Ombudsman Remulla Nabuko ang ‘Secret Decision’ ni Villanueva?! | Dismissal Order Nausab Diay!

Noong isang press conference, ipinahayag ni Ombudsman Boying Remulla na, ayon sa talaan ng kanilang tanggapan, ang inisyal na talagang dismissal order na inisyu noong 2016 laban kay Senador Joel Villanueva—dahil sa kasong mis­use ng kanyang Priority Development Assistance Fund (PDAF) noong siya ay Kongresista pa ng CIBAC party-list—ay na-reverse na pala noong 2019 ng nakaraang Ombudsman.

Ayon kay Remulla, hindi siya at hindi rin ang Senado ang nakakaalam nito bago pa man siya sumabak bilang Ombudsman — at tinawag niya itong isang “secret decision” na inilabas lamang nang siya ay magpahayag na may gagawin ang tanggapan tungkol kay Villanueva.

Sa partikular, sinabi ni Remulla na noong dumating siya sa opisina, napag-alamang may desisyon na may pirma ni dating Ombudsman Samuel Martires noong Hulyo 2019 na nagsasaad ng pag-apruba sa motion for reconsideration ni Villanueva, na nag-re­verse ng dismissal order ni dating Ombudsman Conchita Carpio‑Morales noong 2016.

Pagkatapos ng anunsyong iyon, binigyang-linaw ni Remulla na hindi na niya ipagpapatuloy ang pagsulat sa Senado para ipatupad ang 2016 dismissal order dahil napag-alaman na pala itong na-reverse.
Sa kabilang banda, agad namang nag-tugon si Senador Villanueva, na nagsabing ang naturang kaso ay hindi man talaga “tinago” sa kabila ng sinasabi ng Ombudsman, at na siya ay malinis na sa tanggapan ng Ombudsman ayon sa kanyang nakuha na clearance noong Setyembre 2025.

Ang pangyayaring ito ay nag-bunsod ng seryosong usapin ukol sa transparency at credibility ng institusyon ng Ombudsman at ng talaan ng mga desisyon nito. Tinukoy ni Remulla na ang naturang 2019 decision ay hindi inilathala o ginawang pampubliko anuman ang dahilan, at sinabing: “Kahit ang Senado, hindi nila alam ito.”
Maraming legal na eksperto ang nagsabi na ang pagka-’secret’ nito ay hindi normal sa ganitong klaseng desisyon laluna kung ito’y may malaking pampublikong interes.

Isang mahalagang tanong ang bumangon: kung ang dismissal order noong 2016 ay na-reverse pala noong 2019 ngunit hindi ito naging kilala ng publiko, ano ang ibig sabihin nito para sa karapatan ng mamamayan na magkaroon ng kaalaman at pagsusuri sa mga desisyon ng mga opisyal na nasa mataas na posisyon? Ipinunto ni Remulla na ang desisyon ay “very mysterious” dahil ang isang inihalal na senador ay nasasangkot dito at malinaw na may interes ang publiko.

May bahagi rin sa press conference na inamin ni Remulla na kailangang pag-aralan muli ng kanilang tanggapan kung bakit nangyari ang ganitong sitwasyon — paano ito na-reverse, bakit hindi ito na-publish, at sino ang may alam dito. The Filipino Times
Kasabay nito, sinabi rin niya na maaaring muli nilang buksan ang kaso, at hindi naman break sa doctrina ng double jeopardy ang ganitong administrative reversal — ibig sabihin, maaari pa rin itong siyasatin kung may procedural lapses.

Sa panig ni Senador Villanueva, ipinag-malaki niya ang pagkakaroon ng clearance mula sa Ombudsman na nagsasabing wala siyang nakabinbing kaso sa kanilang tanggapan hanggang Setyembre 9, 2025.
Dagdag pa niya, ipinaalam niya na mayroon siyang kopya ng desisyong 2019 para patunayan na ang kaso laban sa kanya ay na-dismiss na noong panahong iyon. 
Aniya rin, ang mga sinasabing “pag-yoniyoni” sa kanya ng pwersa ng gobyerno ay bahagi lamang ng “harassment” at pagkalat ng fake news dahil sa pagbangon muli ng isyu sa publiko.

Hindi maikakaila na may malalim na implikasyon ang pangyayaring ito sa imahe ng ating mga institusyon. Kapag ang isang desisyon na tila may epekto sa buhay-publiko — tulad ng pag-alis sa puwesto ng isang senador — ay na-reverse nang tahimik at hindi naipabatid sa mamamayan, nawawalan ng tiwala ang publiko sa integridad ng proseso. Isa itong paalala na ang transparency ay hindi lamang dapat nakasulat sa mga tuntunin kundi dapat aktibong isinasabuhay.

Sa pagiging Ombudsman, may tungkulin siyang hindi lamang managot sa katiwalian kundi tiyakin din na ang mga desisyon ng tanggapan ay maipahayag nang malinaw at mapanagot sa publiko. Ang kakaibang pangyayaring ito ay nag-bukas ng tanong kung gaano kalawak ang na-pagtiwalaang sistema na nagpapasya ng administrative accountability, at kung paano maaaring mapabuti ang proseso upang maiwasan ang anumang pagtatago o delay na makapagpapahina sa pananagutan.

Para sa publiko, ang ganitong pangyayari ay malaki ang epekto sa pananaw nila sa gobyerno — kung saan dapat sana ang ating mga pambansang tagapagtaguyod ng integridad ay ipinapalagay na malinis ang pamamaraan. Kung may mga desisyon na nagaganap na parang lihim, parang may bahagi ng institusyon na tumatakbo sa dilim, at ito ay nagdaragdag sa pagdududa ng mamamayan.

Sa huli, ang paglalahad ni Remulla ng naturang “secret decision” ay maaaring magsilbing panimulang hakbang upang muling buksan ang mga proseso sa tanggapan ng Ombudsman — na hindi lamang para sa kaso ni Villanueva, kundi sa kabuuan ng kanilang mandato. Ang tanong ngayon ay: paano nila iaayos ang sistema upang matiyak na ang bawat desisyon ay malaya sa bahid ng pagtago, at ang bawat mamamayan ay may akses sa tamang impormasyon?

Ang usapin ay hindi lamang tungkol sa isang senador at isang dismissal order — ito ay tungkol sa kredibilidad ng institusyon, sa tamang pag-uusap sa katotohanan, at sa karapatan ng publiko na malaman. At sa pag-harap natin sa usaping ito, malinaw na kailangan ng malalim na pagsusuri at pagbabago upang matiyak na ang tiwala ng mamamayan sa ating pamahalaan ay hindi pangarap lamang kundi katuparan.