Bato Dela Rosa, ITINIMBRE ni TITO SOTTO! DINAMPOT na ng ICC! PBBM SISIGURADUHING MABUBULOK si BATO!

“Heneral Dela Roca, Isinuko ng Matagal Niyang Kaalyado! Dinampot na ng International Crime Court! Pangulo Vergara, Hindi Magpapalampas!”

Sa gitna ng magulong mundo ng pulitika ng Republika ng San Cristobal, isang bansa sa Timog-Silangang Dagat, biglaang yumanig ang balita na nagpabago sa takbo ng buong pambansang usapan. Si Heneral Rodrigo “Bato” Dela Roca, ang dating kinatatakutang pinuno ng National Peace Force (NPF), ay opisyal na kinasuhan ng International Crime Court (ICC) dahil sa diumano’y malawakang paglabag sa karapatang pantao. Ngunit ang nakapagpagulat sa lahat ay hindi ang warrant mismo, kundi ang balitang isinuko at itinimbre siya ng matagal na niyang kaalyado, ang dating Senate President Mateo Sottores—na noon ay itinuring niyang parang kapatid. Sa loob lamang ng ilang oras, ang balita ay kumalat sa buong bansa, nagdulot ng mabibigat na diskusyon, protesta, at pagsulpot ng mga bagong ispekulasyon tungkol sa tunay na nangyayari sa likod ng makinarya ng pamahalaan.

Ang blog na ito ay maglalahad ng detalyado, malalim, at masusing pagsisiyasat sa mga pangyayaring ito, kung paano nag-ugat ang tensyon, at kung bakit naging simbolo ng bagong yugto ang pagdakip kay Heneral Dela Roca sa pamahalaan ni Presidento Alejandro Vergara. Gamit ang perspektiba ng mga analyst, whistleblower, at komentaristang politikal, tatalakayin natin kung bakit ang pag-ikot ng kapalaran ng isang makapangyarihang heneral ay nagbukas ng panibagong kabanata para sa hustisya at pamumuno sa bansa.

Sa unang bahagi pa lamang, matutunghayan natin ang dramatikong pagguho ng lumang alyansa—isang alyansa na minsan ay nagpanatili ng kapayapaan, ngunit nagbago at napuno ng bitak nang masangkot ang pangalan ng heneral sa mga operasyong humantong sa hindi mabilang na pagpatay. Ang publiko, na matagal nang hati ang pananaw, ay biglang nagising sa isang pangyayaring nagbunyag na kahit ang pinakamakapangyarihan ay maaaring mahulog mula sa napakataas na pedestal. Ito ang araw na binansagang ng press bilang “Pagkawasak ng Haligi”—ang araw na ang isang dating alamat ay naging simbolo ng kontrobersiya.

Nagsimula ang lahat nang lumabas ang balita mula sa international wire agencies na inaprubahan ng ICC ang arrest order kay Heneral Dela Roca. Ngunit mas naging matunog ang desisyon ng Senado nang mismong si Mateo Sottores, isa sa mga pinaka-maimpluwensiyang opisyal, ang naglabas ng pahayag na siya ang nagbigay ng kumpletong dokumento at ebidensya na nag-ugnay sa heneral sa mga ipinagbabawal na operasyon. Ang rebelasyon na ito ay nagdulot ng matinding pagkabigla sa buong bansa. Tanong ng publiko: Bakit biglang tinalikuran ni Sottores ang matagal na niyang kaalyado? Uso ba ngayon ang pagbubunyag? O may mas malalim na dahilan kung bakit niya itinuro ang heneral sa internasyonal na hukuman?

Isang mahalagang bahagi ng kwento ang lumabas nang may nag-leak na audio recording na diumano’y naglalaman ng pag-uusap nina Sottores at isang ICC liaison officer. Dito ay maririnig na may ilang buwan nang tumutulong si Sottores sa pagbuo ng kaso. Marami ang nagsasabing ang dating Senate President ay nakakaranas na raw ng moral crisis, pagod sa pagtatakip at pagdadamay sa mga operasyon ng heneral. Ngunit may iba namang politikal na analyst ang naniniwala na ang hakbang ni Sottores ay bahagi ng isang mas malaking political survival strategy. Noong nawala ang immunity sa pagpasok ng bagong administrasyon, lumakas ang tsansa na madamay siya sa kaso—kaya bago mahila ang pangalan, pinili niyang magsalita at magturo.

