Isang Tagapag-ayos ng Gulong, Insulto ng Dating Asawa at ng Kanyang Bagong Asawa, Dahil Hindi Alam na Siya ang May-ari ng Kanilang Opisina

Gulong ng Kapalaran

I. Ang Lalaking Amoy Mantika

Sa gilid ng isang abalang kalsada sa Maynila, may munting vulcanizing shop na halos hindi napapansin ng mga taong nagmamadali sa kani-kanilang buhay. Sa labas, nakasabit ang mga lumang gulong, mga hose ng hangin, at isang karatulang kupas: “TAMBAL GULONG – MURA, MABILIS, TIYAK.”

Doon araw-araw makikita si Marco Villanueva, nakasuot ng lumang t-shirt na may butas, maong na may bakas ng langis, at sandalyas na halos mapigtal na. Sa unang tingin, isa lang siyang karaniwang lalaking manggagawa, nakayuko sa trabaho, pawisan, at amoy mantika.

“Kuya Marco, may butas po yatang malaki ‘tong gulong,” tawag ng isang tricycle driver.

“Sige, pare, ako na bahala,” sagot ni Marco, may ngiti sa labi. “Pahinga ka muna doon, libre na ang tubig.”

Mahilig ngumiti si Marco. Sa likod ng pagod at dumi sa kaniyang katawan, may makikita kang kakaibang kapayapaan sa kaniyang mga mata—tulad ng taong may alam na sikreto na hindi alam ng karamihan.

Sa isang maliit na mesa sa loob ng shop, may nakapatong na larawan: Marco, nakasuot ng simpleng polo, katabi ang isang babae na maganda, naka-bestida, at nakangiti. Sa likod ng larawan, nakasulat: “Marco at Erika – Habambuhay.”

Sa tabi naman ni Marco, madalas nakaupo ang matandang lalaking si Mang Toring, kaibigan niyang matagal nang vulcanizer bago ito inatake sa puso.

“Marco, anak, magpahinga ka naman,” sabi ni Mang Toring isang hapon. “Puro trabaho na lang ginagawa mo. Baka pati ang gulong ng puso mo mapagod.”

Ngumiti lang si Marco. “Kaya pa, Mang Toring. Isa pa, may iba pa akong pinaghahandaan.”

“Pinaghahandaan? Ano na namang pakulo mo?” usisa ng matanda.

Tumawa si Marco, bahagyang nagkibit-balikat. “Basta po. Darating din ang tamang oras.”

Hindi alam ni Mang Toring at ng iba pang nakakakilala kay Marco, na ang simpleng lalaking nagkukumpuni ng gulong ay may malalim na pinagdadaanan at mas malalim pang lihim.

II. Ang Nakaraan ni Marco at Erika

Anim na taon na ang nakararaan, ibang-iba pa ang larawan ni Marco. Naka-long sleeves, malinis, palaging may dalang laptop. Isa siyang junior architect sa isang kilalang real estate company. Doon niya nakilala si Erika Santos, isang masipag na secretary sa opisina.

Si Erika ang tipo ng babaeng agad mapapansin: maputi, maayos manamit, laging mabango, at higit sa lahat, mahusay makisama. Marami ang naiinggit kay Marco nang maging opisyal ang relasyon nila.

“Uy, pare, swerte mo ah, si Miss Erika pa,” biro ng mga kasamahan ni Marco. “Executive level na ang ganda.”

Ngumingiti lang si Marco. sa isip niya, hindi lang ganda ang nagustuhan niya kay Erika. Mabait ito, maalaga, at pangarap din ang magkaroon ng sariling pamilya.

Pagkalipas ng dalawang taong relasyon, nagpakasal sila. Nagsimula sa maliit na inuupahang apartment, sabay kumakayod. Simple pero masaya.

Hanggang sa dumating ang bangungot.

III. Pagbagsak

Isang gabi, habang pauwi si Marco mula sa site visit, nakatulala siya sa kalsada. Kasasabi lang ng boss niya na magsasara ang kumpanya dahil nalugi. Malapit na dapat siyang ma-promote, pero sa halip, sabay-sabay silang natanggal.

“Erika…” bungad ni Marco pagpasok sa apartment, hawak ang envelope ng separation pay. “Nawala na ang trabaho ko.”

