at buong lakas na sinabi:

“P/CINSP. REGINA MARASIGAN. INTERNAL AFFAIRS SERVICE. IKAW, SPO3 BARTOLOME SISON, AY INAARESTO KO NGAYON DIN SA HARAP NG MGA TAONG ILANG TAON MONG TINAKOT!”

Parang nabingi ang buong palengke. Ang mga mata ni Bartek ay nanlaki. Napaatras. Hindi makapagsalita. Ilang vendor ang napasigaw sa gulat. Ang iba napaiyak. Ang matagal na takot, biglang napalitan ng pag-asa.

At ang sumunod na nangyari…

Mas mabagsik kaysa sa sampal na ibinigay niya.

Sinigawan ni Regina ang mga tao: “LAHAT NG NAHINGAN NIYA NG PERA, LUMABAS. LALAKING O BABAENG PINAGTAKOT, LUMAPIT SA HARAPAN. NGAYON ANG ARAW NG HUSTISYA!”

At ang hindi inasahan ni Bartek:

Isa-isang lumapit ang mga tindera. Dalawampu. Tatlumpu. Hanggang ang buong palengke ay lumilibot na sa paligid niya. Ang mga dating tahimik—ngayon sumisigaw. Ang mga dating natatakot—ngayon naniningil.

At sa unang pagkakataon sa kanyang buhay…

Siya ang kinatatakutan. Siya ang binabantayan. Siya ang lumuluhod.

Nang ipakita ni P/CInsp. Regina ang kanyang badge, para bang natanggal ang takip sa bibig ng buong palengke. Ang mga vendor na dati ay halos lumuhod sa takot ay napatingin sa isa’t isa na parang sinasabing, “Tapos na ang kamandag ng matagal nating kinatatakutan.”

Samantala, si SPO3 Bartek ay nanatiling nakatayo, ngunit hindi na kasing yabang. Ang mukha niya ay namutla, ang panginginig ng kamay ay hindi maitago. Ilang taon siyang sanay na siya ang nagpapaluhod ng tao—ngayon, ang taong kinutya niya ay isang opisyal na mas mataas ang ranggo, mas may kapangyarihan, at higit sa lahat, hindi natatakot sa kanya.

Pero ang ego ni Bartek ay hindi ganoon kadaling mawala. “Ma’am,” pilit niyang binago ang tono, “misunderstanding lang po ‘yun. Akala ko lang kasi—”

Hindi siya natapos.

Isang matinding sampal ang binalik ni P/CInsp. Regina. Mas malutong, mas malakas, mas masakit. Pumailanlang ang tunog na para bang baril na pumutok sa katahimikan. Nagtilian ang mga vendors. Ang iba napapahawak sa bibig, hindi makapaniwala sa nasaksihan. Ngunit ang titig ni Regina ay diretso lang kay Bartek, malamig, matatag, walang paki kung nagulat ang buong mundo.

“Para ‘yan sa lahat ng kababaihang sinampal mo,” sabi niya, dahan-dahan, bawat salita ay parang martilyo sa konsensya ni Bartek. “At para sa lahat ng taong tinakot mo gamit ang badge na hindi mo karapat-dapat suotin.”

Hindi makapagsalita si Bartek. Hindi dahil sa sakit ng pisikal na sampal, kundi dahil sa kahihiyan. Ang mga taong dati ay takot sa kanya—ngayon ay naghihiyawan, sumisigaw ng hustisya, sumisigaw ng pangalan ni Regina na para bang siyon ang tagapagligtas.

Maya-maya, sumigaw si Regina: “CALL MOBILE 2. MAY SUSUNDIN SA PALENGKENG ITO. MGA KASO: EXTORTION, PHYSICAL INJURY, GRAVE THREATS, ABUSE OF POWER.”

Nabigla si Bartek. “Ma’am, ma’am sandali lang—pwede naman nating pag-usapan–”

“Tapos na ang usapan,” sagot ni Regina. “Ngayon, batas na ang kaharap mo. Hindi takot, hindi pangamba, hindi mahihirap na tindera. Ako.”

---

Limang minuto ang lumipas at dumating ang police mobile. Hindi ordinaryong unit—may kasamang dalawang opisyal mula sa Internal Affairs Service. Nang makita si Regina, agad silang nagbigay-galang.