Sa kabilang banda, si Heneral Dela Roca, na kilala sa kanyang malakas na personalidad at agresibong istilo ng pamumuno, ay nanatiling tahimik sa unang dalawampu’t apat na oras. Ito ay kabaligtaran ng dati niyang pag-uugali kung saan madalas siyang maglabas ng matatalas at palaban na pahayag tuwing may kontrobersiya. Ayon sa ilang source mula sa militar, ang katahimikang ito ay hindi dahil sa takot kundi dahil sa kanyang pagkalito at sakit ng loob. Para sa kanya, hindi ang ICC ang pumatay sa kanyang reputasyon—kundi ang kaibigan niyang minsang ipinaglaban niya, si Mateo Sottores.

Ang tagpo sa mismong araw ng pag-aresto ay tila eksena mula sa isang political thriller. Sa harap ng media, dinala ng National Bureau of Investigation ang heneral habang nakasuot ng simpleng jacket at baseball cap, malayong-malayo sa suot niyang medalyadong uniporme noong panahon ng kanyang kapangyarihan. Sa gilid ng eksena ay makikita ang mga anti-violence groups na nagkakantahan at may hawak na plakard. Sa kabilang panig naman ay ang kanyang mga loyalistang sumisigaw ng “Set Up! Panlilinlang!” Sa puntong ito, lumabas si Pangulo Alejandro Vergara sa isang live broadcast at nagbigay ng matigas na pahayag na hindi raw niya hahayaang mabahiran ng impunidad ang kanyang administrasyon. Ayon sa kanya, “Kung sinuman ang lumabag sa batas, gaano man siya kalakas o kataas, ay haharap sa buong bigat ng hustisya.”

Marami ang nagbigay-kahulugan sa pahayag ng pangulo. Para sa ilan, ito ang tanda ng isang bagong simula, isang seryosong hakbang laban sa katiwalian. Para naman sa mga kritiko, ito ay isang pagpapakita lamang ng political optics, isang paraan para patunayan sa international community na handa itong makipagtulungan sa global human rights movements. Ngunit anuman ang interpretasyon, malinaw na ang pangyayari ay nagdala ng malaking pagbabago sa political landscape ng San Cristobal.

Habang isinasakay sa convoy ang heneral, isang nakamamanghang eksena ang naganap na nagpaigting ng kontrobersiya. Isang video ang kumalat online na nagpapakita na bago sumakay sa van ang heneral, tumingin siya sa camera at nagsalita nang walang mikropono. Ayon sa ilang lip reader, sinabi raw nitong, “Hindi pa tapos ang laban. Isang araw, lalabas ang totoo.” Ang linyang ito ay agad nag-trending, nagbukas ng mga debate, at lalo pang nagpainit sa tensyon sa pagitan ng mga sumusuporta sa kanya at ng mga naniniwalang panahon na para panagutin siya.

Sa likod ng lahat ng ito, nananatili ang malaking tanong: Sino ang nagpilit kay Sottores na tumalikod? May pressure ba mula sa loob ng gobyerno? May nagbanta ba sa kanyang kapangyarihan? O may isang lihim na pangyayari na hindi pa natin alam? Ang katotohanan, ayon sa mga insiders, ay mas masalimuot kaysa sa simpleng “pagbaling ng ally.” May mga nagsasabi na ang tunay na trigger ng betrayal ay isang classified report na hawak ng bagong administrasyon—isang dokumentong posibleng magdawit hindi lamang kay Sottores kundi pati sa ilang opisyal ng dating gobyerno. Kung totoo ito, hindi ang ICC ang dahilan ng takot ni Sottores—kundi ang sariling bansa.

Sa susunod na bahagi, sisilipin natin ang malalim na politikang nagtulak sa pagguho ng dating sistemang sinandalan ng heneral, at kung paano ang pangulong Vergara ay posibleng maging sentro ng isang bagong kapitulo sa pambansang kasaysayan.