Napatingin si Erika mula sa nilulutong ulam. “Ano? Paano na tayo ngayon?”

“May separation pay ako. Makakatagal tayo ng ilang buwan habang naghahanap ako ng panibagong trabaho,” paliwanag ni Marco. “Mag-aapply ako sa ibang firm.”

Nagbuntong-hininga si Erika. “Sana nga. Ayokong bumalik sa probinsya. Ayokong bumaba ang level ng buhay natin.”

Ngumiti si Marco, pilit na nagpapalakas ng loob. “Hindi tayo babagsak, promise. Kaya ko ‘to.”

Lumipas ang mga linggo, pero hindi ganoon kadaling makahanap ng bagong trabaho. Sobra ang kompetisyon; may mga kaklase si Marco na mas mataas na ang posisyon at koneksyon. Ilang buwan ang lumipas, halos maubos ang naipon.

“Hanggang kailan tayo maghihintay, Marco?” isang gabi, hindi na nakapagpigil si Erika. “Nai-stress na ako sa kakatipid. Puro instant noodles na lang kinakain natin.”

“Ginagawa ko naman ang lahat,” sagot ni Marco, pinipigilang umiyak. “Nag-a-apply ako kahit saan, kahit sa maliliit na firm.”

“Pero wala pa ring pumapansin!” singhal ni Erika. “Siguro… kailangan mo nang tanggapin na hindi sapat ang kaya mo.”

Parang sinibat ang puso ni Marco sa narinig. “Ano’ng ibig mong sabihin?”

“Ibig kong sabihin, baka mali ang pagpili ko sa’yo,” diretsong sagot ni Erika. “May officemate ako, si Daniel, na matagal nang may gusto sa’kin. Assistant manager na siya, may kotse, may condo. Kung siya ang pinili ko, siguro hindi ganito ang buhay ko ngayon.”

Nanlaki ang mata ni Marco. “Erika, asawa mo ko. Paano mo nasasabi ‘yan?”

“Huwag ka ngang dramatic,” malamig na tugon ni Erika. “Pagod lang ako. Pero kung magpapatuloy ‘to, hindi ko alam kung hanggang kailan ko kakayanin.”

IV. Ang Huling Usapan

Makalipas ang dalawang buwan, mas tumindi ang tensyon. Napilitan si Marco na mag-part time bilang kahera sa isang maliit na hardware. Samantala, si Erika ay napalapit pa lalo kay Daniel, na laging nag-aalok ng libre sakay at libre pagkain.

Isang gabi, huli na umuwi si Erika. Amoy alak at pabango ng iba.

“San ka galing?” tanong ni Marco, bakas ang pag-aalala.

“Team building,” maiksing sagot ni Erika, habang tinatanggal ang high heels. “Nag-overtime kami.”

“Team building o date?” hindi napigilang tanong ni Marco.

“Sus, ayan na naman,” iritadong sagot ni Erika. “Kung naniniwala ka sa sarili mo, hindi ka magiging ganito ka insecure. Problema mo ‘yan, hindi ako.”

“Hindi ako insecure, Erika. Nagaalala lang ako,” paliwanag ni Marco. “Mag-asawa tayo. May karapatan akong magtanong.”

Napabuntong-hininga si Erika, saka umupo sa harap ni Marco. “Marco, makinig ka. Hindi na ako masaya.”

Parang dinagukan si Marco. “Ano’ng ibig mong sabihin?”

“Ibig kong sabihin,” diretsong sabi ni Erika, “ayaw ko nang ganitong buhay. Ayaw ko na ng asawang walang direksyon. Nakakapagod umasa sa pangakong ‘babawi tayo’ pero wala namang nangyayari.”

“Erika, nagsusumikap ako,” pakiusap ni Marco, nagmamakaawa ang tinig. “Bigyan mo pa ‘ko ng konting panahon—”

“Pagod na ako sa salitang ‘panahon’!” putol ni Erika. “Nagpasya na ako. Gusto kong makipaghiwalay.”

“Hi…hiwalay?” halos hindi makapaniwala si Marco.

“May nakahanda na ‘kong bagong buhay,” pag-amin ni Erika. “Si Daniel… handa niya akong tulungan. Gusto niya ring makipagrelasyon nang seryoso.”

