Magandang dalaga sa baryo, pinabagsak ang dose-dosenang siga matapos siyang bastusin — grabe!

Sa baryong San Roque, kung saan ang mga bahay ay yari sa lumang kahoy at ang mga kalye ay dinaraanan ng alikabok tuwing hapon, may isang pangalang bulong ng mga lalaki at kinaiinggitan ng mga babae: Marah Soliman. Dalawampu’t isang taong gulang, mahinhin, laging nakayuko, at hindi nagsasalita kung hindi kinakailangan. Ang akala ng lahat, isa lamang siyang tahimik na dalagang probinsyana na mas masaya sa pagtatanim kaysa sa pakikipag-usap sa ibang tao.

Ngunit may isang bagay tungkol kay Marah na hindi alam ng maraming taga-baryo: ang mata niya. Oo, mahinhin siyang manamit, banayad magsalita, ngunit ang mata niya—kung titingnang mabuti—ay may lalim na parang dagat tuwing may bagyo. May tinatagong apoy. May bigat na parang may nakaraan siyang ayaw nang balikan.

At sa baryong iyon, may isa pang pangalan na kinatatakutan ng halos lahat: Berto “Agila” Dimaculangan, lider ng mga siga, kilala sa paggulo sa mga tindera, pagnanakaw ng pananim, at pagpapahirap sa mga kabataan. Sampu, minsan dose ang kasama niya, depende kung may inuman o kung gusto lang nila ng gulo.

Isang hapon, habang kumukupas ang araw at humahaplos ang mahinang hangin sa mga dahon, si Marah ay naglalakad pauwi galing sa bukid, may dala-dalang kamote sa bayong. Pawis na pawis, pagod, ngunit maamo ang mukha.

Hanggang may narinig siyang mga tinig. Malalakas. Bastos. Nakakainis pakinggan.

“Uy, Marah! Pa-kiss naman diyan!”

“Tingin ka naman dito, dalaga!”

“Nakangiti ka lagi sa nanay mo pero sa amin hindi? Gusto mo ba talaga pinapahirapan ka namin?”

Si Berto at ang grupo niya. Labing-isa silang nakaupo sa bangketa, may hawak na gin, at lahat ay nakatitig sa kanya na para bang hayop na gutom.

Marahang huminga si Marah. Wala sa mukha niya ang takot, ngunit hindi rin agresibo. Lumakad siya, diretso, parang walang naririnig. Pangarap niya ay makauwi nang tahimik. Hindi siya nangangarap ng gulo. Hindi siya naghahanap ng gulo.

Pero ang gulo… ang siyang lumalapit sa kanya.

Habang dumadaan siya sa harapan ng mga siga, biglang humarang si Berto. Malaki ang katawan, may tattoo ng agila sa braso, at kilalang walang awa dahil muntik nang mapatay ang isang binata noong nakaraang fiesta.

“Ano ba naman, Marah…” sabi nito, sabay hawak sa bayong niya. “Isang ngiti lang. Hindi kami mamatay diyan.”

Hindi natinag si Marah. “Padaan po.”

“Padaan po? Aba’y ang taray! Papadaan ka lang? Eh paano kung ayaw namin?”

Hinila ni Berto ang bayong, dahilan para mapaatras si Marah. Tumawa ang buong grupo.

Para silang mga buwitre na nakakita ng naaamoy na dugo.

At doon, may naramdaman si Marah: hindi takot… kundi paniningil ng nakaraan. Parang binuksan ng mga sigang ito ang pinto ng lumang sugat na akala niyang wala nang lakas ang mundo para muling galitin.

“Sir,” mahinang tinig niya, “isoli niyo po.”

Pero imbis ibalik, tumawa si Berto at ibinato ang bayong sa putik.

Sumabog ang tawanan ng mga siga.

Nakatayo si Marah, nakayuko, nakatitig sa mga kamaing naputikan. At sa ilang segundo ng katahimikan, may nagbago sa ihip ng hangin.

Tumigil ang isang uwak sa puno.

Humina ang ingay sa paligid.

At dahan-dahang tumuwid ang likod ni Marah.

Hindi nila alam, iyon ang simula ng isang bagyong hindi pa nila kailanman nararanasan.

Isang siga ang lumapit pa, humawak sa braso niya. “Bakit, iiyak ka ba?”

Tumingala si Marah. Hindi na mahinhin ang mata niya. Hindi na payapa.

Sa unang pagkakataon, nakita nila ang apoy sa mata ng isang babaeng akala nila’y marupok.

At nang binitiwan ng siga ang isang bastos na biro, doon bumagsak ang huling pader sa damdamin ni Marah.

Hindi galit ang pumutok sa kanya.

Kundi hustisyang matagal nang nakaabang.

At sa susunod na segundo, may nangyari na hindi maipaliwanag ng sinuman.

Isang tunog ng mabilis na ihip.

Isang malakas na lagapak.

At unang siga ang lumipad pabagsak, nawalan ng malay bago pa tuluyang lumapat sa lupa.

Nag-echo ang sigaw ng grupo.

“ANONG—ANONG GINAWA NG BABAENG ’TO?!”

Ngunit hindi sumagot si Marah.

Tumingin lamang siya sa kanila.

Tahimik.

Nakakatakot.

At sa katahimikang iyon, nandoon ang mensahe:

“Humanda kayo.”

Nagkatinginan ang mga siga sa isa’t isa, hindi makapaniwala sa nasaksihan. Ang unang lalaking bumagsak—si Pido, ang pinaka-matapang sa kanila pagkatapos ni Berto—ay nakahandusay sa lupa, walang malay, parang inihapay ng hangin.

Walang nakakita kung paano ginawa ni Marah.

