5 PULIS, KINOTONGAN ANG ESTUDYANTE NG 5 LIBO! HINDI NILA ALAM, SILA PALA ANG PAGLALAMAYAN!

Tahimik ang gabi sa Maynila, ang kalsada’y basa pa sa ulang kararating, at ang buwan ay natatakpan ng makapal na ulap. Pauwi na sana si Leo, isang 19-anyos na estudyanteng working student at delivery rider. Galing siya sa huling biyahe, pagod, gutom at ang tanging nasa isip ay makauwi na para magpahinga. Bitbit niya ang kanyang backpack at helmet, ang kita niya sa buong araw—P5,000 na plano niyang ibayad sa tuition kinabukasan.

Pero sa isang kanto sa Tondo, bigla siyang pina-ilawahan ng isang mobile patrol. “Para! Lisensya at OR/CR!” sigaw ng isang pulis habang tinututok ang flashlight sa kanyang mukha. Hindi nagawa ni Leo ang kumilos kundi sumunod. Limang pulis ang bumaba, pawang naka-uniporme, at halatang sanay mambulas sa takot ng mga biker at tsuper.

“Ano’ng violation mo? Helmet mo, madumi. Plate mo, maliit. Lisensya mo, baka fake pa,” sabay tawa ng isa. Nanginginig si Leo pero mahinahon. “Sir, wala po akong violation. Kumpleto po papeles ko.” Pero hindi iyon ang gustong marinig ng mga pulis.

Imbes na ticket, binigyan siya ng ultimatum: “Gusto mo bang mapunta sa presinto? O dito pa lang, ayusin na natin? Limang libo, tapos ka na.” Laglag ang puso ni Leo. Iyon ang buong tuition niya, iyon ang pinaghirapan niya buong linggo. Ngunit nang tangkang tumawag ng kamag-anak, isang pulis ang nagsabi, “Subukan mong magvideo o tumawag, mas lalo kang mapapahamak.”

Sa takot, hindi na siya kumibo. Inabot niya ang pera. Kinuha ito ng pulis na may ngiti, para bang ordinaryong araw lang ang panggugulpi nila sa mga inosente. Umalis ang mobile, iniwan si Leo sa tulala at luhaang kalsada. Pero may isang bagay na hindi alam ng mga pulis… may dashcam pala ang motor niya, at kasama doon ang buong audio at video ng pangongotong.

Kinabukasan, papunta siya sa eskwela, hawak ang flash drive na may ebidensya. Pero natakot. Sino nga ba naman siya? Isang estudyante lamang. Sila? Pulis. May armas. May kapangyarihan. Kung tutuloy siya, baka siya pa ang mawala.

Habang naglalakad, nakita niyang may batang nagtitinda ng basahan, umiiyak. Pinagmumura ng dalawang lasing na lalaki dahil wala silang sukli. Dito niya naramdaman ang bigat: Marami palang tulad niya—pinagsasamantalahan dahil walang laban.

That night, isang bagay ang nagbago. Hindi na siya natakot—nagkapag-asa siya. Nakita niya sa TikTok at Facebook ang trending hashtag: #JusticeForRider, video ng pangongotong ng ibang pulis sa ibang lugar. Doon niya naisip… “Hindi lang pala ako. Paano kung magsalita ako?”

Sumulat siya ng mensahe sa NBI at sa isang sikat na vlogger na kilalang lumalaban sa katiwalian. Ipinasa niya ang video. Sa loob ng 48 oras, kumalat ito online na parang bagyong walang makakapigil. Viral ang mukha ng limang pulis—kitang-kita ang pagkuha nila ng pera, pati ang presyong binanggit. Hindi nila akalaing ang estudyanteng inapi nila ay magiging dahilan para mawalan sila ng badge, uniporme, at kalayaan.

Pero hindi pa doon nagtatapos.

Habang sinasampahan sila ng kaso, galit ang ilan sa kanila. “Isang istudyante lang? Sisirain tayo? Hindi puwede!” Isang gabi, nagplano silang hanapin si Leo at takutin ang pamilya niya para bawiin ang reklamo. Nagpunta sila sa barangay ng binatà, sakay ng unmarked vehicle.

Hindi nila alam, sinundan sila ng Internal Affairs at NBI—na alerto dahil may nagreport na may magaganap na “harassment.” Pagdating ng mga pulis sa kanto, hinarang sila ng dalawang SUV ng NBI. Walang labasan. Walang barilan. Tinanggalan sila ng badge sa mismong kalsada, may bodycam, may witness, at may arrest warrant.

Ang sumunod na balita sa TV: “Limang pulis, arestado dahil sa pangongotong, robbery extortion, at harassment. Nakumpiska ang mga armas, pera at cellphone. Posibleng mahatulan ng matagal na pagkakakulong.”

Sa presinto, doon sila ibinagsak ng kapalaran. Ang dating siga, tigasing pulis, ngayon takot sa loob ng kulungan. Sa loob, kausap ng isang inmate ang lima, at bumulong: “Narito kayo kasi may inaapi kayong mahihina. Dito, pare-pareho lang tayo.”

Makalipas ang ilang linggo… isang balita ang kumalat. Habang tinitransfer sa city jail ang grupo, may nangyaring riot. Hindi man klaro sa media kung aksidente o orchestrated, pero ang headline ay umalingawngaw:

“Limang tiwaling pulis, patay matapos ang riot sa kulungan. Walang nakaligtas.”

Isang araw matapos ang balita, nagpunta si Leo sa funeral parlor kung nasaan ang katawan ng mga pulis. Hindi para magdiwang, kundi para tumingin nang walang galit. “Hindi ako masaya sa nangyari. Sana nagbago kayo. Sana hindi niyo kami ginawang hayop sa tingin niyo. Kung may ibang tulad ko, sana lumaban sila. Dahil walang karapatan ang pulis na abusuhin ang taong pinangako nilang protektahan.”

Ang kuwento niya ay kumalat sa TV, radyo, TikTok at YouTube. Nakita ng buong Pilipinas na ang mahihirap, kahit tahimik, may boses. Nakatanggap si Leo ng scholarship mula sa isang foundation na tumulong sa mga biktima ng pang-aabuso. Hindi niya na kailangang mag-deliver ng buong gabi para mag-aral. Sa unang pagkakataon, nakatulog siyang may kapayapaan.

At ang limang pulis? Ang mga kabaong nila ang naging paalala sa lahat: Ang kapangyarihang inaabuso ay may balik, at minsan, ang pinakamahinang tao ang magdadala ng hustisyang hindi nila inaasahan.