Nakayuko si Marco, nanginginig ang kamay. “Mahal mo pa ba ako?”

Matagal bago sumagot si Erika. Sa huli, ang nasabi lang niya ay: “Hindi na sapat ang pagmamahal kapag wala nang maayos na kinabukasan.”

At doon tinuldukan ni Erika ang kanilang kasal. Ilang linggo matapos ang legal na proseso, lumipat siya sa condo ni Daniel. Naiwan si Marco sa maliit na apartment, kasama ang mga lumang gamit at durog na puso.

V. Mula sa Drafting Table Patungong Tambal Gulong

Hindi nagtagal, napilitang lisanin ni Marco ang apartment dahil sa hindi na niya kayang bayaran ang renta. Dinala niya ang iilang natitirang gamit at lumipat sa lumang bodega ni Mang Toring sa gilid ng kalsada.

“Dito ka muna, Marco,” sabi ni Mang Toring. “May maliit akong vulcanizing shop. May edad na rin ako, gusto ko nang magpahinga. Ikaw na ang umalalay sa akin. Hindi kalakihan ang kita, pero mas mabuti na kaysa wala.”

Sa simula, labag sa loob ni Marco. Sa isip niya, galing siya sa propesyong may lisensya. Bakit siya biglang magiging tagapagtambal ng gulong?

Ngunit nang maalala niya ang huling tingin ni Erika—mataong puno ng panghuhusga—napahigpit siya sa kamao.

Hindi pera ang magdidikta ng halaga ko, sabi niya sa isip. Trabaho ay trabaho. Ang mahalaga, marangal.

Tinanggap niya ang alok ni Mang Toring. Natutunan niya ang bawat detalye ng trabaho: paano maghanap ng butas, maglagay ng patch, mag-maintain ng compressor. Unti-unti, natutunan niya ring makipagbiruan sa mga driver, makipagpalitan ng kuwento sa mga customer.

Isang araw, dumating ang isang malaking SUV na may flatan. Bumaba ang driver, mukhang manager, at napatingin sa paligid.

“Boss, kaya n’yo bang ayusin ‘to?” tanong ng driver.

“Tingnan natin,” sagot ni Marco. “Pakidiretso lang doon.”

Habang inaayos ni Marco ang gulong, may nalaglag na business card sa sahig mula sa bulsa ng driver. Napulot ito ni Marco. Nakasulat: “Horizon Peak Real Estate – Branch Manager: Daniel Cruz.”

Parang tumigil ang oras.

Daniel. Ang pangalang iyon ay parang sumaksak sa nakaraan niya.

“Sir,” hindi napigilang tanong ni Marco, “kilala n’yo po ba si Erika Santos?”

Napatawa ang driver. “Siyempre, Boss. Siya ang misis ni Sir Daniel. Sekretarya namin sa main office. Bakit, kilala mo?”

Napangiti si Marco nang mapait. “Oo. Medyo.”

Tinapos niya ang trabaho, tinanggap ang bayad, at pinanood ang SUV na unti-unting lumayo. Sa halip na galit, kakaibang determinasyon ang dumaloy sa kanya.

Balang araw, bulong niya sa sarili, hindi na ako basta tambal gulong lang sa paningin nila.

VI. Ang Lihim na Negosyante

Sa hindi alam ninuman, may kakaibang kakayahan si Marco sa paghawak ng pera. Nagsimula iyon noong nagtatrabaho pa siya bilang arkitekto, kung saan natuto siyang magbadyet ng project cost at tumingin sa galaw ng real estate market.

Habang nasa vulcanizing shop, nagsimula siyang mag-ipon mula sa maliit na kita. Bawat tip, bawat dagdag bayad, inilalagay niya sa isang envelope. Sa loob ng isang taon, nakalikom siya ng sapat para magbukas ng maliit na online business—pagbebenta ng murang construction materials na inaangkat niya sa probinsiya sa mas mababang presyo.

Ginamit niya ang natitirang kaalaman sa drafting para gumawa ng simple ngunit propesyonal na catalogue. Sa tulong ng isang kaibigang programmer, nagkaroon siya ng website at Facebook page. Sa simula, iilan lang ang order. Pero nang makita ng ilang contractor na maayos at tapat si “Marco Supplies,” dumami ang kliyente.

