NAGULAT ang SENADO sa BAGONG REBELASYON ng MAG ASAWANG DISCAYA. BILLION PESOS FLOOD CONTROL PROJECTS

Sa unang araw ng pagdinig sa Senado, dinagsa ng media, kawani, at mga opisyal ng pamahalaan ang bulwagan upang saksihan ang umano’y nakakagulat na pahayag ng mag-asawang Discaya. Ilang linggo na silang laman ng balita matapos nilang maghain ng affidavit na nagsasaad ng anomalya sa bilyong pisong flood control projects sa iba’t ibang probinsya. Sa pagpasok pa lamang nila sa session hall, agad na sumiklab ang ingay ng camera at bulungan ng mga senadora at senador na naghihintay sa kung ano ang kanilang ilalantad.

Ang mag-asawang Discaya—si Andres at Felicia—ay hindi pangkaraniwang magreklamo. Matagal silang nagsilbi bilang pribadong contractor na kilala sa kanilang pagiging tahimik at propesyonal. Kaya’t nang bigla silang magsampa ng kaso na may dalang baul-baul na dokumento, nagulantang ang lahat. Ayon sa kanila, matagal na raw nakaimbak ang impormasyon na ito ngunit ngayon lamang sila nakahanap ng lakas ng loob dahil sa sunod-sunod na pagbaha na kumitil ng maraming buhay sa kanilang probinsya.

Nang magsimula ang pagdinig, unang nagsalita si Andres, na halatang nanginginig sa kaba. Binigyang-diin niya na sa loob ng pitong taon, nakatanggap sila ng sunod-sunod na kontrata para sa flood control projects, ngunit hindi raw lahat ng pondong nakalaan ay tunay na napupunta sa proyekto. Sa bawat proyekto raw ay may porsiyentong nawawala bago pa man makarating sa mismong implementasyon. Ang kanyang boses ay halos mabasag sa tindi ng emosyon habang ikinukwento kung paano sila napilitang pumirma sa mga dokumentong hindi nila lubos na nauunawaan noon.

Sumunod na nagsalita si Felicia, na may hawak-hawak na makapal na folder. Ibinahagi niya na marami raw sa mga flood control projects ay pinalabas na “fully completed” pero sa aktwal ay kalahati lamang ang nagawa. Ang iba raw ay puro disenyo at drawing lamang, ngunit nai-release ang buong halaga tulad ng nakasaad sa budget. Habang ipinapakita niya sa mga senador ang larawan ng mga unfinished dikes at sirang flood barriers, halos hindi makapaniwala ang mga nakikinig. Ang ilan ay napahawak sa ulo; ang iba nama’y napabuntong-hininga sa gabigat ng rebelasyon.

Sa gitna ng testimonya, hindi maiwasang sumabat ang ilang senador, nagtataka kung bakit ngayon lamang sila lumantad. Ipinaliwanag ni Felicia na ilang beses silang nakatanggap ng pagbabanta noong mga nakalipas na taon. May dumating daw sa kanilang bahay na hindi kilalang tao at pinipilit silang manahimik. Ngunit nang masira ang flood control structures noong nagdaang bagyo at lumubog sa baha ang tatlong baryo, doon nila napagtantong hindi na sila dapat magbulag-bulagan.

Patuloy ang pag-init ng atmospera sa Senado habang inilalatag ng mag-asawa ang umano’y talaan ng mga transaksiyon na nagkakahalaga ng higit dalawang bilyong piso. Ayon kay Andres, may mga dokumentong nagpapakitang paulit-ulit na napupunta sa iisang grupo ang mga proyekto. Kapag hindi raw sila pumayag sa kondisyong hinihingi ng mga ito, tinatanggalan sila ng kontrata at ipinapalit ang mas “sunod-sunod na contractor.” Ang sistemang ito raw ang dahilan kung bakit maraming proyekto ang hindi natatapos at napagkakakitaan lamang.

Nang ipakita ni Felicia ang isang USB na naglalaman daw ng full video recordings ng mga meeting nila noon, tumigil ang buong session hall. Ayon sa kanya, ang mga video ay naglalaman ng usapan tungkol sa “adjusted materials,” “shortened construction timelines,” at “revised allocations,” na malinaw na patunay ng iregularidad. Nagsimula nang magsigawan ang ilang mamamahayag sa likod, dumami ang mga tanong, at naramdaman ng Senado na this time, ang kaso ay hindi basta tsismis kundi posibleng banta sa kredibilidad ng ilang opisyal.

