Fung-wong intensifies into severe tropical storm | DZMM TeleRadyo

Nag-umpisang kumalat ang balitang tumitindi ang bagyong Fung-wong matapos itong iulat ng DZMM TeleRadyo bilang isang “severe tropical storm,” at mula sa karaniwang mahinang pag-ulan ay naging banta na ito sa ilang probinsya sa Luzon at Visayas. Ayon sa mga meteorologist, mabilis ang paglakas ng hangin sa paligid ng bagyo at nakitaan ito ng mas malinaw na sirkulasyon, patunay na patuloy itong humihigop ng lakas mula sa dagat. Simula nang pumasok ito sa Philippine Area of Responsibility, marami ang nagbakasakali na hindi na ito lalakas pa, ngunit ilang oras lamang ang lumipas ay naglabas ang PAGASA ng bagong bulletin na nagkumpirmang tumindi ang ulan, hangin, at posibilidad ng malawakang pagbaha. Sa mga palengke, eskuwelahan, at terminal, biglang umugong ang pangalan nitong Fung-wong, at unti-unting nakaramdam ng kaba ang mga taong nakalipas ang mga taon na paulit-ulit na tinatamaan ng matitinding bagyo.

Habang patuloy na tumataas ang alerto, inulit ng DZMM TeleRadyo ang panawagan na huwag balewalain ang mga babala. Sa live broadcast, malinaw ang utos: bantayan ang mga low-lying areas, maghanda ng evacuation, at iwasan ang pagpunta sa mga baybayin dahil sa inaasahang storm surge. Maraming barangay na naranasan na ang masaklap na hagupit ng mga bagyo ang agad nang naghanda. May ilan namang nagsabing baka hindi naman malala, ngunit para sa mga rescue teams at LGU, mas mabuti nang handa kaysa magsisi. Ang intensipikasyon ng bagyong Fung-wong ay hindi na lamang basta balita—ito ay banta na maaaring magdala ng pinsala sa kabuhayan, ari-arian, at buhay.

Sa mga tabing-dagat, nagsimula nang iurong ang mga bangka ng mangingisda. Ayon sa ulat ng DZMM TeleRadyo, marami ang ayaw sana magpigil ng paglabas sa laot dahil malaking kawalan ang isang araw na hindi maka-trawling o makahuli, ngunit mas matimbang ang kaligtasan. Habang kumukulimlim ang langit at lumalakas ang hampas ng alon, naglakad silang magkakasama patungo sa kanilang mga tahanan, na bagama’t gawa sa kahoy at yero, ay simbolo ng pag-asa na sana matapos ang bagyo, babalik sila sa dagat na mas tahimik at ligtas. Sa kabilang dako naman, ang mga residente na malapit sa ilog ay nagsimula nang mag-empake ng pangunahing gamit—gamot, flashlights, tubig, at kaunting pagkain. Ang mga batang kanina lang ay masayang naglalaro, tila lumubog ang sigla nang makita ang mga magulang nilang nagmamadaling iligpit ang gamit.

Bawat oras ay may bagong ulat mula sa DZMM TeleRadyo, at bawat ulat ay may kasamang babala at paalala na huwag kalimutan ang leksiyon mula sa nakaraan. Hindi biro ang pagtaas ng tubig kapag sabay ang high tide at malakas na ulan, kaya nagpulong ang ilang barangay officials upang maghanda ng evacuation site. Ininspeksyon nila ang covered court, eskwelahan, at maging ang ilang barangay hall kung saan maaaring pansamantalang tumira ang mga maaapektuhan. Ngunit higit sa materyal na paghahanda, mas mabigat ang bigat sa damdamin—ang takot na baka maulit ang mga pinsalang nalasap sa mga sinirang bahay, nalubog na kabuhayan, at pagkawala ng mahal sa buhay.