Iyon ang hindi alam nina Mang Toring at ng mga driver na dumadaan. Akala nila, si Marco ay simpleng vulcanizer. Hindi nila alam na tuwing gabi, nagbibilang siya ng purchase orders, tumatawag sa supplier, at nag-aayos ng delivery schedule.

Makalipas ang tatlong taon, lumago nang husto ang negosyo. Nakapag-loan siya sa bangko gamit ang maayos na financial record. Nakabili siya ng isang lumang gusaling komersyal sa may bandang Cubao—dating call center, ngayo’y bakante.

Sa tulong ng dati niyang kaklase sa architecture na ngayo’y lisensyadong engineer, ipinaayos niya ang gusali. Ginawang co-working office space at small corporate suites na kayang arkilahin ng iba’t ibang kumpanya.

Pinangalanan niya ang kumpanya: “MAV Holdings”—initials ng buong pangalan niyang Marco Antonio Villanueva.

Sa board meeting kasama ang iilang investor, nakasuot si Marco ng maayos na long sleeves at slacks, pero hindi niya iniwan ang simpleng pananamit at payak na ugali.

“Sir Marco,” sabi ng isa sa mga investor, “may kumpanyang nag-i-inquire na uupa ng isang buong palapag. Real estate firm daw, Horizon Peak.”

Napakurap si Marco.

“Horizon Peak?” ulit niya.

“Opo,” sagot ng assistant. “Ang gusto raw nilang tanggapan ay yung may view sa EDSA. Kayang-kaya naman natin iyon.”

Huminga nang malalim si Marco. “Sige. Bigyan ninyo sila ng proposal. Pero ako mismo ang makikipag-meeting sa kanila.”

VII. Muling Pagkrus ng Landas

Lumipas ang ilang buwan, natapos ang renovation ng gusali. Lumipat ang iba’t ibang kumpanya, kasama na ang Horizon Peak Real Estate, na umupa ng dalawang palapag.

Sa kontrata, nakapirma si Marco sa ilalim bilang Owner & President: MAV Holdings. Ngunit sa araw ng kanilang opisyal na paglipat, pinili niyang hindi muna lumantad bilang may-ari. Sa halip, pinanood niya mula sa CCTV sa admin office ang pagsulpot ng mga sasakyan.

Sa screen, nakita niya si Daniel, naka-puting long sleeves at kurbata, nakasakay sa bagong kotse. Bumaba ito, kasama ang isang babaeng naka-corporate attire—walang iba kundi si Erika.

Kumirot ang dibdib ni Marco, pero nanatili siyang kalmado. Nakamit niya ang buhay na gusto niya, naisip niya. Ngayon, oras ko namang ipakita kung sino na ako, hindi para gumanti, kundi para ipaalala sa sarili ko na hindi ako walang kwenta.

“Sir, bababa po ba kayo?” tanong ng admin staff.

“Huwag muna,” sagot ni Marco. “May mas magandang pagkakataon pa.”

VIII. Ang Araw ng Pag-ulan

Isang maulang hapon, lalo pang sumikip ang trapiko sa kalsadang malapit sa vulcanizing shop ni Marco. Nasa shop pa rin siya tuwing umaga at hapon; sa gabi naman, dumidiretso siya sa opisina ng MAV Holdings. Ayaw niyang iwan agad ang shop dahil utang niya kay Mang Toring ang pagkakataon.

Habang inaayos niya ang isang gulong ng jeep, isang itim na kotse ang huminto sa harap ng shop. May flat tire.

“Boss, paki-check naman, na-flat yata,” sabi ng driver mula sa bintana.

“Sige po,” sagot ni Marco, lumapit sa likod ng sasakyan.

Pagbaba ng driver, bumukas ang pinto sa likod. Mula roon, lumabas ang dalawang taong kilalang-kilala ni Marco: si Daniel at si Erika.

Nakatalikod si Marco sa una, kaya hindi siya kaagad nakilala. Pero nang humarap siya upang bitbitin ang gulong, nagtagpo ang mga mata nila.

Parang na-freeze si Erika.

“Ma… Marco?” utal niyang sabi.