Habang nagbabasa ng isa pang dokumento si Andres, inilahad niya na may pagkakataong pinatawag sila sa isang resthouse sa San Rafael upang pirmahan ang mga papeles na hindi pa nila nai-review. Ayon sa kanya, bawat pagtanggi nila ay sinusundan ng mas matinding pressure. Sa huli, para raw maprotektahan ang kanilang negosyo at ang kanilang pamilya, napilitan silang sumunod. Ngunit ngayong nakikita nila ang epekto ng kapabayaan sa mga komunidad, handa na raw silang harapin ang anumang kapalit ng kanilang pagsisiwalat.

Hindi inaasahan ng Senado ang susunod na sinabi ni Felicia. Ipinahayag niya na ang ilan sa mga proyektong nakapirma bilang “completed” ay walang kahit anong aktuwal na materyales na binili. Pinalabas raw na may ginamit na steel reinforcements, semento, at heavy equipment, pero ang lahat ng iyon ay pawang dokumento lamang. Ipinaliwanag niya na ang aktuwal na ginastos ay halos isang-kapat lamang ng kabuuang budget, kaya’t hindi kataka-takang bumagsak agad ang mga pundasyon noong dumaan ang mabigat na ulan.

Lalong nagdulot ng tensyon ang bahagi kung saan inilahad ni Andres ang listahan ng umano’y mga pangalan ng taong nagbigay sa kanila ng direktiba. Hindi niya binanggit ang mga ito sa mikropono kundi idinaan sa sealed envelope na direktang ibinigay sa Senado. Halos manginig sa kaba ang mga senador habang tinatanggap ang sobre, dahil batid nilang ang laman nito ay maaaring makabago sa pulitika ng bansa. Ang ilan sa kanila ay napaamba pa ng tanong ngunit pinigilan sila ng committee chair upang hindi mabigyan ng premature judgment ang mga tao sa listahan.

Sa pagpapatuloy ng pagdinig, ipinakita ng mag-asawa ang drone footage ng ilang lugar kung saan dapat nakatayo ang mga flood control structures. Ang eksena ay nakakabibigla: bakanteng lote, guho, kinakalawang na bakal, at ilang bahagi ng lupang nabutas na lamang ng tubig. Isa sa mga senador ang hindi nakapagpigil at nagsabing “Kung totoo ang lahat ng ito, hindi ito simpleng kapabayaan. Isa itong malawakang pagnanakaw sa kaban ng bayan.”

Lumipas ang tatlong oras ng pagdinig ngunit hindi pa rin nauubos ang ebidensiyang dala ng mag-asawang Discaya. Ayon kay Felicia, animnapu’t tatlong proyekto ang tinamaan ng anomalya kung pagbabasehan ang kanilang dokumentasyon. Ang ilan ay nasa Visayas, ang iba’y sa Mindanao, at ang pinakamarami ay nasa Luzon. Sa kabuuan, tinatayang umabot sa mahigit dalawang bilyong piso ang nawawala o hindi nagamit nang tama. Habang patuloy niya itong sinasabi, parami nang parami ang media outlet na nagla-livestream, dahilan upang umani ng libu-libong komento ang hearing online.

Sa pagtatapos ng unang araw ng pagdinig, halos hawiin ng security ang mga tao sa bulwagan dahil hindi pa rin humuhupa ang tensyon. Ang mag-asawang Discaya ay mabilis na sinamahan palabas upang maiwasan ang gulo, at ang Senado ay nag-anunsyo ng special session sa mga susunod na araw. Ngunit sa bawat lumalabas na mamamahayag, makikita ang pagkabigla at hindi makapaniwalang reaksyon. Ang ilan ay nagsasabing posibleng ito na ang pinakamalaking kaso ng korapsyon sa flood control projects sa nakalipas na dalawampung taon.

