Negosyanteng Tatlong Beses Nalugi, Yumaman Dahil sa Crispy Isaw! | DTI: ASENSO PILIPINO

Sa bawat sulok ng Pilipinas, may kuwento ng pakikipagsapalaran, sakripisyo, at pag-asa. Ngunit may ilang kuwento na masasabing tumatatak dahil pinatutunayan nitong hindi hadlang ang pagkatalo sa unang laban para makarating sa tagumpay. Isa sa mga kuwentong ito ay ang tungkol sa isang simpleng Pilipino na hindi sumuko sa gitna ng tatlong magkasunod na pagkakalugi. At ang mas kapansin-pansin sa lahat, ang tagumpay na nag-angat sa buhay niya ay nagmula lamang sa isang pagkaing madalas nakikita sa kalye—ang crispy isaw.

Taong 2016 nang magsimula ang pangarap ni Robert, isang tricycle driver na gustong baguhin ang takbo ng kanyang buhay. Kumikita siya, oo, pero alam niyang kulang ang kinikita niya para sa gastusin ng pamilya. May tatlo siyang anak, at gusto niyang magkaroon ng mas maayos na kinabukasan ang mga ito. Isang gabi, habang naghahatid ng pasahero sa palengke, napatingin siya sa isang tindahan ng barbeque. Maikli ang pila ngunit tuloy-tuloy ang benta. Sa isip niya, “Kung kaya nila, baka kaya ko rin.”

Doon nagsimula ang unang negosyo niya—isang munting ihawan sa tapat ng barangay hall. Wala siyang sapat na kaalaman sa pagnenegosyo, kaya umasa siya sa payo ng mga kaibigan. Ang problema, mali ang supplier na nakuha niya. Hindi sariwa ang mga isaw, madalas mapanis, at halos araw-araw may reklamo ang customer. Ilang linggo lang, lugi ang negosyo. Nalugi siya ng mahigit sampung libo—halos lahat ng naipon niya sa pamamasada.

Hindi pa man halos nakakabangon ang bulsa niya, sinubukan niyang muli. Pangalawang negosyo: fried siomai stall. Iniisip niya noon, mas mabilis sanang ibenta at mas masarap sa merkado. Sa una, maganda ang benta. Ngunit hindi niya naasikaso ang tamang costing. Mas mahal pala ang puhunan kaysa sa tubo. Unti-unting nauubos ang kanyang capital. Makalipas ang dalawang buwan, sumuko ulit ang negosyo. Ito ang pangalawang pagkatalo.

Dito nagsimulang mabasag ang loob ni Robert. Ang dalawang pagkabigo ay sapat na para mawalan ng tiwala sa sarili. May mga kapitbahay na nagsabing baka hindi siya pang-negosyo. May ilan pang nagbiro ng masakit—“Hindi lahat para sa may pangarap, minsan pangarap lang talaga.” Tahimik siyang ngumiti, pero sa puso niya, unti-unting kumakapal ang takot at hiya.

Ngunit may isang tao na hindi kailanman sumuko sa kanya—ang asawa niyang si Mariz. Isang gabi, habang nagbibilang ng perang natira, sinabi nito, “Hindi tayo puwedeng tumigil. Mas masakit ang sumuko kaysa mapagod.” Ang mga salitang iyon ang naging apoy sa loob ni Robert. Kaya muli siyang bumalik sa dating hanapbuhay, nag-ipon, at nagplano. Pero sa pagkakataong ito, hindi siya sumugod nang walang kaalaman. Naghanap siya ng seminar, tumingin online, at saka niya nadiskubre ang programang DTI: Asenso Pilipino, kung saan natutunan niya ang tamang costing, inventory, marketing, food handling, at pagbuo ng brand.

Sa isang segment ng Asenso Pilipino, isang food entrepreneur ang nagkuwento na minsan, ang pinakamalakas na negosyong Pinoy ay ang pinaka-simple—street food. Nabanggit ang isaw, pero hindi yung karaniwang tuhog sa uling. Crispy Isaw—isang kakaibang paraan ng pagluluto, mas malutong, mas malinis ang proseso, at mas appealing sa millennials at batang estudyante. Doon umilaw ang isip ni Robert. Kung babalik siya sa isaw, kailangan may bago. Kailangan mas malinis, mas masarap, at mas kakaiba.

Gamit ang natitirang pitong libong piso mula sa tricycle boundary at maliit na utang sa kapatid, nagsimula ang ikatlong negosyo. Gumawa siya ng resipe—nilinis na mabuti ang isaw, pinagdaanan ng dalawang beses na paglaga para walang amoy, tinimplahan ng special breading, at pinrito hanggang umabot sa tamang lutong. Hindi nila agad pinalabas sa pwesto. Nagpa-tasting muna sa kapitbahay. Lahat halos nagulat. “Parang chicharon!” “Malinis ang lasa!” “Puwede ’to kahit ulam!” Doon niya naisip, may laban na siya.

Unang araw ng pagbubukas, limang kilo ang stock. Kinabukasan, ubos. Sa pangalawang araw, dinoble niya ang supply. May bumili para iuwi sa kabilang barangay. May bumili para pangmeryenda sa eskwela. May bumili para pulutan. At sa unang linggo, hindi na siya nagluto ng lima o sampung kilo. Dalawampung kilo ang kailangan niya araw-araw. Dito nagsimulang magbago ang buhay ni Robert.