“Ma’am, kayo pala. Siya ba?” tanong ng official sabay tingin kay Bartek.

“Oo,” sagot ni Regina. “At hindi lang siya.”

Doon nagsimulang magsulputan ang mga vendors. Isa-isang lumapit. May dalang resibo, kopya ng mga resibo ng pinambili nila. Ang iba nagpakita ng video sa cellphone na palihim nilang kinunan. Ang iba ay naglabas ng audio recording ng mga pagbabanta ni Bartek. Ilang taon na palang tahimik na nagsi-save ng ebidensya ang mga tindera, umaasa na balang araw may taong dadating na handang lumaban para sa kanila.

At heto na nga.

Hindi makapaniwala si Bartek. “Nagsumbong kayo sa babaeng ‘to? Pinagkaisahan ninyo ako? Ako ang nagpatino sa palengke! Ako—”

“Huwag mong sabihing ikaw ang nagpatino,” putol ni Regina. “Dahil ang ‘pang-patino’ mo ay pera mula sa bulsa ng mga dukha.”

Isinakay si Bartek sa mobile. Ang kanyang kamay ay posas. Ang mukha niya ay namumula sa galit at takot.

Pero nang ihahatid na sana siya, biglang dumating ang isang tao.

Isang lalaking naka-white polo, gold watch, naka-polished leather shoes. Dumating sakay ng pulang pickup. Parang politiko. Parang may kapangyarihan. Pagbaba niya, hindi siya lumapit kay Regina—lumapit siya kay Bartek.

“Sir, ba’t nandito ka?” tanong ni Bartek, bakas ang pag-asa sa boses.

“Sino ang nanghuli sa’yo?” tanong ng lalaki, malamig ang tono.

“Siya!” sabi ni Bartek sabay turo kay Regina. “Siya ang nagpapahiya sa akin, Sir! Pwede niyo po bang kausapin? Hindi siya nakikisama! Alam niyo naman ang usapan natin—protektado tayo diba? Pakiusap po—”

Pero imbes ipagtanggol siya, isang nakakabinging sampal ang dumapo sa mukha ni Bartek—mas malakas sa sinampal ni Regina kanina.

Nagulat ang lahat.

Pati si Regina.

Ang lalaking may pickup… ay ang mismong hepe ng kanilang distrito.

At ang mga salitang binitawan niya, narinig ng lahat sa palengke:

“Hindi ka protektado. Hindi ka kailanman protektado. Ang trabaho mo ay maglingkod, hindi mangikil. At ang kahihiyang ito? Ikaw ang may gawa, hindi kami.”

Hindi makapaniwala si Bartek. “Sir, pero… pero sabi ninyo—”

“Walang pero,” sagot ng hepe. “Nalaman kong sinampal mo ang isang babae. At hindi basta babae—isang P/CInsp. Ang ginawa mo ang sumira sa’yo, hindi sila.”

At doon dumating ang pinaka-malupit na twist:

Lumapit ang hepe kay Regina, nagbigay-galang, at mahinang bulong:

“Ma’am, matagal ko na pong gustong hulihin ‘yan. Pero walang nagsasalita. Ngayon, dahil sa inyo, mabubuksan ang kaso.”

Sa unang pagkakataon, nakita ng mga tao na may pulis pa palang marunong tumayo para sa tama.

**

Pero ang gabi ay hindi pa tapos.

Habang dinadala si Bartek sa presinto, isang sasakyan na tinted ang dahan-dahang sumunod. Nang dumating sila sa headquarters, isang lalaking naka-black long sleeves at leather gloves ang bumaba.

Mabigat ang hakbang. Matigas ang panga. At ang titig niya kay Bartek ay parang titig ng taong hindi basta galit—kundi taong may mas malalim na alam.

Ang lalaking ito ay hindi vendor. Hindi opisyal. Hindi basta-basta.

Ito ang taong tinatakbuhan ng mga pulis kapag sila mismo ang may problema.

At ang unang sinabi niya:

“Sinampal mo si P/CInsp. Marasigan?”

Hindi makasagot si Bartek.

At ang lalaking ito… ay may hawak na pangalan at posisyon na magpapayanig sa buong istasyon kapag nalaman nila.

At doon mag-uumpisa ang pinakamalaking rebelasyon.