Nang umuwi ang mag-asawa, hindi pa rin sila mapalagay. Alam nilang ang kanilang ginawa ay maaaring magbago ng takbo ng buhay nila. Ngunit ayon kay Andres, kung may isang bagay na mas mahalaga kaysa sa kanilang negosyo, iyon ay ang katotohanan at ang kapakanan ng mga Pilipinong umaasa sa maayos na imprastraktura. Sa loob ng kanilang bahay, habang pinapanood nila sa telebisyon ang balita tungkol sa kanilang rebelasyon, naghawak-kamay silang dalawa, alam na wala nang atrasan.

Sa kabilang banda, sa loob ng Senado, nagtipon ang ilang senador upang talakayin ang susunod na hakbang. Ang ilan ay nagmumungkahi ng pagbuo ng special investigating body. Ang iba nama’y nananawagang suspindihin ang lahat ng flood control projects habang isinasagawa ang imbestigasyon. Ang malamig na gabi ay tila naging simbolo ng mabigat na kapalarang kakaharapin ng mga taong maaaring masangkot sa eskandalong ito.

Kinabukasan, muli na namang dagsa ang tao sa Senado para sa pagpapatuloy ng pagdinig. Ngunit ngayong araw, iba na ang tono ng lahat. May takot, may kaba, at may galit. Ang bansa ay umaasa sa magiging resulta ng rebelasyong ito, at ang Senado ay tila nasa gitna ng unos na hindi nila inaasahan. Ang mag-asawang Discaya, na dati’y tahimik lamang na kontraktor, ay ngayo’y naging sentro ng pinakamalaking imbestigasyon ng taon.

Sa bawat detalyeng inilalantad nila, mas lumilinaw ang posibleng lawak ng iregularidad. Sa bawat dokumentong ipinapasa nila, mas lumalalim ang sugat ng sistemang dapat ay nagpoprotekta sa mga Pilipino laban sa sakuna. Ngunit sa halip, ang pera ng bayan ay tila napunta sa bulsa ng iilang tao.

At sa pagtatapos ng ikalawang araw ng pagdinig, isang senador ang tumayo at nagsabi, “Ang kasaysayan ay may paraan ng paglabas ng katotohanan. At ngayong lumabas na, hindi na natin ito maibabalik.” Tumayo ang buong bulwagan, ramdam ang bigat ng rebelasyon.

Sa sandaling iyon, malinaw sa lahat: ang tunay na labanan ay nagsisimula pa lamang.

Sa unang araw ng pagdinig sa Senado, dinagsa ng media, kawani, at mga opisyal ng pamahalaan ang bulwagan upang saksihan ang umano’y nakakagulat na pahayag ng mag-asawang Discaya. Ilang linggo na silang laman ng balita matapos nilang maghain ng affidavit na nagsasaad ng anomalya sa bilyong pisong flood control projects sa iba’t ibang probinsya. Sa pagpasok pa lamang nila sa session hall, agad na sumiklab ang ingay ng camera at bulungan ng mga senadora at senador na naghihintay sa kung ano ang kanilang ilalantad.

Ang mag-asawang Discaya—si Andres at Felicia—ay hindi pangkaraniwang magreklamo. Matagal silang nagsilbi bilang pribadong contractor na kilala sa kanilang pagiging tahimik at propesyonal. Kaya’t nang bigla silang magsampa ng kaso na may dalang baul-baul na dokumento, nagulantang ang lahat. Ayon sa kanila, matagal na raw nakaimbak ang impormasyon na ito ngunit ngayon lamang sila nakahanap ng lakas ng loob dahil sa sunod-sunod na pagbaha na kumitil ng maraming buhay sa kanilang probinsya.

Nang magsimula ang pagdinig, unang nagsalita si Andres, na halatang nanginginig sa kaba. Binigyang-diin niya na sa loob ng pitong taon, nakatanggap sila ng sunod-sunod na kontrata para sa flood control projects, ngunit hindi raw lahat ng pondong nakalaan ay tunay na napupunta sa proyekto. Sa bawat proyekto raw ay may porsiyentong nawawala bago pa man makarating sa mismong implementasyon. Ang kanyang boses ay halos mabasag sa tindi ng emosyon habang ikinukwento kung paano sila napilitang pumirma sa mga dokumentong hindi nila lubos na nauunawaan noon.

