Babaeng Payat – HINAMAK sa Eskenita, Nagulantang Sila sa Tunay Niyang Pagkatao!

.
.

Babaeng Payat – HINAMAK sa Eskenita, Nagulantang Sila sa Tunay Niyang Pagkatao!

KABANATA 1: ANG ESKENITA

Sa isang masikip na eskenita sa Tondo, Maynila, umaga pa lang ay buhay na buhay na ang paligid. May mga batang naglalaro ng holen, may mga nanay na naglalaba, at may mga tindera ng kakanin na nagsisigawan ng kanilang paninda. Sa kabila ng ingay at sigla, may isang babaeng payat na tahimik lang na naglalakad, bitbit ang isang lumang bag at suot ang kupas na bestida.

Siya si Aling Lila, 38 anyos, payat, maiksi ang buhok, at laging nakayuko kapag naglalakad. Halos hindi siya pinapansin ng mga tao, at kung mapansin man, kadalasan ay may halong pangungutya.

“Uy, ayan na naman si Payat!” sigaw ng isang tambay.
“Baka may sakit ‘yan, baka makahawa!” bulong ng isa pa.
“Laging nagmamadali, parang may tinatakasan!” sabat ng isang nanay na naglalaba.

Tahimik lang si Aling Lila. Hindi siya sumasagot, hindi siya tumitingin. Dire-diretso lang siya sa kanyang nilalakad, tila ba sanay na sanay na siya sa mga salitang tinatanggap mula sa mga tao sa paligid. Sa bawat hakbang, mas lalong lumalalim ang kanyang paghinga. Ngunit sa likod ng kanyang katahimikan, may bumabagabag sa kanyang isipan—isang lihim na matagal na niyang itinatago.

KABANATA 2: MGA SULYAP NG NAKARAAN

Si Lila ay hindi talaga tubong Tondo. Lumaki siya sa probinsya ng Quezon, panganay sa limang magkakapatid. Bata pa lang siya ay matalino na at masipag. Ngunit maagang naulila sa ama, kaya’t napilitan siyang huminto sa pag-aaral at maghanapbuhay para sa pamilya. Nang magdalaga, nakipagsapalaran siya sa Maynila, nagtrabaho bilang kasambahay, tindera, at minsang nag-factory worker.

Ngunit isang gabi, habang pauwi galing sa trabaho, siya ay nabiktima ng isang krimen. Simula noon, natakot na siyang magtiwala sa iba. Unti-unti siyang lumayo sa mga tao, hanggang sa napadpad siya sa Tondo, kung saan halos walang nakakakilala sa kanya.

Sa eskenita, naranasan niyang hamakin, pagtawanan, at balewalain. Ngunit hindi siya nagreklamo. Sa halip, mas pinili niyang maging invisible. Ang tanging kaibigan niya ay si Mang Domeng, isang matandang basurero na minsan niyang tinulungan nang atakihin ito ng hika.

“Lila, anak, bakit ba lagi kang nagmamadali?” tanong ni Mang Domeng minsang nagkasalubong sila.
“Wala po, Mang Domeng. Gusto ko lang po makauwi agad. Marami pa po akong gagawin,” sagot niya.

Ngunit alam ni Mang Domeng na may mas malalim pang dahilan sa likod ng kanyang pagmamadali at pananahimik.

KABANATA 3: ANG PANGHIHINA

Isang araw, habang pauwi si Lila galing palengke, may grupo ng kabataan na nakatambay sa eskenita. Napansin siya ng mga ito at agad siyang tinawag.

“Hoy, Payat! Saan ka na naman galing?” sigaw ng isa.
“Baka may dala kang tira-tira diyan, pabaon mo naman!” sabat ng isa pa.

Hindi sumagot si Lila. Pinilit niyang dumaan sa gilid, pero hinarangan siya ng isa sa mga lalaki.

“Bakit, mayabang ka na? Hindi mo ba kami kilala?” banta ng tambay.

Biglang may humablot sa bag ni Lila. Napaupo siya sa kalsada, natapon ang laman ng bag—ilang piraso ng tinapay, isang lumang payong, at isang maliit na notebook.

“Wala namang laman, puro basura lang!” sabi ng tambay, sabay tawa ng grupo.

Nanginginig si Lila, hindi dahil sa takot, kundi dahil sa galit at hiya. Hindi siya makapagsalita. Sa gilid ng kanyang mata, nakita niyang may mga kapitbahay na nanonood lang, walang gustong makialam.

KABANATA 4: ANG PAGBABAGO

Kinabukasan, nagulat ang buong eskenita nang makita si Lila na may kasamang dalawang lalaki na naka-barong at may dalang mga dokumento. Ang iba ay napatingin, ang iba nama’y nagbulungan.

“Ano kaya ‘yon? Baka may kaso si Payat?”
“O baka naman may atraso na, isusumbong na sa barangay!”

Ngunit hindi nila alam, ang dalawang lalaki ay mula sa isang foundation na tumutulong sa mga batang lansangan. Si Lila pala ay matagal nang volunteer dito, at sa kabila ng kanyang payat na katawan at tahimik na personalidad, siya ay isa sa mga pinakamasipag na tagapagturo sa mga batang hindi nakakapag-aral.