Napangiti si Marco, kalmado. “Magandang hapon, Erika. Sir Daniel.”

Napatawa nang mahina si Daniel, may bahid ng pangungutya. “Ikaw pala ‘yan, Marco. Tagal nating ‘di nagkita ah. Ang balita ko, nawalan ka na ng trabaho noon. Hindi ko inakalang magiging… ano ka na ngayon.” Sinipat nito ang suot ni Marco, pati ang maruruming kamay niyang may langis.

“Tambal gulong lang, sir,” sagot ni Marco, walang ingay sa tono pero matatag. “Trabahong marangal.”

Napatingin si Erika sa paligid, halatang nahihiya. “Hindi ko akalaing babagsak ka nang ganito, Marco,” malakas na sabi niya, tila sinasadya para marinig ng driver. “Sayang. Noon, may pangarap ka pa. Ngayon…”

“Ngayon, mukhang kumakain ka na ng alikabok ng kalsada, pre,” sabat ni Daniel, humagikgik. “Dapat sumama ka na lang sa amin sa kumpanya. Baka napromote ka rin.”

“Siguro,” tugon ni Marco, patuloy sa pag-angat ng gulong. “Pero baka hindi rin.”

Tumalikod si Erika, umiiling. “Tignan mo ang sarili mo. Samantalang kami ni Daniel, may matatag na karera, maayos na buhay. Minsan, tama ring nakinig ako sa sarili ko.”

Parang mga patalim ang bawat salita, pero pinili ni Marco na ngumiti.

“Masaya akong masaya kayo,” mahina niyang sabi. “Pero pasensya na, kelangan ko munang ayusin ‘tong gulong. Baka ma-late pa kayo sa trabaho.”

“Trabaho?” muling sabat ni Daniel. “Masasayang oras sa opisina, samantalang ikaw dito lang sa kanto. Sige na nga, bilisan mo. Baka maamoy pa namin ang sarili mong mantika.”

Nagkatawanan si Daniel at Erika, halatang hindi ikinukubli ang pangmamaliit. Ang driver naman ay tahimik lang, halatang nahihiya para kay Marco.

Tinapos ni Marco ang pag-aayos, sinigurong maayos ang gulong, saka mahinahong nag-abot ng resibo.

“Magkano?” tanong ni Daniel.

“Libre na,” sagot ni Marco.

Napakunot ang noo ni Daniel. “Bakit? Nahabag ka sa amin?”

“Hindi,” sagot ni Marco. “Kaibigan ko pa rin kayo, kahit sa isip ko na lang. Saka baka kailanganin n’yo pa ako sa susunod na araw.”

Nagkatinginan si Daniel at Erika, hindi naintindihan ang sinabi. Umiling si Daniel, sabay abot ng ilang daang piso.

“Yan, pang-ahon mo sa kahirapan,” biro niya.

Hindi tinanggap ni Marco ang pera. “Salamat, sir. Pero kaya ko.”

Umiling si Daniel, sabay sakay sa kotse kasama si Erika. Umalis silang natawa, iniwan si Marco sa gilid ng kalsada, tinitignan ang papalayong sasakyan.

“Boss Marco,” mahina ang boses ng driver na naiwan saglit. “Pasensya na sa mga sinabi nila. Hindi lahat ng may kotse, may respeto.”

Ngumiti si Marco. “Ayos lang, pare. Gulong lang ‘yan ng buhay. Minsan nasa ibaba, minsan nasa itaas.”

IX. Ang Pagbubunyag

Kinabukasan, may nakasabit na malaking tarpaulin sa lobby ng MAV Holdings building: “Welcome, Horizon Peak Real Estate – Grand Office Inauguration.”

Sa loob, abala ang mga empleyado, kasama na si Erika na naka-corporate attire, at si Daniel na naka-coat and tie. Masayang naglilibot sila sa bagong opisina.

“Grabe, hon,” bulong ni Erika kay Daniel. “Ang ganda ng office. Bagong pintura, modern ang design. Sino kayang may-ari ng building na ‘to? Ang yaman siguro.”

“Hindi ko alam,” sagot ni Daniel, sabay tingin sa glass wall. “Basta ang mahal ng renta, pero sulit naman.”

