🔥PART 2 –Maagang Bumalik ang Ama, Natuklasan: Pinasasapanganib ng Ina-inahan ang Anak.

Narinig ni Daniel ang malalim na paghinga ni Lani, pero wala na siyang pakialam kung ano ang iniisip nito. Sa sandaling iyon, tanging ang kapakanan ni Mila ang umiikot sa bawat pintig ng puso niya. Umupo siya sa harap ng mesa, inilabas ang maliit na recorder mula sa bulsa—ang ebidensyang hindi inaasahan ni Lani.

Hindi niya iyon sinimulang gamitin para maghinala. Sa totoo lang, noong mga nakaraang linggo, napapansin niya ang kakaibang kilos ng anak—pero hindi niya agad inisip na inaabuso ito. Akala niya stress lang, pagod, o baka sadyang nahihiya si Mila magsabi. Kaya isang gabi, habang papalabas siya ng bahay, napansin niyang umiiyak ang anak sa loob ng kwarto—hindi iyak na gaya ng dati, kundi parang pinipigil, parang nagtatago. Doon nagsimula ang kutob. Doon nagsimula ang sakit. At doon nagsimula ang pag-iwas niya sa pag-uwi nang huli—umuwi siya nang sandali minsan, para lang i-check kung may kakaiba. Hanggang sa isang araw, sa labas ng pintuan, narinig niya ang matalim na boses ni Lani. “Ayusin mo ‘yan, ang bagal mo! Gusto mo bang ulitin ko?!”

Doon niya sinimulan ang pag-record—hindi dahil nakakatiyak na siya, kundi dahil takot siyang baka hindi siya paniwalaan kapag dumating ang oras na kailangan niyang humarap at sabihin ang totoo.

At heto na ang sandaling iyon.

Pinatay niya ang recorder, itinago, at tumingin kay Lani na ngayon ay hindi makatingin nang diretso sa kanya. Ang dating matapang at mapagmataas na madrasta ay unti-unti nang nawawala, napapalitan ng isang babaeng hindi sanay na nabubunyag ang ginagawa sa dilim.

“Hindi mo naiintindihan,” sabi ni Lani, pilit na pinapatatag ang boses. “Hindi ganito ang iniisip mo. Hindi ko naman sinasadya—lagi akong pagod, lagi kong inaasikaso ang bahay—”

“Hindi rason ang pagod para saktan ang bata,” putol ni Daniel. “Hindi rason ang stress para ipahiya ang anak ko. Hindi rason ang kahit ano para hayaan mong luhuran niya ang sahig at pagdautin mo ang kamay niya.”

Napayuko si Lani, pero hindi pa rin sumusuko.

“Daniel… mahal kita. Ginagawa ko naman lahat, ‘di ba? Bakit hindi mo kayang unawain na nagkakamali rin ako? Hindi ba dapat… pamilya tayo?”

Marahang tumawa si Daniel—hindi dahil natatawa, kundi dahil sa tindi ng pagsisinungaling na naririnig niya.

“Kung pamilya ang tingin mo sa amin,” sagot niya nang malamig, “bakit nagagawa mong saktan ang anak ko sa panahong wala ako? Bakit kailangan pa niyang matutong maging tahimik sa bawat galaw niya? Bakit kailangan niyang humingi ng sorry sa mga bagay na hindi niya kasalanan?”

Walang sagot si Lani.

At sa unang pagkakataon, nakita niya ang tunay na sarili niya sa mata ni Daniel—hindi bilang asawa, hindi bilang ina-inahan, kundi bilang salarin.

Lumapit si Daniel sa pintuan at binuksan iyon.

“Aalis ka ngayon,” mariin niyang sabi.

“Ano?!” sigaw ni Lani, parang nabuhayan ulit ng galit. “Hindi mo ako pwedeng paalisin! Bahay din ‘to! May karapatan ako rito!”

“May karapatan ka,” sagot ni Daniel, “hanggang kahapon. Ngayon, wala na.”

Tuluyan nang bumigay ang anyo ni Lani. “Saan ako pupunta?!”

“Problema mo na ‘yon,” tugon ng lalaki, hindi na nagpakita ng kahit anong emosyon. “Kung pipilitin mong magstay, tatawag ako ngayon ng barangay at pulis. Hindi ako nagbibiro.”

Sa wakas, nakita ni Daniel ang pagkaputla ng babae. Hindi dahil sa hiya. Hindi dahil sa pagsisisi. Kundi dahil sa takot sa posibleng maging kaso niya.

Hindi niya na kinailangan magsalita pa. Dahan-dahang kinuha ni Lani ang ilang gamit at lumabas ng bahay, galit, umiiyak, pero walang nagawa kundi sumunod. At nang tuluyang magsara ang pinto sa likod niya, parang may pumutok na tanikala sa dibdib ni Daniel.

Tahimik ang buong bahay. Isang katahimikang hindi niya naramdaman mula nang dumating si Lani sa buhay nila.

Naglakad siya pabalik sa kwarto ni Mila. Binuksan niya nang marahan ang pinto, at doon niya nakita ang anak na nakayakap pa rin sa stuffed toy, ngunit ngayon ay mas mahinahon ang paghinga. Parang gumaan ang katawan nito kahit nasa gitna ng pagod at katakutan.

Umupo si Daniel sa tabi ng kama at hinawakan ang maliliit na daliri ni Mila.

“Anak,” mahina niyang bulong, “tapos na. Hindi ka na sasaktan. Hindi na kita pababayaan.”

At sa kauna-unahang pagkakataon matapos ang maraming linggo, napahinga siya nang maluwag.

Pero habang nakatingin siya sa anak, alam niyang hindi pa tapos ang laban.

Bukas, haharap sila sa barangay, sa social worker, at sa batas. Kailangan niyang patunayan ang lahat. Kailangan niyang siguraduhin na hindi makakalapit si Lani kay Mila. Kailangan niyang ipakita sa mundo ang katotohanan na pilit itinago ng madratang iyon.

At higit sa lahat… kailangan niyang buuin muli ang tiwala ng sariling anak na unti-unting nasira dahil sa pananakit na hindi niya agad napansin.

Inilapat niya ang kamay sa ulo ni Mila, marahang hinaplos ang buhok nito.

“Simula ngayon,” bulong niya, “hindi na kita iiwan sa kahit kanino. Ako ang kasama mo. Ako ang magtatanggol sa’yo. Ako ang tatay mo.”

Sa labas, unti-unting humina ang ingay ng mga tricycle at pumasok ang malamig na hangin ng gabi sa mga bintana. At doon, sa katahimikan ng maliit na kwarto, nagsimula ang panibagong pahina ng buhay nilang mag-ama.

Isang pahinang puno ng tapang, hustisya, at pag-ibig.

At isang pahinang hindi na kailanman papayagang madungisan ng kahit sinong magtatangkang saktan ang bata na ngayo’y tanging kay Daniel lang kumakapit