Walang kabig, walang winding, walang preparasyon—isang mabilis na galaw lamang, parang kidlat na sumalpok mula sa kalangitan.

“PUT***NA! ANO ’YON?!” sigaw ng isa.

“Binugahan ba niya ng hangin?!”

“Hindi pwede ’yon! Babae ’yan ah!”

Pero si Berto, ang pinakamatigas sa lahat, ay hindi nagbiro. Kita niya ang pagbabago sa mata ni Marah—at doon pa lang, alam niyang kakaiba ang kalaban nila.

“Hoy… ano’ng klaseng babae ka?” tanong niya, para bang sinisipat kung tao pa ba talaga ang nasa harapan niya.

Hindi sumagot si Marah.

Kinuha niya ang bayong mula sa putik, marahang pinunasan ang dulo, at tumingin sa sampung siga na nakapalibot.

Ang katahimikan ay parang apoy. Nakakapasong presensya.

At kapag ang isang tahimik na tao… ay biglang tumahimik pa lalo?

Delikado.

---

❖ Ang Pagputok ng Unang Suntok

“Siguraduhin lang natin,” sabi ni Berto, sabay turo sa isa pa sa lalaki.
“O, Rico. Subukan mo nga.”

Si Rico, malaking mama, mahigit anim na talampakan, may hawak pang dos por dos.

“Ako? Seryoso?”
“Tara na, tapusin na natin ’to.”

Lumapit si Rico, dere-deretso, may bilis at lakas ng taong sanay sa rambol. Ihinampas niya ang dos por dos pababa, direkta sa ulo ni Marah.

Isang hampas na kayang pumutok ng bungo.

Huminga ng malalim ang mga siga.

Pumikit ang dalawang babae sa may tindahan.

Naghiyawan ang mga bata sa gilid.

At—

TOK!

Tumigil ang mundo.

Hindi tinamaan si Marah.

Hinawakan lang niya ang dos por dos.

Oo. HINAWAKAN.

Isang kamay lang. Parang laruan.

Nangalay ang panga ng mga nanonood.

“H-hinawakan niya?”
“Paano?”
“Walang tao na kayang humawak ng hampas ni Rico!”

Ngumiti si Marah—hindi mapang-asar, hindi agresibo.

Ngunit iyon ang pinaka-nakakakilabot na ngiti na nakita nila.

At bago pa makapalag si Rico…

PAK!

Isang sipa sa tuhod.

Lumiyad ang higante.

Sumunod ang isang suntok sa sikmura—malinis, tahimik, eksakto.

At ang malaking mama… ay bumagsak.

“Dalawa na ’yan!” sigaw ng isa.
“Put—imbes umatras tayo!”

“Hindi! DUMAMI TAYO!” utos ni Berto.
“Sabay-sabay! Hindi tayo matatalo ng iisang babae!”

At doon nagsimula ang bagyo.

---

❖ Sampu Laban sa Isa

Sabay-sabay na sumugod ang mga siga—hawak ang bato, kahoy, at tubo. Parang isang alon ng galit, dugo, at pagkalalaki nilang nasaling.

Pero para kay Marah? Para lang silang mabagal, lasing, at naka-slow motion.

Sinipa niya ang isa sa binti—tumilapon.

Siniko ang isa sa panga—tumumba.

Umiwas sa tubo—isang pulgada lang ang pagitan—pero sapat upang ma-outbalance ang lalaki.

Isang mabilis na back-kick—bagsak.

Isang hagod ng braso—lipad ang hawak niyang kahoy.

Isang pivot—dalawang lalaki agad ang natanggal sa laban.

Parang choreography.

Parang sayaw.

Parang antas-heneral na martial artist.

At ang palengke?

Nagmistulang arena.

“ANO’NG NILALAMON NI MAMANG ’TO?!” sigaw ng isa.

“Hindi siya tao!” sigaw ng iba.

“TAKBOOOO!”

Pero hindi na sila makatakbo.

Dahil sa bawat galaw ng dalaga, isang siga ang napapabagsak.

Hanggang lima na lang.

Hanggang apat.

Hanggang dalawa.

Hanggang isa.

Si Berto na lang ang nakatayo.

At ang baryo… ay tahimik.

Sobrang tahimik na ang ihip ng hangin ay parang bulong ng multo.

---

❖ Ang Pagharap Kay Berto

Hingal na hingal si Berto, pero hindi dahil sa pagod. Dahil sa takot na ngayon niya lang naramdaman sa buong buhay niya.

“Anong… anong klaseng impakto ka?” nanginginig niyang tanong.

Dahan-dahang lumapit si Marah.

Wala siyang dala.

Wala siyang sandata.

Pero ang presensya niya ay parang libong mandirigma.

At sa bawat hakbang niya, umatras si Berto.

“Hindi kita sinaktan…” halos maiyak ang siga.
“Wala ’yon, biro lang ’yon, pakiusap…”

Pero tumigil si Marah sa harapan niya.

“At ano’ng klaseng biro ang pambabastos?”
Tanong niya, mababa ang boses.

Nanlamig si Berto.

“Huwag kang mag-alala,” dagdag ni Marah.
“Hindi ako papatay.”

Napapikit si Berto, huminga ng malalim, parang sinagip ng anghel.

Pero sumunod na sinabi ni Marah…
ang mismong kumilabot ng buong katawan nito.

“Pero dapat mong maramdaman ang sakit…
…na gusto mong iparamdam sa iba.”

At ang huling narinig ni Berto ay ang malutong na tunog—

PAK!!!

Isang open palm strike sa dibdib.

Hindi malala. Hindi nakamamatay.

Ngunit sapat para mawalan ng malay ang siga at bumagsak na parang sako.

At doon natapos ang laban.