Sa lungsod naman, nagsimula nang maging mabagal ang galaw ng mga sasakyan. Mula sa abalang kalsada, nag-iba ang itsura ng paligid dahil unti-unting bumibigat ang mga ulap at sa ilang parte ay nagsimula nang bumuhos ang ulan. Maraming empleyado ang pinaagang pinauwi, may ilan namang nagpasya nang manatili sa opisina para iwas baha. Sa kalsada, nag-ingay ang tunog ng sirena mula sa mga fire truck at patrol na rumuronda upang bantayan ang mga posibleng baradong drainage. Habang ang iba ay kampanteng nanonood lamang ng balita, may mga nanay namang nagluluto ng madaming pagkain, naghahanda ng kumot, at pinatitibay ang bubong ng kanilang bahay dahil baka lumakas pa ang bagyo pagsapit ng hatinggabi.

Ayon sa opisyal na datos na binasa sa DZMM TeleRadyo, ang bagyong Fung-wong ay may dalang malalakas na hangin at mas malawak na diameter kumpara sa inaasahan. Maaaring umabot sa susunod na kategorya kung hindi hihina, kaya ang panawagan ay maging alerto. Sa social media, nag-trending ang hashtag na #FungWongPH, at nagsimulang mag-post ang mga tao ng litrato ng madilim na kalangitan, ulan, at pagbabago ng panahon. Ang mga karatig-bansa ay naglabas din ng weather advisory, dahil maaaring ang galaw ng bagyo ay diretso sa direksyong pa-taas, patungo sa Taiwan at Japan. Ngunit habang wala pang malinaw na bagyong papasok sa kanilang lugar, ang Pilipinas ang nakasalo ng unang hampas.

Hindi lamang ordinaryong mamamayan ang naghanda; maging ang mga relief organizations ay nagmonitor at nag-imbak ng pagkain, tubig, at gamot. Ang Red Cross, mga simbahan, at volunteer groups ay nagsimulang maghanda ng first aid kits at evacuation assistance. Sa DZMM TeleRadyo, ilang eksperto sa klima ang iniimbitahan upang ipaliwanag kung bakit patuloy ang pagdami at paglakas ng bagyo sa bansa. Sinabi nilang ang pagbabago ng klima ay nagdudulot ng mas maiinit na dagat, mas maraming singaw, at mas matinding enerhiya para sa mga bagyo. Kaya ang Fung-wong ay hindi lamang simpleng bagyo—isa itong paalala na patuloy na lumalala ang kondisyon ng mundo dahil sa kapabayaan sa kalikasan.

Habang gumugulong ang kwento, may isang pamilyang nagbibigay ng atensyon sa radyo: si Mang Fabian, isang karpinterong nakatira sa urban poor community kasama ang asawa niyang si Linda at tatlong anak. Hindi naman bago sa kanila ang bagyo, ngunit tuwing may balitang “severe tropical storm,” nanlalamig ang kamay ni Linda dahil ang kanilang bahay ay gawa lamang sa pinagtagpi-tagping plywood at yero. Naranasan nila ang pagbaha noong nakaraang taon, at hanggang ngayon, hindi pa sila nakakabangon. Nang marinig nila mula sa DZMM TeleRadyo na maaari pang lumakas ang Fung-wong, tumigil si Mang Fabian sa pag-aayos ng pintuan at napatingin sa kanyang pamilya. Hindi niya masabi, pero sa tingin pa lamang, alam nilang handa silang lumipat sa evacuation center kung kinakailangan.

Sa kabilang komunidad, may mga taong tikom ang tenga sa babala, naniniwalang sanay na sila sa bagyo at hindi naman daw sila tinatamaan nang matindi. Ngunit habang dumarami ang ulat ng pagbaha sa ibang lugar, may mga unti-unting natakot at nagsipag-impake. Ang tunog ng hangin ay lumalakas, tumatama sa bubong, at sa bawat iglap ay may kumakalansing na yero. Ilang minuto pa, nagsimulang mawalan ng kuryente sa ibang barangay. Kaya’t nagpapatuloy ang DZMM TeleRadyo sa generator, naghahatid ng balita at paalala sa mga hindi makapanood sa TV o social media.