Dati, isa lang ang ihawan niya. Makalipas ang dalawang buwan, nakapagtayo siya ng dalawang karagdagang stall—isa sa tapat ng terminal, isa sa palengke. Lagi siyang sold out bago mag-9 PM. Mas tumaas pa lalo ang demand nang sinimulan niya ang social media page. Ang mga kabataan, na dati’y sanay sa street food, ay natuwa sa bagong style. Ang dating simpleng isaw, naging Crispy Isaw ni Boss Rob, isang brand na may character at sariling identity.

Pero hindi dito natapos ang sikreto ng tagumpay niya. Marami ang marunong magluto ng isaw, pero hindi lahat marunong magpatakbo ng negosyo. Gamit ang natutunan sa DTI, inayos niya ang costing—presyo ng mantika, gasul, breading, supply ng isaw, suweldo ni helper, pati maliit na pondo para sa emergency. Hindi siya nagpa-utang para “makisama.” Lagi siyang may resibo, may inventory, at may system. Ito ang hindi niya nagawa noong unang dalawang negosyo.

Pagdating ng 2020, nag-pandemya. Dito muling sinubok ang buhay niya. Isang buwan sarado ang stall. Walang customer, walang benta. Muling nayanig ang kanyang tiwala. Pero hindi siya bumalik sa dating mindset na sumusuko kapag nahihirapan. Sa halip, nagbenta sila ng frozen crispy isaw sa online community. Binabad ang marinated isaw, nilagay sa sealed container, at idineliver sa bahay-bahay. Doon niya nakita ang lakas ng digital marketing. Sa halip na malugi, mas dumami pa ang customer.

Makaraan ang dalawang taon, nakapagpatayo siya ng maliit na commissary. Dati, siya mismo ang naglilinis, nagluluto, at nagtitinda. Ngayon, sampung tao na ang nagtatrabaho para sa kanya. May delivery rider, may taga-packaging, at may taga-luto. Ang dating simpleng isaw ay umaabot na sa mga corporate orders, catering, at estudyanteng nag-o-online class na naghahanap ng meryenda. Minsan pa nga, may nagpapadala sa ibang probinsya. Sa unang pagkakataon sa buhay ni Robert, kaya na niyang bayaran ang matrikula ng mga anak niya nang hindi nangungutang.

Araw-araw, may bagong costumer. Araw-araw, may bagong rider na kumukuha ng order. At araw-araw, may paalala si Robert sa sarili—“Kung sumuko ako noon, wala ako rito ngayon.”

Tinawag siya ng barangay para maging speaker sa livelihood seminar. Hindi siya expert, pero nagbahagi siya ng tunay na karanasan: pagkatalo, pagbangon, at pag-iisip bago kumilos. Maraming tao ang na-inspire, pero ang pinakamahalagang bahagi ng kanyang kuwento ay hindi ang yaman, kundi ang disiplina. Minsan, ang negosyante ay hindi nabubuo sa unang tagumpay. Nabubuo siya sa mga pagkatalo na pinili niyang lagpasan.

Dumating ang araw na na-feature siya sa programang DTI: Asenso Pilipino. Noon niya napatunayan—hindi lang siya basta nagbenta ng isaw. Nagpundar siya ng negosyo. Gumawa siya ng brand. At higit sa lahat, nagbago siya ng buhay.

Ngayon, mayroon na siyang tatlong branch, at plano niyang mag-franchise. Hindi na siya tricycle driver. Hindi na siya umaasa sa pasada. Siya na ngayon si Boss Rob, ang negosyanteng tatlong beses nalugi pero hindi sumuko. Ang taong yumaman sa isaw na dati’y mababa ang tingin ng iba. Ngayon, ang crispy isaw ang nagpaaral sa mga anak niya, nagpatayo ng bahay, at nagbigay ng trabaho sa kapwa Pilipino.

At kung may pinakamahalagang aral sa kuwento niya, ito ay simple: ang negosyo ay hindi masama kung paulit-ulit kang bumabangon. Ang pagkatalo ay parte ng proseso. Pero ang pagsuko—iyon ang totoong pagkabigo. Sa bawat batang Pilipino, sa bawat tatay na naghahanap ng dagdag kita, sa bawat nanay na nangangarap ng mas magandang buhay, patunay ang kwento ni Robert na ang asenso ay hindi nakikita sa laki ng puhunan. Minsan, nagsisimula ito sa maliit na pangarap, sa isang turok ng lakas ng loob, at sa tiwalang kahit maliit ang negosyo mo, kaya nitong magbago ng buhay.

Hanggang ngayon, araw-araw mabenta ang crispy isaw ni Boss Rob. May pumipila, may nag-order sa online, at may nagpapakuha sa Grab at Lalamove. Ang dating isaw na binibili ng limang piso, ngayon ay nagiging negosyo na dinadala sa corporate event. At kapag tinatanong siya kung paano niya nagawa, ang sagot niya ay iisa—“Hindi ako bumangon para umpisahan lang. Bumangon ako para matapos ang laban.”