Tinawag sila ng HR manager. “Sir Daniel, Ma’am Erika, andito na po ang may-ari ng gusali. Gusto kayong makilala.”

“O, siya pala,” sabi ni Daniel, sabay ayos ng kurbata.

Pumunta sila sa conference room. Pagbukas ng pinto, naroon ang ilang mga staff, kasama ang isang lalaking naka-simple ngunit disente na long sleeves, may hawak na folder, nakatalikod.

“Sir, ito po sina Sir Daniel at Ma’am Erika ng Horizon Peak,” pakilala ng HR.

Dahan-dahang humarap ang lalaki.

Si Marco.

Nanlaki ang mata ni Daniel at Erika, sabay halos sabay na napaubo.

“Ma… Marco?” halos sabay nilang tanong.

Ngumiti si Marco, kalmado ngunit matalim ang tingin. “Magandang umaga po, Sir Daniel, Ma’am Erika. Ako po si Marco Antonio Villanueva, may-ari ng gusaling ito at presidente ng MAV Holdings.”

Tahimik ang room sa loob ng ilang segundo. Parang nahulog ang panga ni Daniel. Si Erika naman ay mistulang nakakita ng multo.

“I-imposible…” bulong ni Daniel. “Ikaw? Pero kahapon lang, nagtatambal ka ng gulong sa kalsada!”

Tumango si Marco. “Oo. At hanggang ngayon, tumutulong pa rin ako sa vulcanizing shop ni Mang Toring. Hindi dahil wala akong pera, kundi dahil utang na loob ko sa kanya ang kinatatayuan ko ngayon.”

“Nakakahiya ka naman, Sir,” singit ng HR manager, hindi alam ang pinanggagalingan ng tensyon. “Ang sipag niyo pala, pati ganoong trabaho, ginagawa ninyo.”

Ngumiti si Marco sa kanya, saka muling tumingin kina Daniel at Erika.

“Hindi kinakahiya ang trabahong marangal,” aniya. “Pero ang manghamak ng kapwa dahil lang sa itsura at trabaho—iyon ang nakakahiya.”

Namula ang mukha ni Daniel. “Bakit hindi mo sinabi noon na may negosyo ka na?”

“Wala pa ako noon,” sagot ni Marco. “Nagsimula ako sa wala. Habang nagtatrabaho sa vulcanizing, nag-ipon ako, nag-negosyo online, hanggang makapagpatayo ng kumpanyang ito. Hindi ko kailangang ipagmalaki sa mundo ang bawat hakbang. Ang mahalaga, kilala ko ang sarili ko.”

Napayuko si Erika, nangingilid ang luha. “Marco… patawarin mo ako sa mga sinabi ko kahapon. Hindi ko akalaing…”

“…hindi mo akalaing mas aangat pa ako sa inyo?” putol ni Marco, ngunit hindi galit ang tono—malinaw, mapanuring malamig. “Hindi ko ginawa ‘to para patunayan pa sa inyo ang halaga ko. Ginawa ko ito para sa sarili ko, para sa kinabukasan ko. Kung may mapulot kayong aral, bonus na lang.”

Tahimik ang lahat. Maging ang HR manager at iba pang staff ay ramdam ang bigat ng eksena, kahit hindi nila alam ang buong kuwento.

Huminga nang malalim si Marco, saka nagpatuloy.

“Ngayon, bilang may-ari ng building, responsibilidad kong tiyakin na maayos ang samahan ng mga umuupa rito. Nais ko sanang ipaalala sa lahat, lalo na sa mga lider ng kumpanya, na respetuhin ang bawat trabahador—maging siya man ay janitor, guard, o simpleng tagapagtambal ng gulong sa labas.”

Hindi napigilan ng HR manager ang palakpak. Sumunod ang iba. Ngunit si Daniel at Erika ay nanatiling tahimik, halos hindi makatingin kay Marco.

“Sir Daniel,” dugtong ni Marco, “umaasa ako na ganito rin ang kultura sa kumpanya ninyo. Dahil kung hindi, maaaring magkausap tayo muli—hindi bilang mga magkaibigan sa nakaraan, kundi bilang may-ari at kliyente.”