Lingid sa kaalaman ng lahat, gabi-gabi, pagkatapos niyang magtrabaho, tumutulong siya sa isang silid-aralan sa ilalim ng tulay. Doon, nagtuturo siya ng pagbasa, pagsusulat, at simpleng matematika sa mga batang lansangan. Siya rin ang nag-oorganisa ng mga feeding program at medical mission.

KABANATA 5: ANG PAGKAKILANLAN

Isang gabi, nagkaroon ng sunog sa kabilang kanto ng eskenita. Nagkagulo ang mga tao, maraming bata ang naiwan sa gitna ng kaguluhan. Habang ang lahat ay nagkakanya-kanya, si Lila ay walang pag-aalinlangang tumulong. Isa-isa niyang nilapitan ang mga bata, pinakalma, at tinulungan palabas ng nagliliyab na lugar.

“Lila, huwag! Mapapahamak ka!” sigaw ni Mang Domeng.

Ngunit hindi nagpatinag si Lila. Sa likod ng usok at apoy, nakita siya ng mga tao na buhat-buhat ang isang batang umiiyak, habang tinutulungan ang isang matandang babae na makalabas sa madilim na eskinita.

Doon nagsimulang magtanong ang mga tao.

“Sino ba talaga si Lila?”
“Bakit parang hindi siya natatakot?”
“Bakit parang alam niya ang gagawin?”

KABANATA 6: ANG LIHIM NA BAYANI

Matapos ang sunog, kumalat ang balita tungkol sa kabayanihan ni Lila. Maraming bata at matatanda ang naligtas dahil sa kanyang mabilis na pag-aksyon. Lumapit ang mga opisyal ng barangay at kinilala siya bilang “Babaeng Bayani ng Eskenita.”

Ngunit mas nagulat ang lahat nang malaman nila ang tunay na pagkatao ni Lila. Isa pala siyang dating guro sa probinsya, nagtapos ng cum laude sa isang unibersidad, at dati ring scholar ng isang kilalang foundation. Nang mamatay ang kanyang ama at mawalan ng hanapbuhay, napilitan siyang magtrabaho sa Maynila.

Sa kabila ng lahat ng hirap, hindi niya nakalimutan ang pangarap na makatulong sa kapwa. Hindi niya ipinagyayabang ang kanyang mga nagawa, at mas piniling maging tahimik at simple.

KABANATA 7: ANG PAGBABAGO NG ESKENITA

Mula noon, nagbago ang tingin ng mga tao kay Lila. Ang mga tambay na dating nangungutya sa kanya, ngayo’y bumabati na ng “Magandang umaga po, Ma’am Lila!” Ang mga nanay na dati’y nagbubulong-bulungan, ngayo’y humihingi ng payo sa kanya tungkol sa pag-aaral ng kanilang mga anak.

Maging ang mga batang dating naglalakad ng palihim kapag dumadaan si Lila, ngayo’y lumalapit na at humihiling na turuan silang magbasa.

Si Mang Domeng, na minsang tinulungan ni Lila, ay laging kasama na niya tuwing may feeding program. Ang mga kapitbahay ay nagtutulungan na rin, at ang eskenita ay unti-unting naging mas malinis, mas maayos, at mas masigla.

KABANATA 8: ANG ARAL

Isang araw, may batang nagtanong kay Lila, “Ate Lila, bakit po kahit hinahamak kayo ng iba, hindi kayo sumusuko?”

Ngumiti si Lila at hinaplos ang buhok ng bata. “Alam mo, anak, hindi mahalaga kung ano ang tingin ng iba sa atin. Mas mahalaga kung ano ang ginagawa natin para sa kapwa. Ang tunay na lakas ay hindi nakikita sa laki ng katawan, kundi sa tapang ng puso.”

“Bakit po kayo payat?” tanong ng isa.

“Payat man ako, malakas naman ang loob ko. At higit sa lahat, malaki ang pagmamahal ko sa inyo.”

KABANATA 9: ANG TUNAY NA PAGKATAO

Dumating ang araw ng barangay fiesta. Sa unang pagkakataon, si Lila ang naging panauhing pandangal. Binati siya ng kapitan, ng mga guro, at ng mga bata.

“Si Aling Lila ay hindi lang basta payat na babae sa eskenita,” sabi ng kapitan. “Siya ay isang huwaran, isang tunay na bayani sa simpleng paraan.”

Nagpalakpakan ang lahat. Sa gitna ng kasiyahan, napaluha si Lila, hindi dahil sa lungkot, kundi dahil sa tuwa at pasasalamat. Sa wakas, nahanap na rin niya ang kanyang lugar sa mundo—hindi bilang isang hamak, kundi bilang isang taong minahal at pinahalagahan ng komunidad.

KABANATA 10: EPILOGO

Makalipas ang ilang taon, naging modelo si Lila ng maraming batang babae sa eskenita. Maraming sumunod sa kanyang yapak—naging guro, nurse, social worker, at iba pa. Sa bawat feeding program at libreng klase, laging naroon si Lila, payat pa rin, ngunit puno ng saya at pagmamahal.

At tuwing may bagong mukha sa eskenita na tila hindi pinapansin ng iba, si Lila ang unang lalapit, magpapakilala, at magbibigay ng pag-asa.

Sapagkat natutunan ng buong eskenita na ang tunay na pagkatao ay hindi nasusukat sa itsura, yaman, o lakas ng katawan, kundi sa tapang, kabutihan, at pagmamahal na handang ialay para sa iba.

Wakas.

.