ANG HINDI ALAM NG MARAMI: ANG TUNAY NA PAGKATAO NI DTI SECRETARY CRISTINA ALDEGUER ROQUE — MAS MAY PUSO, MAS TAO, MAS SIMPLE KAYSA INIISIP NG PUBLIKO!

Sa bawat public official na lumalakad sa spotlight ng gobyerno, madalas ay nakikita ng publiko ang pormal, seryoso, at matatag na imahe — lalo na kapag ang posisyon ay kasingbigat ng Department of Trade and Industry. Ngunit kakaiba si DTI Secretary Cristina Aldeguer Roque. Kung ang nakikita ng marami ay isang babaeng matapang, diretso magsalita, at may tapang humawak ng responsibilidad para sa ekonomiya ng bansa, may mas malalim pang bahagi ng kanyang pagkatao na hindi alam ng karamihan. Sa likod ng mga briefing, policies, at public appearances, naroon ang isang taong may lambot, may kaluluwa, at may totoong malasakit sa ordinaryong Pilipino — isang katotohanang unti-unting lumalabas ngayon sa mga kuwento ng mga taong nakakatrabaho at nakakakilala sa kanya.

Ayon sa ilang staff ng DTI, hindi raw sikat na opisina ang una niyang pinapasukan tuwing umaga — hindi ang conference hall, hindi ang opisyal na desk, at hindi ang briefing room. Madalas daw siyang unang makitang sumusilip sa trading floor, checking calls, asking kung may SMEs na nahihirapan, kung may complaints na hindi pa natutugunan, at kung may negosyanteng nangangailangan ng agarang tulong. Hindi raw niya tinatrato ang trabaho bilang simpleng “policy work,” kundi bilang personal mission. Marami pa ngang umaamin na may mga araw na hindi siya kumakain sa oras dahil mas inuuna niyang i-follow up ang mga kasong dapat maaksiyunan. “Ma’am, kain na po,” ang madalas sinasabi sa kanya ng staff, pero tatawa lang siya at sasabihing, “Mamaya na, unahin natin sila.”

Isa sa mga hindi makakalimutang kuwento tungkol sa kanya ay galing sa isang small business owner mula Cebu. Ayon sa negosyanteng ito, ilang buwan raw siyang hindi makamove on mula sa pagkabagsak ng kanyang negosyo dahil sa global downturn. Sinubukan niyang humingi ng tulong sa iba’t ibang ahensya, pero laging hindi siya siniseryoso — hanggang sa makarating ang kaso niya sa opisina ni Secretary Roque. Akala niya ay isang formality lang ang meeting. Hindi niya inasahan na mismong ang Secretary ang uupo, makikinig, magsusulat ng notes, at magbubukas pa ng laptop para tingnan ang programang swak para sa negosyo niya. Nagtaka siya kung bakit ganito ka-hands-on ang isang Cabinet Secretary. Ngunit nang marinig niya ang mga salitang, “Hindi kita kayang pabayaan. Trabaho ko ‘yan,” doon niya napagtantong iba ang puso ng babaeng ito — hindi siya naghahanap ng papuri, hindi naghahanap ng camera, naghahanap siya ng solusyon.

Marami ring surprised insiders ang nagkukuwento kung paano raw siya sa loob ng opisina. Thoughtful, kalmado, pero may tapang. Hindi raw niya ipinapagalitan ang staff kapag may mali — sa halip ay nagtatanong siya, “Ano ang root cause? Ano ang dapat baguhin?” Hindi niya raw pinapatagal ang problema; hinahati niya ito sa maliliit na bahagi para madaling resolbahin. At kahit pa punô ng pressure ang trabaho, hindi raw nawawala ang sense of humor niya. May mga araw na bigla siyang magbibiro ng, “Coffee muna tayo bago natin ayusin ang mundo,” at sabay-sabay silang tatawa. Ang ganitong klaseng pag-uugali ay bihira sa top-level officials, ngunit kay Secretary Roque, normal ito — dahil sa puso niya, ang pagseserbisyo ay hindi dapat mabigat; dapat ito ay meaningful.