Napakurap si Daniel, agad na umayos. “O-opo, Sir Marco. Nirerespeto po namin ang lahat ng empleyado. At humihingi rin ako ng paumanhin sa anumang nagawa ko sa inyo kahapon. Hindi na mauulit.”

“Salamat,” sagot ni Marco, at doon natapos ang meeting.

X. Ang Pagharap sa Nakaraan

Pagkalipas ng meeting, nag-request si Erika na makausap si Marco nang pribado. Sa isang maliit na pantry, nagkaharap silang muli.

“Marco…” panimulang wika ni Erika, halos pabulong. “Hindi ako makapaniwala sa nangyari. Ang laki ng pinagbago mo.”

“Maraming nangyayari kapag marunong magtiis at magsikap,” sagot ni Marco, kumuha ng tubig sa dispenser. “Pero higit sa lahat, kapag hindi ka nagpadala sa panghuhusga ng iba.”

Napayuko si Erika. “Naging mali ako. Tinatanggap ko ‘yon. Pinili ko ang ginhawa, iniwan kita sa panahong kailangan mo ng kasama. Sobrang makasarili ko noon.”

“Totoo,” tapat na tugon ni Marco. “Pero tapos na ‘yon.”

“Sinaktan kita,” pagpapatuloy ni Erika, nangingilid ang luha. “At kahapon, hindi pa rin ako nakapagpigil. Hinayaan ko na namang husgahan ka base sa suot at trabaho mo. Ngayon, nahihiya ako sa sarili ko.”

Tinitigan ni Marco ang dating asawa. Hindi na ganoon kasariwa ang sakit, pero naroon pa rin ang peklat.

“Erika,” mahinahon niyang sabi, “noong iniwan mo ako, akala ko katapusan na ng mundo ko. Pero kung hindi nangyari ‘yon, baka hindi ko natuklasan ang kaya kong gawin. Siguro, hanggang ngayon, umaasa pa rin ako sa sahod ng iba bilang empleyado.”

Napaluha si Erika. “Ibig sabihin… natutuwa ka bang iniwan kita?”

“Hindi ko sinasabing natutuwa ako sa sakit na pinagdaanan ko,” sagot ni Marco. “Pero nagpapasalamat ako sa aral na ibinigay nun. Tinuruan akong tumayo mag-isa, at huwag sukatin ang sariling halaga base sa tingin sa akin ng ibang tao—pati na rin ng taong mahal ko.”

Umiling si Erika, humihikbi. “Mahal pa rin kita sa isang bahagi ng puso ko, Marco. Pero alam kong huli na ang lahat.”

Tumango si Marco. “Tama ka. Huli na nga. May sariling buhay na tayo. May asawa ka na, at masaya kayo ni Daniel. Ako naman, may buhay na tahimik at payapa. At malaya.”

“May posibilidad pa ba na maging magkaibigan tayo ulit?” maingat na tanong ni Erika.

Ngumiti si Marco, hindi bitter, hindi rin labis na masaya—kundi kontento. “Magkaibigan sa pagkakakilanlan, oo. Pero hindi na tulad dati. May hangganan na ngayon. Ang mahalaga, wala na akong sama ng loob sa’yo.”

Lalong umagos ang luha ni Erika. “Salamat, Marco. Sana balang araw, mapatawad ko rin ang sarili ko.”

XI. Ang Tunay na Tagumpay

Lumipas ang ilang buwan. Naging maayos ang relasyon ng MAV Holdings at Horizon Peak bilang landlord at tenant. Sa loob ng building, kilala na si Marco bilang may-ari na madaling lapitan, hindi maarte, at marunong makihalubilo sa lahat.

Sa kalsadang malapit sa dating vulcanizing shop, patuloy pa ring may tambal gulong. Ngunit ngayon, mas maaliwalas na ang itsura ng shop—may bagong compressor, maayos na signage, at mas maluwag na espasyo. Pinarenovate iyon ni Marco at ipinangalan kay Mang Toring, na kalauna’y pumanaw nang payapa.

Sa inauguration ng bagong “TORING’S VULCANIZING & AUTO CARE,” dumating ang mga driver, kapitbahay, ilang empleyado ng MAV Holdings, pati na rin ang ilang staff ng Horizon Peak. Nandoon si Erika, tahimik lang sa isang gilid, nakatingin kay Marco na masayang nakikipagkamay sa mga tao.

