Detalye sa Pagsasalita ni “Zaldy Co” at ang Kanyang Pag-amin—Isang Fictional Political Scandal na Yumanig sa Flood Control Projects

Sa mga nagdaang linggo, walang mas naging mainit na usapan sa social media, sa mga group chat, at kahit sa mga kanto-kantong may nagkakape, kundi ang lumabas na video ng isang opisyal — tawagin nating Zaldy Co — na umano’y nagsalita tungkol sa mga anomalya sa likod ng flood control projects. Isang pahayag na hindi inaasahan ninuman. Isang pahayag na kumalampag hindi lang sa Kongreso, kundi maging sa buong bansa.

Sa unang tingin pa lamang sa video, halata ang tensyon. Makikita ang malamig na pawis sa noo ni Zaldy, ang mabigat na paghinga, at ang kakaibang pag-aalangan bago siya magsimulang magsalita. Hindi ito karaniwang press briefing na puno ng scripted lines o political polishing. Ito’y parang pagsabog ng matagal nang tinatagong bigat—bigat na sa wakas ay pumunit sa katahimikan.

“May mga proyekto pong hindi naging tama ang proseso,” bungad niya, habang hindi maitago ang panginginig ng boses.
Hindi pa man niya sinasabi ang kabuuan, mabilis nang nag-react ang publiko. Ang salitang hindi naging tama ay sapat na upang bumaha ang libo-libong komento, thread, at video breakdown ng mga “eksperto” at netizens na handang himayin ang bawat segundo ng footage.

Ngunit ang sumunod niyang linya ang nagpaikot sa buong bansa:

“At may responsibilidad ako roon.”

Boom. Parang lindol na magnitude 10 ang bagsak. Ang setting—isang simpleng forum sana—biglang naging entablado ng isang historic political moment. Hindi ito karaniwang pagdepensa. Hindi ito karaniwang pag-iwas. Ito’y parang tahimik ngunit solidong pag-amin na kumalabit sa konsensiya ng lahat ng nakapanood.

Sa mga sumunod na minuto, sinubukan niyang ilahad, nang may halatang bigat sa dibdib, na ang flood control projects ay naging “malabnaw,” “mabilisan,” at “hindi masusing na-audit.” Parang bawat salitang lumalabas sa bibig niya ay punô ng pinipigilang pagsumbat sa sarili.

Habang nagsasalita siya, kitang-kita ang reaksiyon ng mga nasa audience—mga nakakunot-noo, nagbubulungan, at ilang hindi makapaniwala sa naririnig. Sa social media, kumalat agad ang salitang “aminado si Zaldy”, kahit hindi pa malinaw kung ano talaga ang saklaw ng tinutukoy niya. Pero ganoon ang politika sa Pilipinas—isang bitak lang ng pangungusap ay agad nagiging headline, spin, at sentensya.

Ang mismong tono ng boses ni Zaldy ang naghatid ng bigat sa sitwasyon. Hindi siya galit. Hindi siya defensive. Parang isang taong pagod nang magtago sa anino ng sariling desisyon o sa sistema kung saan siya nalulong. Parang gusto niyang sabihin ang higit pa, pero pinipigilan ng bigat ng responsibilidad at takot sa magiging kapalit.

At kung may sandaling tumigil ang mundo, iyon yung saglit na hinabol niya ang hininga bago sabihin:
“May mga tao ring nasangkot, at handa akong ilahad kung kinakailangan.”

Ang linyang iyon ang nagpaningas ng apoy. Political analysts? Rabid. TikTok? Nag-viral na may hyper-edited dramatic background music. Facebook? Puno ng conspiracy threads. YouTube? May mahahabang exposé videos na ginamitan pa ng red circles at zoom effects.

Pero kung ikukumpara sa mga politiko na kilala sa pag-arte sa harap ng kamera, iba ang itsura ni Zaldy. Hindi iyon hitsura ng taong nag-eeksena. Iyon ang hitsura ng taong hindi na makatulog sa bigat ng sistema.

Habang patuloy siyang nagsasalita, inilatag niya ang pressure ng mga contractor, ang anino ng mga taong “mas mataas pa,” at ang napakaraming dokumentong mabilis na pinipirmahan dahil daw “urgent” ang proyekto. Ang pagbaha, sabi niya, hindi lamang dulot ng panahon — kundi minsan, ng mga taong mas inuuna ang bulsa kaysa ang bayan.

At doon nagsimulang kumulo ang bansa.
Kung kathang-isip man ang lahat ng ito, hindi maikakailang tumagos ito sa sentimyento ng bawat Pilipino. Marami ang mapapailing, sasabihing: “Kahit fictional ‘yan, parang totoo.” Sapagkat ang ugat ng corruption sa flood control projects ay matagal nang usapan sa bawat sakuna—kapag binaha ang siyudad, kapag umapaw ang estero, kapag lumubog ang barangay. Hindi na bago, ngunit lagi pa ring masakit.

Sa pagtatapos ng kanyang pagsasalita, tumayo si Zaldy, tiningnan ang audience, at nagsabing:
“Kung may kailangang pagbayaran, hindi ako uurong.”

At sa puntong iyon, fictional man ang mundong ito, nakalikha ito ng eksenang kakapit sa imahinasyon ng sinumang nagbabasa: isang opisyal na humaharap sa sariling multo. Isang taong sinusubukang itama ang pagkakamali—o kahit man lang harapin ito.

Ang video ay kumalat, pinag-usapan, at pinagdebatehan. May naniwala. May nagduda. May nagpasalamat. May nagalit.
Pero isang bagay ang hindi maitatanggi:
sa bansang sawang-sawa na sa paulit-ulit na korupsiyon, kahit ang kathang-isip na pag-amin ay nakakakuryente.

At iyon ang dahilan kung bakit nag-trending ang kwentong ito—hindi dahil confirmed scandal, kundi dahil binuksan nito ang lalim ng hinaing, pagod, at pangarap ng mga Pilipinong sabik sa katapatan—kahit sa isang fictional political universe.