Sumunod na nagsalita si Felicia, na may hawak-hawak na makapal na folder. Ibinahagi niya na marami raw sa mga flood control projects ay pinalabas na “fully completed” pero sa aktwal ay kalahati lamang ang nagawa. Ang iba raw ay puro disenyo at drawing lamang, ngunit nai-release ang buong halaga tulad ng nakasaad sa budget. Habang ipinapakita niya sa mga senador ang larawan ng mga unfinished dikes at sirang flood barriers, halos hindi makapaniwala ang mga nakikinig. Ang ilan ay napahawak sa ulo; ang iba nama’y napabuntong-hininga sa gabigat ng rebelasyon.

Sa gitna ng testimonya, hindi maiwasang sumabat ang ilang senador, nagtataka kung bakit ngayon lamang sila lumantad. Ipinaliwanag ni Felicia na ilang beses silang nakatanggap ng pagbabanta noong mga nakalipas na taon. May dumating daw sa kanilang bahay na hindi kilalang tao at pinipilit silang manahimik. Ngunit nang masira ang flood control structures noong nagdaang bagyo at lumubog sa baha ang tatlong baryo, doon nila napagtantong hindi na sila dapat magbulag-bulagan.

Patuloy ang pag-init ng atmospera sa Senado habang inilalatag ng mag-asawa ang umano’y talaan ng mga transaksiyon na nagkakahalaga ng higit dalawang bilyong piso. Ayon kay Andres, may mga dokumentong nagpapakitang paulit-ulit na napupunta sa iisang grupo ang mga proyekto. Kapag hindi raw sila pumayag sa kondisyong hinihingi ng mga ito, tinatanggalan sila ng kontrata at ipinapalit ang mas “sunod-sunod na contractor.” Ang sistemang ito raw ang dahilan kung bakit maraming proyekto ang hindi natatapos at napagkakakitaan lamang.

Nang ipakita ni Felicia ang isang USB na naglalaman daw ng full video recordings ng mga meeting nila noon, tumigil ang buong session hall. Ayon sa kanya, ang mga video ay naglalaman ng usapan tungkol sa “adjusted materials,” “shortened construction timelines,” at “revised allocations,” na malinaw na patunay ng iregularidad. Nagsimula nang magsigawan ang ilang mamamahayag sa likod, dumami ang mga tanong, at naramdaman ng Senado na this time, ang kaso ay hindi basta tsismis kundi posibleng banta sa kredibilidad ng ilang opisyal.

Habang nagbabasa ng isa pang dokumento si Andres, inilahad niya na may pagkakataong pinatawag sila sa isang resthouse sa San Rafael upang pirmahan ang mga papeles na hindi pa nila nai-review. Ayon sa kanya, bawat pagtanggi nila ay sinusundan ng mas matinding pressure. Sa huli, para raw maprotektahan ang kanilang negosyo at ang kanilang pamilya, napilitan silang sumunod. Ngunit ngayong nakikita nila ang epekto ng kapabayaan sa mga komunidad, handa na raw silang harapin ang anumang kapalit ng kanilang pagsisiwalat.

Hindi inaasahan ng Senado ang susunod na sinabi ni Felicia. Ipinahayag niya na ang ilan sa mga proyektong nakapirma bilang “completed” ay walang kahit anong aktuwal na materyales na binili. Pinalabas raw na may ginamit na steel reinforcements, semento, at heavy equipment, pero ang lahat ng iyon ay pawang dokumento lamang. Ipinaliwanag niya na ang aktuwal na ginastos ay halos isang-kapat lamang ng kabuuang budget, kaya’t hindi kataka-takang bumagsak agad ang mga pundasyon noong dumaan ang mabigat na ulan.

Lalong nagdulot ng tensyon ang bahagi kung saan inilahad ni Andres ang listahan ng umano’y mga pangalan ng taong nagbigay sa kanila ng direktiba. Hindi niya binanggit ang mga ito sa mikropono kundi idinaan sa sealed envelope na direktang ibinigay sa Senado. Halos manginig sa kaba ang mga senador habang tinatanggap ang sobre, dahil batid nilang ang laman nito ay maaaring makabago sa pulitika ng bansa. Ang ilan sa kanila ay napaamba pa ng tanong ngunit pinigilan sila ng committee chair upang hindi mabigyan ng premature judgment ang mga tao sa listahan.