Habang tumatagal ang bagyo, nagsimulang bumuhos ang ulan nang may kasamang malakas na hangin. Ang mga puno ay yumuyuko, ang tubig sa daan ay mabilis umakyat, at ang tunog ng ulan sa bubong ay parang libo-libong batong bumabagsak. Sa mga bahay na walang pader, sinisikap na takpan ng trapal ang malaking butas. Sa mga apartment, may mga pamilyang abala sa paglalatag ng tuwalya at balde upang saluhin ang tumutulong tubig. Sa DZMM TeleRadyo, paulit-ulit na inuulat: “Manatili sa loob ng bahay, iwasan ang paglalakad sa baha, huwag nang maghintay ng huli bago mag-evacuate.”

May mga istoryang bigla nalang nagsimulang umusbong. Si Aling Norma, isang tindera ng gulay, ay nalunod sa luha habang tinatanggal ang mga paninda mula sa kahoy na mesa dahil tinatangay na ng tubig-baha. Ang kanyang maliit na negosyo ay ilang beses nang muntik mawala tuwing may bagyo, at ngayon ay muli na namang sinusubok. Sa TeleRadyo, may volunteer na nagpaabot ng mensahe: handa silang tumulong sa sinumang ma-stranded, at bukas ang kanilang bahay sa mga senior citizen at bata. Ito ang mga sandaling nagiging buhay ang salitang “bayanihan,” sapagkat kahit may takot, hindi nawawala ang kabutihan.

Lumipas ang ilang oras, at tumindi pa ang bagyong Fung-wong. Patuloy ang mga tawag sa himpilan, mga taong humihingi ng rescue dahil mabilis na pumasok ang tubig sa bahay, mga na-trap sa bubong, mga batang umiiyak. Ang DZMM TeleRadyo ay naging tulay ng impormasyon, gabay at pag-asa. Ang mga rescue boat ay nagsimulang maglibot, at ang tunog ng megaphone sa mga kalye ay nagsasabing: “Kung nangangailangan ng tulong, lumabas na, sumama sa evacuation.” Ngunit may ilan pa ring nagmatigas, umaasang hihina muli ang ulan.

Sa pagsapit ng madaling araw, nag-iba ang ihip ng hangin. Unti-unti itong humina, at ang ulan ay naging banayad. Ayon sa latest advisory ng DZMM TeleRadyo, ang bagyo ay nagsisimula nang lumayo sa lupaing bahagi ng bansa ngunit mag-iiwan ng tail-end rains sa mga susunod pang oras. Sa bawat komunidad, maririnig ang buntong-hininga ng pasasalamat, ngunit kasabay nito ang pagkabahala dahil alam nilang pag-alis ng ulan, papasok ang masakit na tanong: “Ano na ngayon?”

Pag-angat ng araw ay kitang-kita ang iniwang pinsala ng bagyong Fung-wong. May bahaging lubog pa rin sa baha, may kalsadang bumigay, may punong natumba, may bahay na gumuhong hindi na malalapitan. Ang iba ay nagsimula nang maglinis, nagwalis ng putik, at nagtulong-tulong upang makabangon. Sa radyo, nagpaabot ng mensahe ang humanitarian groups, ready silang magbigay ng relief goods. Ang gobyerno naman ay nag-inspeksyon at naglabas ng pondo para sa agarang tulong.

Sa huli, ang kuwento ng bagyong Fung-wong ay hindi lamang ulat tungkol sa isang “severe tropical storm,” kundi kwento ng paghahanda, takot, pagkakaisa, at pagbangon. Kahit gaano kalakas ang bagyo, napatunayan muli ng DZMM TeleRadyo na kayang maging boses sa gitna ng delubyo, at napatunayan ng mga Pilipino na kahit paulit-ulit tamaan ng unos—bumabangon, nagmamahal, at hindi sumusuko. Sapagkat habang may ulan at bagyo sa mundo, may puso pa rin ang Pilipino na handang tumulong at magmahal sa kapwa.