Ngunit ang pinakamalaking sikreto ng kanyang tunay na pagkatao? Malambot siya sa mga ordinaryong tao. Hindi raw siya namimili kung sino ang kakausapin — small vendors, farmers, manufacturers, o OFWs na may problema sa negosyo — lahat ng ito ay binibigyan niya ng oras. May kuwento pa nga tungkol sa isang street vendor na nakasalubong niya sa isang event. Hindi raw niya alam kung sino si Secretary Roque; basta nagtanong siya tungkol sa pwede bang livelihood assistance. Ang inaasahan niya ay ipapasa lang siya sa staff. Pero ang nangyari? Si Secretary mismo ang nagbigay ng number ng office, kinuha ang pangalan ng vendor, at sinabing, “I-follow up mo ako ha. Gusto kong makita kang umasenso.” Sa araw na iyon, umuwi ang vendor na may baon na pag-asa — isang simple pero napakalakas na bagay sa buhay ng isang Pilipinong matagal nang sumusubok umahon.

Hindi rin alam ng marami na napaka-family-oriented niya. Ayon sa isang kaibigan, kahit gaano siya ka-busy, hindi raw niya isinakripisyo ang oras para sa pamilya. Kapag may dinner daw na hindi niya mabitawan, magpapadala siya ng mensahe na may halong guilt, “Sorry, I’m late, may hinabol lang ako na issue.” Pero pagdating niya, parang naka-off ang pagiging Secretary. Nagiging simpleng Cristina na lang siya — nagkukwento, tumatawa, at minsan pa raw ay nagluluto kapag kaya. Ito ang side niya na hindi nakikita ng publiko: ang pagiging grounded, ang pagiging tunay, at ang pagkakaroon ng pusong inuuna ang pamilya kahit ang bansa ang kanyang trabaho.

Marami ring nagsasabi na ang isa pang dahilan kung bakit epektibo siya ay dahil hindi siya nahihiyang aminin kapag kailangan niya ng tulong. Hindi siya yung tipo ng leader na magpapakitang “alam ko lahat.” Sa halip, siya yung magsasabing, “Turuan mo ako diyan,” o kaya, “Pwede bang balikan natin yung data?” Para sa kanya, ang humility ay hindi kahinaan — ito ay tool para mas maging accurate, mas maging makatarungan, at mas makagawa ng tamang policy. At sa ganitong mindset, mas lalo siyang nirerespeto ng mga eksperto sa industriya.

Sa kabila ng lahat ng ito, hindi rin mawawala ang mga pressure ng pagiging public figure. May mga batikos, may mga hindi masayang sektor, may mga taong inaakalang madali ang trabaho niya. Ngunit ayon sa ilang malalapit sa kanya, tahimik daw niyang pinapasan ang bigat ng mga expectations. Hindi siya nagagalit, hindi siya nagrereklamo — ang ginagawa niya ay mas lalo pang pinag-aaralan ang trabaho niya. At sa tuwing may criticism, ang una niyang tanong lagi ay, “Valid ba? May dapat ba akong baguhin?” Ito ang dahilan kung bakit patuloy siyang lumalakas: hindi dahil palagi siyang tama, kundi dahil marunong siyang matuto at mag-adjust.

Kung pag-uusapan ang tunay na pagkatao ni Secretary Cristina Aldeguer Roque, hindi ito tungkol sa kapangyarihan ng posisyon niya. Hindi rin ito tungkol sa pagiging matalino o mahusay lamang. Ang pinaka-ugat ng lahat ay pagmamalasakit. Sa bawat Pilipinong nakikita niyang naghihirap, sa bawat negosyong hirap mag-survive, sa bawat OFW na gustong umuwi at magsimulang muli — naroon ang puso niya. At iyon ang dahilan kung bakit maraming nagugulat sa tunay niyang pagkatao: hindi siya intimidating, hindi siya unreachable, hindi siya nakatago sa pedestal. Siya ay simpleng babaeng nagtatangkang gawin ang tama, kahit mahirap, kahit hindi napapansin, kahit hindi napapalakpakan.

Sa huli, ang kwento niya ay hindi lamang larawan ng public servant. Ito ay larawan ng isang tao na handang magsilbi nang may dangal, kababaang-loob, tapang, at tunay na malasakit — isang kombinasyon na bihira sa panahon ngayon. At kung ito ang tunay na pagkatao ng DTI Secretary ngayon, hindi nakakapagtakang marami ang nagsasabing, “Mas kailangan natin ng ganitong klaseng tao sa pamahalaan.”