Sa pagpapatuloy ng pagdinig, ipinakita ng mag-asawa ang drone footage ng ilang lugar kung saan dapat nakatayo ang mga flood control structures. Ang eksena ay nakakabibigla: bakanteng lote, guho, kinakalawang na bakal, at ilang bahagi ng lupang nabutas na lamang ng tubig. Isa sa mga senador ang hindi nakapagpigil at nagsabing “Kung totoo ang lahat ng ito, hindi ito simpleng kapabayaan. Isa itong malawakang pagnanakaw sa kaban ng bayan.”

Lumipas ang tatlong oras ng pagdinig ngunit hindi pa rin nauubos ang ebidensiyang dala ng mag-asawang Discaya. Ayon kay Felicia, animnapu’t tatlong proyekto ang tinamaan ng anomalya kung pagbabasehan ang kanilang dokumentasyon. Ang ilan ay nasa Visayas, ang iba’y sa Mindanao, at ang pinakamarami ay nasa Luzon. Sa kabuuan, tinatayang umabot sa mahigit dalawang bilyong piso ang nawawala o hindi nagamit nang tama. Habang patuloy niya itong sinasabi, parami nang parami ang media outlet na nagla-livestream, dahilan upang umani ng libu-libong komento ang hearing online.

Sa pagtatapos ng unang araw ng pagdinig, halos hawiin ng security ang mga tao sa bulwagan dahil hindi pa rin humuhupa ang tensyon. Ang mag-asawang Discaya ay mabilis na sinamahan palabas upang maiwasan ang gulo, at ang Senado ay nag-anunsyo ng special session sa mga susunod na araw. Ngunit sa bawat lumalabas na mamamahayag, makikita ang pagkabigla at hindi makapaniwalang reaksyon. Ang ilan ay nagsasabing posibleng ito na ang pinakamalaking kaso ng korapsyon sa flood control projects sa nakalipas na dalawampung taon.

Nang umuwi ang mag-asawa, hindi pa rin sila mapalagay. Alam nilang ang kanilang ginawa ay maaaring magbago ng takbo ng buhay nila. Ngunit ayon kay Andres, kung may isang bagay na mas mahalaga kaysa sa kanilang negosyo, iyon ay ang katotohanan at ang kapakanan ng mga Pilipinong umaasa sa maayos na imprastraktura. Sa loob ng kanilang bahay, habang pinapanood nila sa telebisyon ang balita tungkol sa kanilang rebelasyon, naghawak-kamay silang dalawa, alam na wala nang atrasan.

Sa kabilang banda, sa loob ng Senado, nagtipon ang ilang senador upang talakayin ang susunod na hakbang. Ang ilan ay nagmumungkahi ng pagbuo ng special investigating body. Ang iba nama’y nananawagang suspindihin ang lahat ng flood control projects habang isinasagawa ang imbestigasyon. Ang malamig na gabi ay tila naging simbolo ng mabigat na kapalarang kakaharapin ng mga taong maaaring masangkot sa eskandalong ito.

Kinabukasan, muli na namang dagsa ang tao sa Senado para sa pagpapatuloy ng pagdinig. Ngunit ngayong araw, iba na ang tono ng lahat. May takot, may kaba, at may galit. Ang bansa ay umaasa sa magiging resulta ng rebelasyong ito, at ang Senado ay tila nasa gitna ng unos na hindi nila inaasahan. Ang mag-asawang Discaya, na dati’y tahimik lamang na kontraktor, ay ngayo’y naging sentro ng pinakamalaking imbestigasyon ng taon.

Sa bawat detalyeng inilalantad nila, mas lumilinaw ang posibleng lawak ng iregularidad. Sa bawat dokumentong ipinapasa nila, mas lumalalim ang sugat ng sistemang dapat ay nagpoprotekta sa mga Pilipino laban sa sakuna. Ngunit sa halip, ang pera ng bayan ay tila napunta sa bulsa ng iilang tao.

At sa pagtatapos ng ikalawang araw ng pagdinig, isang senador ang tumayo at nagsabi, “Ang kasaysayan ay may paraan ng paglabas ng katotohanan. At ngayong lumabas na, hindi na natin ito maibabalik.” Tumayo ang buong bulwagan, ramdam ang bigat ng rebelasyon.

Sa sandaling iyon, malinaw sa lahat: ang tunay na labanan ay nagsisimula pa lamang.