“Boss Marco, idol ka talaga namin,” sabi ng isang guard. “Dati akala ko ordinaryong tambal gulong ka lang. Ngayon, inspirasyon ka na naming lahat.”

Ngumiti si Marco. “Lahat tayo p’wedeng maging inspirasyon. Kahit ikaw, kahit si Kuya driver, kahit ang simpleng tindero sa kanto.”

Sa gilid, lumapit si Daniel, kasamang nakatayo si Erika.

“Marco,” bungad ni Daniel, medyo nahihiya. “Gusto ko lang magpasalamat. Hindi mo binawi ang kontrata sa amin, kahit may nangyari noon. At… gusto ko ring humingi ulit ng tawad sa mga nasabi ko sa’yo.”

Tinapik ni Marco ang balikat ni Daniel. “Tapos na ‘yon, Daniel. Ang mahalaga, natuto tayo. Sa kumpanya mo, natuto ka na bang irespeto ang lahat ng staff, kahit rank and file?”

Tumango si Daniel, seryoso. “Oo. Simula nang marinig ko ang sinabi mo sa conference room, binago ko ang style ko. Hindi ko sinasabing perfecto na ako, pero sinusubukan ko.”

“’Yun ang mahalaga,” sagot ni Marco. “Ang gulong, umiikot. Hindi natin hawak ang lahat ng pangyayari, pero hawak natin kung paano tayo magre-react.”

Nilingon ni Daniel si Erika, na nakatingin lang sa kanila. “Minsan, kinukwento ko kay Erika ang mga changes na ginagawa ko sa office. Sabi niya, kung hindi dahil sa’yo, hindi ko raw marerealize ‘yon.”

Nginitian ni Marco si Erika mula sa malayo. Ngumiti rin ito, may halong lungkot at pag-asa—lungkot sa nakaraan, pag-asa sa mas mabuting hinaharap bilang ibang tao.

XII. Aral ng Gulong

Isang gabi, mag-isa si Marco sa bagong opisina ng MAV Holdings sa itaas ng gusali. Mula sa bintana, tanaw niya ang mahabang linya ng ilaw sa EDSA, mga sasakyang nag-uunahan sa pag-abante.

Sa mesa niya, nakapatong ang lumang larawan nila ni Erika—yung dating nasa mesa ng vulcanizing shop. Ngayon, nakalagay iyon sa isang simpleng frame, pero hindi na masakit tignan.

Kinuha niya ang larawan, ngumiti, at dahan-dahang isinara ang ilaw sa opisina. Habang naglalakad palabas, inisip niya ang mahabang paglalakbay mula sa pagiging junior architect, sa pagkatanggal sa trabaho, sa pagiging tambal gulong na hinamak, hanggang sa pagiging may-ari ng building na tinitirhan ng mga taong minsan ay hindi naniwala sa kakayahan niya.

Gulong ng buhay, naisip niya. Kapag na-flat, hindi ibig sabihin katapusan na. P’wede mong tambalan, ayusin, at muling paandarin. Mas tumitibay pa sa susunod.

Sa labas ng building, may batang naglalakad na halos ma-flat ang gulong ng bisikleta niya. Lumapit si Marco, tinulungan ang bata, at sabay nagturo kung paano ayusin ang maliit na butas.

“Kuya, ang galing n’yo,” sabi ng bata. “Ano ho kayo? Mekaniko?”

Ngumiti si Marco. “Pwede na ring gano’n,” sagot niya. “Pero higit sa lahat, tao lang din na natutong huwag sumuko kahit ilang beses maplat ang gulong ng buhay.”

Nagpasalamat ang bata at sumakay muli sa kaniyang bisikleta, masayang umarangkada sa kalsada. Si Marco naman ay naglakad pabalik sa vulcanizing shop ni Mang Toring, handang tumulong sa sinumang ma-stranded sa gitna ng daan.

Dahil sa huli, hindi kayamanan o posisyon ang tunay na sukatan ng tagumpay, kundi ang kakayahang manatiling mapagkumbaba at marangal, kahit gaano kataas ang iyong narating at kahit gaano kababa ka nagsimula.

Wakas.